W dniu 1 września 2025 r. w Centrum Dialogu Obywatelskiego w Opolu odbyło się spotkanie regionalne pod hasłem „Tam, gdzie historia ma twarz”, poświęcone niezwykłej postaci – pani Annie Kośniej, współzałożycielce Szkolnej Izby Regionalnej w PSP nr 26 im. Książąt Opolskich w Opolu oraz twórczyni ludowej.

Licznie przybyłych gości przywitała Katarzyna Mazur Kulesza (Stowarzyszenie RODŁO Opole), która jednocześnie przedstawiła osoby, biorące udział w wydarzeniu.

Jako pierwsza głos zabrała dr hab. Adriana Dawid, prof. UO (Uniwersytet Opolski) – znawczyni dziejów rodziny Kośnych. Przedstawiła ona sylwetkę pani Anny Kośnej oraz niezwykle bogatą i inspirującą działalność bohaterki spotkania związaną z zachowaniem regionalnego dziedzictwa.

Wydarzenie było częścią projektu „Ocalone dziedzictwa. Regionalne Izby Pamięci”, realizowanego przez Ośrodek „Pamięć i Przyszłość” z Wrocławia oraz Instytut Śląski. O jego założeniach, celach i zadaniach opowiedziała Leokadia Drożdż (Instytut Śląski) – koordynator regionalna na Śląsk Opolski. W ramach tego projektu w 2024 r. podpisano porozumienie o współpracy z Danutą Kamińską – dyrektor PSP nr 26 im. Książąt Opolskich w Opolu.

Szkolna Izba Regionalna została oficjalnie otwarta w 1994 r. z okazji 100-lecia istnienia szkoły. Jej podstawę stanowiły zbiory Anny Kośnej i Róży Okos, a także pamiątki przekazane przez uczniów biorących udział w zajęciach Koła Regionalnego. 

Dzięki Annie Kośnej do księgozbioru izby trafiły również książki pochodzące z domowej biblioteczki rodziny Kośnych. Prawdopodobnie należały one do Maksymiliana Kośnego, choć część mogła pochodzić od jego brata Pawła. Jednym z cenniejszych egzemplarzy jest książka O  zjednoczonej Polsce, jej mieszkańcach i gospodarstwie, autorstwa Marji Dąbrowskiej, wydana w 1919 r., opatrzona pieczęcią Polskiego Komisariatu Plebiscytowego dla Górnego Śląska.

Zbiory Szkolnej Izby Regionalnej w Opolu stanowią niezwykle cenne źródło dokumentujące działalność mniejszości polskiej w przedwojennych Grudzicach. Dzięki prywatnym zbiorom potomków ówczesnych działaczy mniejszości udało się zgromadzić bogaty zbiór fotografii i publikacji z okresu międzywojennego.

Usytuowanie izby w szkole umożliwia uczniom bezpośredni kontakt z historią ich miejscowości. W Grudzicach, dzięki zachowanej ciągłości pokoleniowej, wiele nazwisk znanych z lokalnej historii pozostaje rozpoznawalnych wśród uczniów. Stały kontakt z przeszłością nie tylko rozwija wiedzę historyczną, lecz również pomaga młodym ludziom w odkrywaniu i kształtowaniu własnej tożsamości. Przykładem takiej działalności jest wystawa „Wczoraj i dziś”, w ramach której uczniowie przygotowali współczesne fotografie w tradycyjnych strojach swoich przodków, zestawiając je z oryginalnymi zdjęciami z epoki.

Leokadia Drożdż przedstawiła także materiał przygotowany przez dr Aleksandrę Starczewską-Wojnar (Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Opolu), ukazujący rolę pani Anny Kośnej w przekazaniu zbiorów pochodzących od rodziny Kośnych, jej wkład w inwentaryzację zbiorów izby i wieloletnie zaangażowanie w jej działalność.

Podczas spotkania głos zabrały również pani Anna Kośna oraz jej córka Sonia Wojdyła (Rada Dzielnicy VI – Grudzice). Opowiadały one wzruszające historie rodzinne, odpowiadały na pytania z sali i podkreślały jak ważne jest przekazywanie pamięci o lokalnym dziedzictwie młodszym pokoleniom.

Jak powiedziała Leokadia Drożdż: „Wszystkie te elementy – od zabezpieczania i  konserwacji zbiorów, szkoleń i doradztwa, a przede wszystkim emocje związane z przekazywaniem eksponatów oraz prowadzeniem izb pamięci – staramy się uwiecznić w projekcie «Ocalone dziedzictwa. Regionalne Izby Pamięci», w zdjęciach, nagraniach, publikacjach. Bo dziedzictwo to nie tylko przeszłość – to żywa pamięć, która łączy ludzi i tworzy wspólnotę”.

W spotkaniu udział wzięła także pani Danuta Kamińska – dyrektor PSP nr 26 w Opolu, w której mieści się izba regionalna wraz z nauczycielkami Sandrą Mrahs i Magaleną Barczyk – przedstawicielkami kolejnego pokolenia opiekunów izby. Jak zaznaczyła pani dyrektor, ważnym etapem w działalności izby było podpisanie porozumienia o współpracy oraz wsparcie, jakie otrzymała w ramach projektu. Zachęciła również uczestników spotkania do odwiedzenia izby.

Na zakończenie Katarzyna Mazur-Kulesza podziękowała wszystkim za obecność, a szczególne wyrazy uznania skierowała do pani Anny Kośnej – za jej nieoceniony wkład w zachowanie i pielęgnowanie dziedzictwa regionalnego.

Pan Jerzy Stemplewski udokumentował fotograficzne to spotkanie za co serdecznie dziękujemy.

Przygotowała: Leokadia Drożdż, fot. Jerzy Stemplewski