Marek Mazurkiewicz – doktor nauk społecznych w zakresie nauki o polityce, absolwent politologii Uniwersytetu Opolskiego, pracownik naukowy Instytutu Nauk Politycznych i Administracji UO i Państwowego Instytutu Naukowego – Instytutu Śląskiego w Opolu. W zakresie jego zainteresowań badawczych znajdują się zagadnienia dotyczące: powojennej wymiany ludności w Polsce i Niemczech, polskiej i niemieckiej pamięci zbiorowej, mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem mniejszości niemieckiej na historycznym obszarze Górnego Śląska, bezpieczeństwa międzynarodowego, migracji powodowanej konfliktami, stosunków międzynarodowych w Europie w XX i XXI w., systemu politycznego RP, administracji publicznej w Polsce

Dr Mariusz Patelski

Pracownik naukowy Instytutu Historii Uniwersytetu Opolskiego. Autor głośnej biografii gen. Rozwadowskiego: Generał broni Tadeusz Jordan Rozwadowski – żołnierz i dyplomata, Warszawa 2003, monografii opolskiego Niezależnego Zrzeszenia Studentów: Niezależne Zrzeszenie Studentów w Opolu 1980-1990. Zarys działalności na tle dziejów lokalnego środowiska akademickiego, Opole 2009, książki przypominającej jeden z zapomnianych epizodów roku 1976:  Protesty czerwcowe 1976 r. w województwie opolskim : zapomniany strajk w ZEM Namysłów, Namysłów 2016  opracowania dziejów opolskiej cenzury: „Czujni strażnicy demokracji ludowej. Urząd cenzury w województwie opolskim 1950-1990, Opole 2019. Redaktor i współredaktor monografii wieloautorskich, opracowań i pamiętników. Autor szeregu artykułów naukowych.

Dr hab., prof. UO Teresa Sołdra-Gwiżdż

Zainteresowania naukowe: socjologia stosunków etnicznych, edukacji, rynku pracy i socjologia problemów społecznych. Związana z Instytutem Śląskim w Opolu oraz Instytutem Socjologii UO. Koordynator, kierownik i członek wielu zespołów badawczych realizujących projekty naukowe finansowane z Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, ze środków UE oraz realizowanych na zlecenie władz samorządowych i przedsiębiorstw. Autorka ponad stu prac naukowych i ekspertyz poświęconych problematyce instytucji społecznych, relacjom etnicznym na Śląsku, edukacji, młodzieży oraz rynku pracy. Sekretarz Komisji Regionalnej Polityki Społecznej Komitetu Nauk o Pracy i Polityce Społecznej PAN, członek Polskiego Towarzystwa Socjologicznego oraz zespołów redakcyjnych czasopism naukowych. Autorka monografii: Socjologia wobec Śląska – jedność czy wielość.

Dr Marek Mazurkiewicz

Politolog, niemcoznawca, pracownik naukowy Państwowego Instytutu Naukowego – Instytutu Śląskiego w Opolu. W kręgu jego zainteresowań badawczych znajduje się problematyka powojennej wymiany ludności, polsko-niemieckich stosunków po-litycznych, mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem mniejszości niemieckiej na historycznym obszarze Górnego Śląska, a także bezpieczeństwa międzynarodowego.

dr Bogusław Tracz

Bogusław Tracz (ur. 1972), historyk, doktor nauk humanistycznych, pracownik Biura Badań Historycznych Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach, mieszka w Gliwicach. Autor prac:  Hippiesi, kudłacze, chwasty. Hipisi w Polsce w latach 1967-1975 (2014); Gliwice. Biografia miasta (2018) wielu artykułów naukowych i popularnonaukowych, redaktor szeregu monografii wieloautorskich.

dr Zbigniew Bereszyński
mgr chemii, dr nauk humanistycznych w dziedzinie historii; zajmuje się głównie historią społeczno-polityczną Śląska Opolskiego oraz historią aparatu bezpieczeństwa w PRL; autor m.in. monografii: NSZZ „Solidarność” i rewolucja solidarnościowa na Śląsku Opolskim 1980–1990, Opole 2014; Komunistyczny aparat bezpieczeństwa i ludność niemiecka na Górnym Śląsku w latach 1945–1990, Opole – Gliwice 2017.

Prof. dr hab. Anna Pobóg-Lenartowicz
polska historyk specjalizująca się w archiwistyce, historii Śląska, historii średniowieczna Polski; nauczyciel akademicki, związana z Uniwersytetem Opolskim. Autorka m.in. monografii: Uposażenie i działalność gospodarcza klasztoru kanoników regularnych NMP na Piasku we Wrocławiu do początku XVI w., Opole 1994; Chmielowice. Siedem wieków istnienia, Opole 1995; Kanonicy regularni na Śląsku. Życie konwentów w śląskich klasztorach kanoników regularnych w średniowieczu, Opole 1999; Święty Wojciech, Kraków 2002; A czyny ich były liczne i godne pamięci. Konwent klasztoru kanoników regularnych NMP na Piasku we Wrocławiu do początku XVI w., Opole 2007; Jan Pustułka (1903–1968). Nauczyciel, społecznik, animator życia kulturalnego, Wrocław 2013; Energiczne, władcze pobożne. Księżniczek i księżnych opolskich portret (prawie) własny, Opole 2016; Od opola do Opola. Popularna monografia miasta, Opole 2017.

dr hab. Małgorzata Świder, prof. UO
historyk specjalizująca się w historii Niemiec po 1945 r., stosunkach polsko-niemieckich w XX wieku, najnowszej historii Śląska, nauczycielka akademicka związana od 2001 r. z Instytutem Historii Uniwersytetu Opolskiego. Autorka m.in. monografii: Die sogenannte Entgermanisierung im Oppelner Schlesien in den Jahren 1945–1950, Lauf 2002; Z perspektywy Bonn. Przemiany polityczne w Polsce w latach 1980–1989, Toruń 2011; Die katholische Kirche in Polen und die SPD in den 1980er Jahren, Archiv der sozialen Demokratie, Bonn 2013, Stanowisko Socjaldemokratycznej Partii Niemiec wobec Polski w latach 1980–1989, Opole 2015; Solidarność związkowa. Niemiecka Federacja Związków Zawodowych (DGB) wobec NSZZ „Solidarność“, Kraków 2017

Dr Adriana Dawid
Pracownik naukowy Uniwersytetu Opolskiego. Badaczka dziejów najnowszych, koncentrująca się na historii Śląska. Autorka pracy: Kośni z Chróścic. Dzieje rodu na tle przemian społeczno-politycznych Śląska w XIX i XX wieku oraz wielu artykułów naukowych i rozdziałów w pracach zbiorowych Współredaktorka kilku monografii wieloautorskich, koordynatorka programów badawczych.

Prof. dr hab. Zenon Jasiński
Pedagog i historyk, badacz dziejów kultury i oświaty, szczególnie oświaty polonijnej. Kierował Katedrą Historii Oświaty i Wychowania oraz Pedagogiki Porównawczej Uniwersytetu Opolskiego, pełnił także funkcje wicedyrektora i dyrektora Instytutu Pedagogiki Uniwersytetu Opolskiego oraz dziekana Wydziału Pedagogicznego Wyższej Szkoły Zarządzania i Administracji w Opolu. Związany także z Akademią im. Jana Długosza w Częstochowie. Sekretarz naukowy Polsko-Czeskiego Towarzystwa Naukowego. Autor takich dzieł jak: Działalność kulturalno-oświatowa Polaków za Olzą (1920-1938) (1990); Mały leksykon nadolziański (1990); Aktywność kulturalno-oświatowa Polaków w Czechosłowacji na tle innych narodowości (1993); Kultura mniejszości narodowych i grup etnicznych w Europie (2004); Czeska szkoła w protektoracie Czech i Moraw (2006). Współredaktor (z prof. Bogdanem Cimałą) Leksykonu Polaków w Republice Czeskiej i Republice Słowackiej. Autor ponad trzystu artykułów naukowych i haseł encyklopedycznych, redaktor szeregu monografii wieloautorskich.

Dostępne wkrótce.

Ks. prof. dr hab. Piotr Jaskóła
Ksiądz diecezji opolskiej Kościoła rzymskokatolickiego, kierownik Katedry Teologii Kościołów Poreformacyjnych w Instytucie Ekumenizmu i Badań nad Integracją Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego. Członek „Societas Oecumenica” i Komitetu Nauk Teologicznych PAN.

Dostępne wkrótce.

Prof. dr hab. Edmund Nowak

Historyk i politolog, wieloletni dyrektor Centralnego Muzeum Jeńców Wojennych W Łambinowicach – Opolu, związany także z Instytutem Politologii Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Opolskiego. Autor szeregu rozpraw i opracowań, takich jak: Cień Łambinowic : próba rekonstrukcji dziejów obozu pracy w Łambinowicach 1945-1946 (1991); Spis osadzonych i zmarłych w obozie pracy w Łambinowicach (lipiec 1945 – październik 1946r.): sporządzony na podstawie odnalezionej w 1992 r. części ewidencji obozowej (1998); Obozy na Śląsku Opolskim w systemie powojennych obozów w Polsce (1945-1950): historia i implikacje (2002); Rozrachunki z przeszłością : śledztwa i procesy oraz inne następstwa funkcjonowania powojennych obozów na Górnym Śląsku (2012); Biskupice w dwudziestoleciu powojennym (2017). Redaktor szeregu monografii wieloautorskich artykułów naukowych i wieloautorskich.

dr Bernard Linek

Pracownik naukowy PIN-Instytutu Śląskiego, redaktor naczelny „Studiów Śląskich”. Badacz historii politycznej, społecznej i kulturowej ze szczególnym uwzględnieniem Górnego Śląska. Autor monografii: „Odniemczanie” województwa śląskiego w latach 1945-1950 (w świetle materiałów wojewódzkich) oraz Polityka antyniemiecka na Górnym Śląsku w latach 1945-1950. Współredaktor monografii Opola, zatytułowanej Opole: Dzieje i tradycja. Redaktor i współredaktor szeregu innych monografii wieloautorskich. Autor wielu artykułów naukowych i popularnonaukowych.

dr hab. Piotr Pałys, prof. PIN-IŚ

Pracownik naukowy Państwowego Instytutu Śląskiego w Opolu. Swoje zainteresowania badawcze koncentruje wokół dziejów narodu serbołużyckiego, stosunków polsko-czeskich oraz historii Śląska. Autor rozpraw: Kłodzko, Racibórz i Głubczyce w stosunkach polsko–czechosłowackich w latach 1945–1947, Od inkorporacji do autonomii kulturalnej. Kontakty polsko-serbołużyckie w latach 1945-1950 (wspólnie z Leszkiem Kuberskim), Czechosłowackie roszczenia graniczne wobec Polski 1945-1947. Racibórz – Głubczyce – Kłodzko, Skupiska czeskie w Kłodzkiem, Raciborskiem, Głubczyckiem i Żytawskiem wobec planów zmiany granic państwowych po II wojnie światowej, Pomiędzy Polską a Niemcami. Konflikt górnośląski w raportach konsulatu czechosłowackiego w Opolu 1920–1922, Państwa słowiańskie wobec Łużyc w latach 1945–1948, Kwestia żytawska 1945-1949. Na skrzyżowaniu interesów czeskich, niemieckich, rosyjskich, serbołużyckich i polskich.

Dr Dalibor Sokolović
Docent języka słowackiego, zastępca kierownika Katedry Slawistyki Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Belgradzkiego. Jego zainteresowania badawcze ogniskują się wokół problematyki słowiańskich języków mniejszościowych, polityki językowej i planowania językowego, historii słowacystyki i sorabistyki. Autor szeregu artykułów naukowych, popularnonaukowych i recenzji publikowanych w Serbii, Czechach, Niemczech, Polsce i na Słowacji.

Wybrane publikacje:
Srbska Lužica” – efemeryda czasopiśmiennictwa sorabistycznego na Bałkanach, „Pro Lusatia Opolskie Studia Łużycoznawcze” 11 (2015). 15–20; Еколингвистички приступ у истраживањима словенских мањинских језика, „Славистика” 19 (2015). 112–118; Ревитализација угрожених словенских мањинских језика – на примеру лужичкосрпског језика, „Filološki pregled” 2015/2. 73–87; О Пољацима из Војводине из еколингвистичке перспективе. „Zeszyty Łużyckie” 50 (2016). 255–272; Демографске, социјалне и географске карактеристике као фактор одржавања словенских мањинских језика. „Зборник Матице српске за славистику” 91 (2017). 231–242; Језичка лојалност и етничка солидарност корисника словачког језика у Војводини. „Јужнословенски филолог” LXXIII/1-2 (2017). 155–169; Poljaci u Srbiji / Poles in Serbia / Polacy w Serbii, Ambasada RP w Belgradzie. Belgrad 2018.

Dr Zbigniew Bereszyński
mgr chemii, dr nauk humanistycznych w dziedzinie historii; zajmuje się głównie historią społeczno-polityczną Śląska Opolskiego oraz historią aparatu bezpieczeństwa w PRL; autor m.in. monografii: NSZZ „Solidarność” i rewolucja solidarnościowa na Śląsku Opolskim 1980–1990, Opole 2014; Komunistyczny aparat bezpieczeństwa i ludność niemiecka na Górnym Śląsku w latach 1945–1990, Opole – Gliwice 2017.

Prof. Krystian Heffner
Profesor Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach oraz Politechniki Opolskiej, członek Komitetu Badań nad Migracjami PAN oraz Zespołu Problemowego ds. Obszarów Wiejskich Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN. W latach 1978-2014 związany z Instytutem Śląskim w Opolu, w latach 1991-1996 dyrektor tej placówki. Jego zainteresowania badawcze skupiają się wokół problematyki związanej z pograniczem ekonomii i geografii. Specjalizuje się on w geografii społeczno-ekonomicznej, gospodarce przestrzennej, planowaniu przestrzennym oraz zagospodarowaniu przestrzennym obszarów wiejskich.. Autor ponad trzystu prac naukowych wydanych w kraju i zagranicą.

Prof. Stanisław Koziarski
Dziekan Wydziału Przyrodniczo-Technicznego Uniwersytetu Opolskiego. Geograf, specjalizujący się w geografii społeczno-ekonomicznej i geografii transportu. Karierę naukową rozpoczynał w Instytucie Śląskim w Opolu, związany był także z Politechnika Opolską. Autor i współautor czternastu prac zwartych, między innymi: Rozwój sieci kolejowej na Śląsku; Przekształcenia struktury przestrzennej sieci kolejowej w Polsce i na świecie; Rozwój przestrzenny sieci autostrad na świecie; Transport w Europie; Transport lądowy na świecie; Transport na Śląsku; Przekształcenia infrastruktury transportowej w Polsce. Współredaktor czterech monografii wieloautorskich. W swym dorobku naukowym posiada także wiele artykułów naukowych.

Zdjęcia zostaną uzupełnione wkrótce.

Dr Małgorzata Iżykowska
Językoznawca, archiwistka. Zawodowo związana z Uniwersytetem Opolskim i Archiwum Państwowym w Opolu. Badaczka leksyki języka polskiego na Śląsku. Członkini zespołu autorskiego realizowanego przez prof. Bogusława Wyderkę w Instytucie Śląskim w Opolu Słownika gwar śląskich. Autorka i współautorka wielu artykułów naukowych publikowanych w kraju i zagranicą.

---

Mgr Aleksandra Starczewska-Wojnar
Historyk, archiwistka. W Archiwum Państwowym w Opolu od 2005 do 2016 r. na stanowisku Kierownika Oddziału I Materiałów archiwalnych powstałych do zakończenia działań wojennych w 1945 r. Zainteresowania badawcze: akta stanu prawnego nieruchomości jako niedocenione źródło do badań historii społecznej i stosunków własnościowych regionu, pieczęcie gmin wiejskich Rejencji Opolskiej, życie codzienne mieszkańców wsi w Rejencji Opolskiej, patriotyczne wychowanie młodego Polaka w działalności Związku Polaków w Niemczech. Autorka i współautorka kilkudziesięciu artykułów naukowych, popularnonaukowych i opracowań źródłowych.

Zdjęcia zostaną uzupełnione wkrótce.

Prof. dr hab. Michał Lis
Od 1969 r. związany z Instytutem Śląskim w Opolu. Badacz dziejów Górnego Śląska w XX W. Autor syntetycznych opracowań dziejów Górnego Śląska: Górny Śląsk. Zarys dziejów do I wojny światowej, Górny Śląsk. Zarys dziejów do połowy XX w. jak również takich prac jak: Odbudowa podstaw gospodarki Śląska Opolskiego na przykładzie przemysłu (1945–1949, Związek Harcerstwa Polskiego w Niemczech (1922–1939), Polska ludność rodzima na Śląsku po II wojnie światowej. (Polityczno-społeczne uwarunkowania integracji). Próba syntezy; 1993 r. – Ludność rodzima na Śląsku Opolskim po II wojnie światowej (1945–1993), Mniejszość niemiecka na Śląsku Opolskim 1989-2014. Członek ścisłego zespołu redakcyjnego, który przygotował monumentalne wydawnictwo Encyklopedia Powstań Śląskich. Autor zamieszczonych tam 113 haseł i zestawień statystycznych. Łącznie dorobek publikacyjny Profesora Michała Lisa wynosi (nie licząc artykułów i recenzji prasowych) blisko 700 pozycji, w tym kilkanaście zwartych oraz około 70 redagowanych i współredagowanych.

---

Dr Marek Mazurkiewicz
Pracownik naukowy PIN-Instytutu Śląskiego. Politolog, niemcoznawca, którego głównym obszarem badań jest problematyka powojennej wymiany ludności. Autor kilkunastu artykułów z zakresu stosunków polsko-niemieckich, problematyki mniejszości narodowych i etnicznych oraz stosunków społecznych po 1989 r. Autor szeregu artykułów naukowych oraz wydanej w 2015 r. pracy: Spór o pamięć. Polityczne następstwa powojennych wysiedleń Niemców w pozimnowojennych relacjach polsko-niemieckich i czesko-niemieckich będącej pierwszą w Polsce, Niemczech i Czechach próbą porównania i podsumowania w jaki sposób odmienna pamięć i interpretacje powojennych wysiedleń Niemców wpływała na ewolucję polsko-niemieckich i czesko-niemieckich stosunków po 1989.

Zdjęcia zostaną uzupełnione wkrótce.

Dr Bartosz Kuświk
Dr Bartosz Kuświk jest absolwentem Wydziału Historycznego Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, gdzie w 2012 roku uzyskał stopień doktora nauk humanistycznych w zakresie historii. Zainteresowania badawcze dr. Kuświka koncentrują się wokół dziejów harcerstwa okresu stalinowskiego, a także szeroko pojętego nauczania historii. Jest autorem i współautorem artykułów naukowych, popularnonaukowych, a przede wszystkim materiałów edukacyjnych.

Zdjęcia zostaną uzupełnione wkrótce.

Prof. dr hab. Robert Rauziński

Profesor Politechniki Opolskiej Wyższej Szkoły Zarządzania i Administracji w Opolu. Od 1961 związany z Instytutem Śląskim w Opolu. W latach 1999-2005 prodziekan ds. nauki na Wydziale Zarządzania i Inżynierii Produkcji Politechniki Opolskiej. W latach 1980-1985 zasiadał w Radzie Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Był członkiem Komitetów: Badań nad Migracjami, Nauk o Pracy i Polityce Społecznej i Nauk Demograficznych Polskiej Akademii Nauk, a także Rządowej Rady Ludnościowej i ekspertem Komisji do spraw Mniejszości Narodowych Sejmu RP. Jego dotychczasowy dorobek naukowy obejmuje blisko 400 publikacji, w tym 30 książek autorskich i współautorskich oraz 11 prac zwartych redagowanych, liczne artykuły i komunikaty, skrypty i materiały pomocnicze dla studentów z zakresu: demografii, polityki społecznej, socjologii pracy, problemów zatrudnienia i bezrobocia, planowania regionalnego.

Zdjęcia zostaną uzupełnione wkrótce.

Prof. dr hab. Michał Lis

Historyk związany z PIN – Instytutem Śląskim w Opolu od 1969 r. Uczeń Władysława Dziewulskiego, Józefa Kokota, Andrzeja Brożka i Kazimierza Orzechowskiego. Profesor (kierownik katedr) w Uniwersytecie Opolskim (1992-2010), Wyższej Szkole Zarządzania i Administracji (1999-2011) oraz kierownik Zakładu Badań Historycznych, Niemcoznawczych i Bohemistycznych w PIN – Instytucie Śląskim w Opolu. Podstawowe nurty badawcze: Górny Śląsk/Śląsk Opolski w XX w.; społeczeństwo styku kultur w warunkach systemów politycznych po I wojnie światowej. Łącznie dorobek publikacyjny Profesora Michała Lisa wynosi (nie licząc artykułów i recenzji prasowych) ponad 700 pozycji, w tym kilkanaście zwartych oraz około 70 redagowanych i współredagowanych. Ważniejsze prace: Odbudowa podstaw gospodarki Śląska Opolskiego na przykładzie przemysłu (1945-1949); Związek Harcerstwa Polskiego w Niemczech (1922-1939); Ludność rodzima na Śląsku Opolskim po II wojnie światowej (1945-1993); Górny Śląsk. Zarys dziejów do I wojny światowej; Górny Śląsk. Zarys dziejów do połowy XX w.; Mniejszość niemiecka na Śląsku Opolskim 1989-2014; Powstania śląskie i plebiscyt ze współczesnej perspektywy. Członek ścisłego zespołu redakcyjnego, który przygotował monumentalne wydawnictwo Encyklopedia Powstań Śląskich. Autor zamieszczonych tam 113 haseł i zestawień statystycznych. Inicjator m.in. wznowienia w 1997 r. międzynarodowego sympozjum Colloquium Opole oraz otwartych zebrań naukowych – Środy w Instytucie Śląskim.

Prof. dr hab. Robert Rauziński

Profesor Politechniki Opolskiej Wyższej Szkoły Zarządzania i Administracji w Opolu. Od 1961 związany z Instytutem Śląskim w Opolu. W latach 1999-2005 prodziekan ds. nauki na Wydziale Zarządzania i Inżynierii Produkcji Politechniki Opolskiej. W latach 1980-1985 zasiadał w Radzie Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Był członkiem Komitetów: Badań nad Migracjami, Nauk o Pracy i Polityce Społecznej i Nauk Demograficznych Polskiej Akademii Nauk, a także Rządowej Rady Ludnościowej i ekspertem Komisji do spraw Mniejszości Narodowych Sejmu RP. Jego dotychczasowy dorobek naukowy obejmuje blisko 400 publikacji, w tym 30 książek autorskich i współautorskich oraz 11 prac zwartych redagowanych, liczne artykuły i komunikaty, skrypty i materiały pomocnicze dla studentów z zakresu: demografii, polityki społecznej, socjologii pracy, problemów zatrudnienia i bezrobocia, planowania regionalnego.

Prof. PIN – IŚ, dr hab. Stanisława Sochacka

Pracownik naukowy PIN-Instytutu Śląskiego w Opolu. Związana zawodowo z tą placówką od roku 1961. Kierownik Pracowni Onomastycznej. Redaktor Słownika etymologicznego nazw geograficznych Śląska. Badaczka nazewnictwa śląskiego, kulturalnych kontaktów polsko-czeskich oraz początków badań slawistycznych na Uniwersytecie Wrocławskim. W jej dorobku naukowym znajdujemy takie prace, jak: Listy Lucjana Malinowskiego do Jarosława Golla, Działalność slawistyczna Władysława Nehringa na tle epoki. Redaktor i współredaktor szeregu monografii wieloautorskich. Autorka wielu artykułów naukowych.

The gallery was not found!

Mgr Marcin Sroka
doktorant w Instytucie Historii Uniwersytetu Opolskiego. Zainteresowania badawcze: analiza zasobów wirtualnych źródeł wiedzy, działalność PZPR w województwie opolskim (praca doktorska). Autor kilkunastu artykułów, m.in.: Obraz sporu o Górny Śląsk lat 1919-1922 w wirtualnych źródłach wiedzy, [w:] Spór o Górny Śląsk 1919-1922. W 90. rocznicę wybuchu III powstania śląskiego, red. M. Białokur, A. Dawid, Opole 2011; Współpraca zagraniczna Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Opolu, „Studia Śląskie” 2013, t. 73; Komitet Wojewódzki PZPR w Opolu jako lokalna elita władzy, [w:] Elity komunistyczne w Polsce, pod red. M. Szumiły, M. Żukowskiego, Warszawa – Lublin 2015.

The gallery was not found!

dr Adam Dziuba
Absolwent historii Uniwersytetu Śląskiego. Pracownik Oddziałowego Biura Badan Historycznych Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach. Zainteresowania naukowe: polityczne aspekty funkcjonowania systemu komunistycznego ze szczególnym uwzględnieniem roli Polskiej Partii Robotniczej/Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej na lokalnej scenie politycznej oraz działania aparatu bezpieczeństwa w latach 1944–1990. Autor monografii Podziemie poakowskie w­ województwie śląsko-dąbrowskim w latach 1945–1947 (Kraków 2005); Na frontach walki ze szpiegami, rewizjonistami i „reakcyjnym klerem”. Tyska jednostka aparatu bezpieczeństwa w latach 1954–1975 (Tychy 2008); Totalitaryzacja. Polska Partia Robotnicza na scenie politycznej województwa śląskiego (1945–1948) (Katowice 2016). Ponadto opublikował ponad siedemdziesiąt artykułów naukowych, przeszło czterdzieści popularnonaukowych, współredagował cztery tomy zbiorowe i pokonferencyjne.

The gallery was not found!

Mgr Magdalena Moj
absolwentka studiów magisterskich na kierunku europeistyka na Politechnice Opolskiej, pracownik Zakładu Badań Regionalnych i Lokalnych PIN-Instytutu Śląskiego w Opolu. Zainteresowania naukowe: procesy demograficzne zachodzące na obszarach wiejskich województwa opolskiego po 1989 roku, procesy semiurbanizacyjne oraz suburbanizacyjne. Autorka monografii Z przeszłości demograficznej Krasiejowa. Analiza w świetle zapisów metrykalnych z lat 1867-1906.

The gallery was not found!

Dr Adriana Dawid
Pracownik naukowy Uniwersytetu Opolskiego. Badaczka dziejów najnowszych, koncentrująca się na historii Śląska. Autorka pracy: Kośni z Chróścic. Dzieje rodu na tle przemian społeczno-politycznych Śląska w XIX i XX wieku oraz wielu artykułów naukowych i rozdziałów w pracach zbiorowych Współredaktorka kilku monografii wieloautorskich, koordynatorka programów badawczych.

[oqeygallery id=97]

Danuta Berlińska
(1952-2016)

W piątek 2 grudnia 2016 r. na opolskim cmentarzu na Półwsi pożegnaliśmy zmarłą tydzień wcześniej (28 X 2016) dr Danutę Berlińską – znakomitego pracownika nauki i nauczyciela akademickiego, społecznika, człowieka bezgranicznie życzliwego innym.

Korzenie jej rodziny sięgają Kresów Wschodnich (Wołynia), to urodziła się pod Inowrocławiem, na Kujawach. Studiowała w Poznaniu gdzie na Uniwersytecie Adama Mickiewicza ukończyła w 1976 r. (pod kierunkiem prof. Zygmunta Dulczewskiego) socjologię na Wydziale Nauk Społecznych. Jej praca magisterska dotyczyła znaczenia, jakie miał w okresie międzywojennym poznański ośrodek socjologiczny dla socjologii polskiej.

Po ukończeniu studiów podjęła na tym samym Uniwersytecie w latach 1977–1980 studia doktoranckie w zakresie socjologia kultury. Rozpoczęła badania nad „Proletkultem” w Rosji Sowieckiej – instytucji promującej nową kulturę robotniczą w warunkach rewolucji. Nie udało jej się zakończyć ich pracą na stopień, gdyż względy rodzinne (małżeństwo) zaprowadziły ją do Opola.

W tym mieście pojawiła się latem 1980 r. Mąż już tu pracował. Szukając zatrudnienia dowiedziała się na Wyższej Szkole Pedagogicznej, że może znalazłby się etat, ale bez odpowiedniej przynależności partyjnej, to raczej niemożliwe… Trafiła do Instytutu Śląskiego, gdzie w Zakładzie Socjologii i Demografii, była możliwość etatowego zatrudnienia, a absolwentka poznańskiej socjologii wprowadzała nieco inne, od krakowskich, wówczas dominujących w Zakładzie prądy myślowe.

Czas był społecznie gorący. Powstawał ruch niezależnych i samorządnych związków zawodowych. Danka włączyła się do zespołowych badań nad formułowanymi wtedy przez załogi postulatami pożądanych zmian sytuacji politycznej, gospodarczej i społecznej. Rychło przyszło jej zawiesić pracę naukową, na czas urodzenia i odchowania dwu synów. Do pracy wróciła pod koniec 1984 r. Formalnie kontynuowała pracę nad „Proletkultem”, ale włączyła sie do badań prowadzonych nad sytuacją społeczną robotników w zakładach przemysłowych Opolszczyzny oraz badań nad współżyciem grup regionalnych w społecznościach lokalnych. Ten ostatni rodzaj badań skierował jej uwagę ku problematyce narodowościowej, która stała się w końcu głównym nurtem jej zainteresowań badawczych. Obok Marii Szmei i Franciszka Jonderko, należała do tych socjologów opolskich, którzy wskazywali już wtedy, że wbrew oficjalnej propagandzie daleko w regionie do pełnej integracji różnych grup o odmiennym pochodzeniu regionalnym, dostrzegając istnienie też opcji niemieckiej, po 1989 r. znajdującej swe ujście w formalnym zorganizowaniu się mniejszości niemieckiej na Śląsku Opolskim.

W latach 90. połączyła badania naukowe z praktyką społeczną, angażując się w trudny proces transformacji społeczeństwa posttotalitarnego w społeczeństwo demokratyczne. Zwieńczeniem jej studiów nad mniejszością niemiecką była rozprawa doktorska, obroniona w 1998 r. w Instytucie Zachodnim w Poznaniu, której promotorem był prof. Andrzej Sakson. Książka Mniejszość niemiecka na Śląsku Opolskim w poszukiwaniu tożsamości wydana w 1999 r. jest rozszerzoną i poprawioną wersją pracy doktorskiej napisanej w 1996 r. i do dzisiaj stanowi podstawowe opracowanie naukowe poświęcone genezie i instytucjonalizacji tej grupy.

W Instytucie Zachodnim przez wiele lat współpracowała m.in. z prof. Anną Wolff-Powęską i prof. Zbigniewem Mazurem.

Nie mniej istotne było jej zaangażowanie społeczne, znacznie wykraczające poza pełnione oficjalnie funkcje pełnomocnika wojewody opolskiego ds. mniejszości niemieckiej (1992-1993) i doradcy wojewody ds. mniejszości (1999-2001). Zaangażowana była w rozwiązywanie niemal wszystkich konfliktów społecznych na Śląsku Opolskim w tej dekadzie, począwszy od sporu o miejsce języka niemieckiego w przestrzeni publicznej i niemieckie pomniki. Zawsze szukała porozumienia i gotowa była do prowadzenia wielogodzinnych dyskusji. Nigdy też nie widziała potrzeby eksponowania swojej roli w przygotowaniu kompromisu. W tym miejscu wypada dodać, że jako ekspert sejmowej podkomisji ds. Ustawy o mniejszościach (1998-2001) odegrała niebagatelną rolę w przygotowaniu tej ustawy.

Odegrała też znacząca rolę w czasie walki o utrzymanie samodzielnego województwa opolskiego w 1998 r. będąc jedną z inicjatorek kilkudziesięciotysięcznego „Łańcucha Nadziei” utworzonego przez mieszkańców regionu wzdłuż trasy E40 na długości całego województwa, a po utrzymaniu opolskiego na mapie administracyjnego podziału, pomysłodawczynią „Balu Żółto-Niebieskiego” w Opolu, w którym wszystkie opolskie gminy świętowały ten sukces.

Jej postawa i praca przypomina raczej XIX w. pokolenia niepokornych inteligentów polskich, którzy poświęcili swe życie odzyskaniu przez Polskę niepodległości i zbudowaniu sprawiedliwego systemu społecznego. Za ten rodzaj działalności została odznaczona przez Prezydenta RP Brązowym Krzyżem Zasługi oraz dwukrotnie otrzymała tytuł Zasłużony dla Województwa Opolskiego.

W XXI w. coraz bardziej krytycznie podchodziła do kierunku i charakteru przemian społecznych w III RP. Świadectwem tego były studia poświęcone różnym formom wykluczenia społecznego. Instytucjonalnie związała się wtedy również z Uniwersytetem Opolskim, gdzie pracowała w latach 2000–2015 w Instytucie Socjologii. Z ogromną pasją i zaangażowaniem prowadziła wykłady z metodologii socjologii, organizując obozy badawcze, wychowując pokolenie socjologów opolskich. Przez kilka lat pełniła jednocześnie funkcję rzecznika prasowego Rektora Uniwersytetu Opolskiego.

Naukowo pozostała przy problematyce socjologii narodu, czego znaczącym efektem była publikacja przygotowana wspólnie z prof. Piotrem Madajczykiem Polska jako państwo narodowe. Polityka i pamięć.Łączyła ona historyczną rekonstrukcję z socjologiczną analizą kwestii etnicznych i wpływu konfliktu na tożsamość narodową.

Po powrocie do Instytutu Śląskiego pod koniec 2015 r. na cząstkę etatu przygotowała w ciągu kilku miesięcy kilka projektów naukowych o charakterze krajowym i międzynarodowym, które miały podjąć kwestię skutków społecznych wejścia Polski do Unii Europejskiej. Choroba nie pozwoliła już na ich realizację.

W pamięci naszej pozostaje jako osoba bezgranicznie oddana drugiemu człowiekowi, która dla rozwiązania spraw małych i wielkich potrafiła podjąć najdalej idące działania. Znana była z dość nonszalanckiego stosunku do czasu. Legendarne spóźnianie się z realizacją różnych pozornie banalnych zadań i odbywało się kosztem awansów naukowych i większych projektów autorskich. Jej liczne studia do dzisiaj wzór erudycyjnej wiedzy, błyskotliwości, trafności sądów, naukowego zaangażowania i będą stanowiły dla innych punkt wyjścia do kolejnych badań.

Bernard Linek
Andrzej Pasierbiński

[oqeygallery id=94]

Dr hab. Kazimierz Szczygielski urodził się 16 listopada 1946 r. w Dziećmarowie w gminie Baborów (woj. opolskie). Po ukończeniu liceum ogólnokształcącego w Głubczycach w 1964 r. podjął studia na Wydziale Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Wrocławskiego, na kierunku geografia (specjalność geografia ekonomiczna). Po skończeniu studiów w 1969 r. podjął pracę w Pracowni Planów Regionalnych Wojewódzkiej Komisji Planowania Gospodarczego w Opolu. W 1975 r. podjął pracę w Zakładzie Ochrony Środowiska Instytutu Kształtowania Środowiska we Wrocławiu. W 1977 r. został zatrudniony w Zakładzie Badań Regionalnych Instytutu Śląskiego w Opolu. W 1985 r. obronił pracę doktorską na Wydziale Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Wrocławskiego – wyróżnioną nagrodą ministra i wojewody opolskiego. Od 2002 r. pracuje na Wydziale Ekonomii i Zarządzania Politechniki Opolskiej, w latach 2013-2016 był kierownikiem Katedry Polityki Regionalnej tego wydziału. W latach 2004-2005 związany był z Wyższą Szkołą Zarządzania i Administracji w Opolu. W 2011 r. uzyskał stopień doktora habilitowanego nauk ekonomicznych na Uniwersytecie Ekonomicznym w Katowicach. W 2011 r. został profesorem nadzwyczajnym na Politechnice Opolskiej, a w 2012 r. profesorem wizytującym w Instytucie Śląskim w Opolu. Opublikował ponad 100 prac, w tym 4 książki, z zakresu demografii, polityki regionalnej i ekologii.

W latach 1991-2001 (trzy kadencje) był posłem na Sejm RP. W drugiej i trzeciej kadencji sprawował funkcję wiceprzewodniczącego Sejmowej Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej. Był przewodniczącym podkomisji nadzwyczajnych oraz posłem sprawozdawcą szeregu ustaw i dokumentów, w tym ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym, o gospodarce nieruchomościami, o ustanowieniu programu wieloletniego „Program dla Odry 2006”, o postępowaniu w sprawie ocen oddziaływania na środowisko, o dostępie do informacji o środowisku i jego ochronie oraz dokumentu pt. Koncepcja polityki przestrzennego zagospodarowania kraju.

Jest członkiem Polskiego Towarzystwa Demograficznego, Rządowej Rady Ludnościowej, Wojewódzkiej Komisji Urbanistyczno-Architektonicznej, Regionalnej Rady Ochrony Przyrody, Towarzystwa Urbanistów Polskich Opole, Stowarzyszenia Instytut Śląski, Komisji ds. rozwoju regionalnego przy Zarządzie Województwa Opolskiego, Zespołu Doradców Marszałka Województwa Opolskiego.

[oqeygallery id=91]

Dr Marek Mazurkiewicz
Pracownik naukowy PIN-Instytutu Śląskiego. Politolog, niemcoznawca, którego głównym obszarem badań jest problematyka powojennej wymiany ludności. Autor kilkudziesięciu artykułów z zakresu stosunków polsko-niemieckich, problematyki mniejszości narodowych i etnicznych oraz stosunków społecznych po 1989 r. oraz prezentowanej książki: Spór o pamięć. Polityczne następstwa powojennych wysiedleń Niemców w pozimnowojennych relacjach polsko-niemieckich i czesko-niemieckich będącej pierwszą w Polsce, Niemczech i Czechach próbą porównania i podsumowania w jaki sposób odmienna pamięć i interpretacje powojennych wysiedleń Niemców wpływała na ewolucję polsko-niemieckich i czesko-niemieckich stosunków po 1989. Współredaktor kilku monografii wieloautorskich.

[oqeygallery id=92]

Prof. dr hab. Danuta Kisielewicz

Historyk i politolog, kierownik Katedry Studiów Regionalnych Instytutu Politologii Uniwersytetu Opolskiego. Zainteresowania badawcze koncentruje wokół problematyki jenieckiej, historii myśli politycznej, wojskowości oraz najnowszej historii Polski i Śląska. Prezes Stowarzyszenia Przyjaciół Centralnego Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach-Opolu, członek Komitetu Redakcyjnego „Łambinowickiego Rocznika Muzealnego”. Jest autorką około dwustu rozpraw i artykułów, redaktorem prac zbiorowych oraz m.in. książek: Oflag VII A Murnau (1990), Oficerowie polscy w niewoli niemieckiej w czasie II wojny światowej (1998), Arkadiusz (Arka) Bożek na forum Rady Narodowej Rzeczypospolitej Polskiej – wybór źródeł (2003), Arka Bożek (1899-1954). Działacz społeczno-polityczny (2006), Niewola w cieniu Alp. Oflag VII A Murnau (2015)

dr hab. Aleksandra Trzcielińska-Polus, prof. UO

Kierownik Katedry Stosunków Międzynarodowych w Instytucie Politologii Uniwersytetu Opolskiego. Główny temat badań: współczesne stosunki polsko-niemieckie. Zainteresowania badawcze: stosunki międzynarodowe (polityczne i gospodarcze) oraz swoistość przemian zachodzących w regionach pogranicznych. Dwukrotnie (w 2006 i 2012 r.) wykłady i seminaria w Uniwersytecie Jana Gutenberga w Moguncji. Redaktor naczelny czasopisma „Pogranicze. Polish Borderlands Studies”. Autorka, redaktorka i współredaktorka około dwustu publikacji, w tym m.in. takich pozycji jak: ”Wysiedleńcy” z Polski w Republice Federalnej Niemiec w latach 1980-1990 (1997), Polska na forum Bundestagu (1990-2002). Współkształtowanie przez Parlament Związkowy polityki zagranicznej Niemiec w kontekście procesu integracji europejskiej (2008)

[oqeygallery id=89]

Prof. dr hab. Bogusław Wyderka

Profesor Uniwersytetu Opolskiego, kieruje Pracownią Badań nad Stosunkami Językowymi na Śląsku, PIN Instytutu Śląskiego w Opolu, specjalizuje się w dialektologii, historii języka i językoznawstwie. Autor między innymi monografii: Cechy składniowo-stylistyczne siedemnastowiecznej prozy publicystycznej: piśmiennictwo śląskie na tle ogólnopolskim; “Przedziwny wszędzie”: o stylu Mikołaja Sępa Szarzyńskiego na tle tendencji stylistycznych poezji polskiego renesansu, wielu artykułów naukowych, ekspertyz i innych publikacji,. Redaktor naukowy monografii wieloautorskich oraz monumentalnego Słownika gwar śląskich.

[oqeygallery id=90]

Prof. dr hab. Michał Lis

Od 1969 r. związany z Instytutem Śląskim w Opolu. Badacz dziejów Górnego Śląska w XX W. Autor syntetycznych opracowań dziejów Górnego Śląska: Górny Śląsk. Zarys dziejów do I wojny światowej, Górny Śląsk. Zarys dziejów do połowy XX w. jak również takich prac jak: Odbudowa podstaw gospodarki Śląska Opolskiego na przykładzie przemysłu (1945–1949), Związek Harcerstwa Polskiego w Niemczech (1922–1939), Polska ludność rodzima na Śląsku po II wojnie światowej. (Polityczno-społeczne uwarunkowania integracji). Próba syntezy; 1993 r. – Ludność rodzima na Śląsku Opolskim po II wojnie światowej (1945–1993), Mniejszość niemiecka na Śląsku Opolskim 1989-2014. Członek ścisłego zespołu redakcyjnego, który przygotował monumentalne wydawnictwo Encyklopedia Powstań Śląskich. Autor zamieszczonych tam 113 haseł i zestawień statystycznych. Łącznie dorobek publikacyjny Profesora Michała Lisa wynosi (nie licząc artykułów i recenzji prasowych) blisko 700 pozycji, w tym kilkanaście zwartych oraz około 70 redagowanych i współredagowanych.

Dr Marek Mazurkiewicz

Pracownik naukowy PIN-Instytutu Śląskiego. Politolog, niemcoznawca, którego głównym obszarem badań jest problematyka powojennej wymiany ludności. Autor kilkunastu artykułów z zakresu stosunków polsko-niemieckich, problematyki mniejszości narodowych i etnicznych oraz stosunków społecznych po 1989 r. Autor szeregu artykułów naukowych oraz wydanej w 2015 r. pracy: Spór o pamięć. Polityczne następstwa powojennych wysiedleń Niemców w pozimnowojennych relacjach polsko-niemieckich i czesko-niemieckich będącej pierwszą w Polsce, Niemczech i Czechach próbą porównania i podsumowania w jaki sposób odmienna pamięć i interpretacje powojennych wysiedleń Niemców wpływała na ewolucję polsko-niemieckich i czesko-niemieckich stosunków po 1989.

Dr hab. Piotr Pałys, prof. PIN-IŚ

Pracownik naukowy Państwowego Instytutu Śląskiego w Opolu. Swoje zainteresowania badawcze koncentruje wokół dziejów narodu serbołużyckiego, stosunków polsko-czeskich oraz historii Śląska. Autor rozpraw: Kłodzko, Racibórz i Głubczyce w stosunkach polsko–czechosłowackich w latach 1945–1947, Od inkorporacji do autonomii kulturalnej. Kontakty polsko-serbołużyckie w latach 1945-1950 (wspólnie z Leszkiem Kuberskim), Czechosłowackie roszczenia graniczne wobec Polski 1945-1947. Racibórz – Głubczyce – Kłodzko, Skupiska czeskie w Kłodzkiem, Raciborskiem, Głubczyckiem i Żytawskiem wobec planów zmiany granic państwowych po II wojnie światowej, Pomiędzy Polską a Niemcami. Konflikt górnośląski w raportach konsulatu czechosłowackiego w Opolu 1920–1922, Państwa słowiańskie wobec Łużyc w latach 1945–1948.

[oqeygallery id=88]

Prof. PIN – IŚ, dr hab. Stanisława Sochacka

Pracownik naukowy PIN-Instytutu Śląskiego w Opolu. Związana zawodowo z tą placówką od roku 1961. Kierownik Pracowni Onomastycznej. Redaktor Słownika etymologicznego nazw geograficznych Śląska. Badaczka nazewnictwa śląskiego, kulturalnych kontaktów polsko-czeskich oraz początków badań slawistycznych na Uniwersytecie Wrocławskim. W jej dorobku naukowym znajdujemy takie prace, jak: Listy Lucjana Malinowskiego do Jarosława Golla, Działalność slawistyczna Władysława Nehringa na tle epoki. Redaktor i współredaktor szeregu monografii wieloautorskich. Autorka wielu artykułów naukowych.

Dr Monika Choroś

Pracownik naukowy PIN-Instytutu Śląskiego w Opolu. Jej zainteresowania koncentrują się wokół onomastyki, badań nad polsko-niemieckimi kontaktami językowymi oraz słowotwórstwem języka polskiego. Autorka i współautorka między innymi takich prac jak: Nazwy złożone w toponimii śląskiej, Ludzie i historia w nazwach ulic Opola oraz wielu artykułów naukowych i popularnonaukowych. Członek zespołu redakcyjnego szesnastotomowego Słownika etymologicznego nazw geograficznych Śląska

Dr Bernard Linek

Pracownik naukowy PIN-Instytutu Śląskiego, pełniący obowiązki zastępcy dyrektora do spraw naukowych. Redaktor naczelny „Studiów Śląskich”. Badacz historii politycznej, społecznej i kulturowej ze szczególnym uwzględnieniem Górnego Śląska. Autor monografii: „Odniemczanie” województwa śląskiego w latach 1945-1950 (w świetle materiałów wojewódzkich) oraz Polityka antyniemiecka na Górnym Śląsku w latach 1945-1950. Współredaktor najnowszej monografii Opola, zatytułowanej Opole: Dzieje i tradycja. Pomysłodawca i współredaktor Leksykonu mitów, symboli i bohaterów Górnego Śląska XIX-XX wieku. Redaktor i współredaktor szeregu innych monografii wieloautorskich. Autor wielu artykułów naukowych.

[oqeygallery id=86]

Prof. Robert Rauziński

Profesor Politechniki Opolskiej Wyższej Szkoły Zarządzania i Administracji w Opolu. Od 1961 związany z Instytutem Śląskim w Opolu. W latach 1999-2005 prodziekan ds. nauki na Wydziale Zarządzania i Inżynierii Produkcji Politechniki Opolskiej. W latach 1980-1985 zasiadał w Radzie Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Był członkiem Komitetów: Badań nad Migracjami, Nauk o Pracy i Polityce Społecznej i Nauk Demograficznych Polskiej Akademii Nauk, a także Rządowej Rady Ludnościowej i ekspertem Komisji do spraw Mniejszości Narodowych Sejmu RP. Jego dotychczasowy dorobek naukowy obejmuje blisko 400 publikacji, w tym 30 książek autorskich i współautorskich oraz 11 prac zwartych redagowanych, liczne artykuły i komunikaty, skrypty i materiały pomocnicze dla studentów z zakresu: demografii, polityki społecznej, socjologii pracy, problemów zatrudnienia i bezrobocia, planowania regionalnego.

Prof. dr hab. Krystian Heffner

Profesor Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach oraz Politechniki Opolskiej, członek Komitetu Badań nad Migracjami PAN oraz Zespołu Problemowego ds. Obszarów Wiejskich Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN. Prezes Stowarzyszenia Instytut Śląski oraz przewodniczący Rady Naukowej PIN-Instytutu Śląskiego w Opolu. W latach 1978-2014 związany z Instytutem Śląskim w Opolu, w latach 1991-1996 dyrektor tej placówki. Jego zainteresowania badawcze skupiają się wokół problematyki związanej z pograniczem ekonomii i geografii. Specjalizuje się on w geografii społeczno-ekonomicznej, gospodarce przestrzennej, planowaniu przestrzennym oraz zagospodarowaniu przestrzennym obszarów wiejskich.. Autor ponad trzystu prac naukowych wydanych w kraju i zagranicą.

Dr Brygida Solga

Adiunkt na Politechnice Opolskiej i w Instytucie Śląskim w Opolu. Zajmuje się społecznymi i gospodarczymi aspektami migracji międzynarodowych, procesem migracji zarobkowych w ujęciu regionalnym, zagadnieniami polityki regionalnej i lokalnej oraz polityki migracyjnej, a także problematyką wielokulturowości. Autorka i współautorka trzech książek i ponad stu artykułów naukowych. Od 2008 r. jest członkiem Wojewódzkiej Rady Zatrudnienia w Opolu. W 2011 r. została członkiem Komitetu Badań nad Migracjami PAN oraz Zespołu Problemowego ds. Obszarów Wiejskich Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN. Od 2012 r. jest członkiem grupy ekspertów Fundacji Ośrodka Badań nad Migracjami Uniwersytetu Warszawskiego.

Dr Danuta Berlińska

Adiunkt w Instytucie Śląskim w Opolu. Autorka szeregu prac poświęconych wielokulturowości regionu opolskiego ze szczególnym uwzględnieniem roli mniejszości niemieckiej.

[oqeygallery id=87]

Prof. dr hab. Michał Lis

Absolwent Uniwersytetu Wrocławskiego. Od 1969 r. związany z Instytutem Śląskim w Opolu, gdzie pełnił między innymi funkcje sekretarza naukowego Instytutu, kierownika Zakładu Historii oraz Zakładu Badań Historycznych i Niemcoznawczych (obecnie pod nazwą Badań Historycznych, Niemcoznawczych i Bohemistycznych). Doktoryzował się w 1975 r. na podstawie rozprawy Odbudowa podstaw gospodarki Śląska Opolskiego na przykładzie przemysłu (1945–1949). Członek ścisłego zespołu redakcyjnego, który przygotował monumentalne wydawnictwo Encyklopedia Powstań Śląskich. Osobiście był tam autorem 113 haseł i zestawień statystycznych. Opracował popularny zarys dziejów Górnego Śląska do I wojny światowej, który po pierwszej edycji w 1986 r. później dwukrotnie wydawany był w wersji rozszerzonej i poprawionej. W latach dziewięćdziesiątych ukazały się publikacje prezentujące wyniki wieloletnich badań Profesora nad polska ludnością rodzimą Górnego Śląska: 1991 r. – Polska ludność rodzima na Śląsku po II wojnie światowej. (Polityczno-społeczne uwarunkowania integracji). Próba syntezy; 1993 r. – Ludność rodzima na Śląsku Opolskim po II wojnie światowej (1945–1993). W 1987 r. zaliczył pomyślnie kolokwium habilitacyjne na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach, a pracą promocyjną była rozprawa Związek Harcerstwa Polskiego w Niemczech (1922–1939). W grudniu 1996 r. otrzymał nominację na profesora tytularnego. W trzy lata później, na wniosek Rady Wydziału Historyczno-Pedagogicznego Uniwersytetu Opolskiego został profesorem zwyczajnym.

Związany także z opolskim środowiskiem akademickim. Na opolskiej uczelni zatrudniony był od 1992 r. w Instytucie Historii oraz Nauk Społecznych (później Politologii), kierując Międzyinstytutową Katedrą Najnowszych Dziejów Śląska Opolskiego. Wypromował ogółem ponad 300 magistrów, a na UO dotychczas 13 doktorów. Uczestniczył też w charakterze recenzenta w przewodach doktorskich (oprócz UO na uniwersytetach w Katowicach, Wrocławiu, Zielonej Górze, Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie, Śląskiej Akademii Medycznej w Katowicach), habilitacyjnych (na uniwersytetach w Opolu, Wrocławiu, Katowicach i Szczecinie), profesorskich (uniwersytety w Opolu, Katowicach, Lublinie i czeskiej Opawie), oceniał dla Centralnej Komisji do spraw Stopni i Tytułu Naukowego dorobek kandydatów do tytułu profesora. Recenzował programy badawcze Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Przez kilka kadencji był członkiem Senatu UO. Pilotował ze strony polskiej międzynarodowy program „Śląsk Opolski i Opawski w kierunku standardów europejskich”, którego poszczególne etapy kończyły zbiory studiów z dorocznych polsko-czeskich konferencji w latach 1998–2005. Współredagował je wraz z prof. Bartłomiejem Kozerą. Kontynuował program pod nową nazwą „Śląsk Opolski i Opawski w Unii Europejskiej” (do 2009 r.).

W Instytucie Śląskim nieprzemijającą zasługą Profesora stało się nawiązanie do dawnej idei Józefa Kokota i Edmunda Osmańczyka przez wznowienie w 1997 r. międzynarodowej imprezy „Colloquium Opole”, forum dorocznych spotkań polsko-niemiecko-czeskich. Profesor współorganizował wszystkie z konferencji i współredagował większość pokonferencyjnych wydawnictw. Wraz z opolskim oddziałem Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” monitorował praktyczną realizację zapisów polsko-niemieckiego Traktatu o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy z 17 czerwca 1991 r. w formie sympozjów i redagowanych materiałów pt. „Polacy i Niemcy. Płaszczyzny i drogi normalizacji”, z perspektywy rocznej, 5-letniej i dekadowej. W publikacjach nie pomijał ważnych rocznic dla regionu śląskiego: plebiscytu i powstań, utworzenia Dzielnicy I Związku Polaków w Niemczech, śledził też przebieg wyników wyborczych, parlamentarnych i samorządowych w województwie opolskim, ze szczególnym uwzględnieniem aktywności w środowisku mniejszości niemieckiej. Poddał analizie i ocenie skutki transformacji ustrojowej państwa dla regionu opolskiego, co znalazło odbicie w ostatnio wydanej pracy Śląsk Opolski w warunkach transformacji ustrojowej państwa od 1989 roku (Opole 2013). Jego staraniem od 2009 r. organizowano „Środy w Instytucie Śląskim”, gdzie w cyklu miesięcznym prezentowano prelekcje i otwarte dla mieszkańców Opola spotkania dyskusyjne. Było to ze strony Profesora świadome nawiązanie do tradycji podobnych spotkań w katowickim Instytucie Śląskim po reaktywacji tej placówki w latach czterdziestych. Nieprzerwanie od kilku kadencji jest wiceprzewodniczącym Rady Naukowej PIN-IŚ, wicekuratorem Stowarzyszenia Instytut Śląski, a po krótkiej pauzie ponownie w). W arkuszu okresowych ocen pracowników naukowo-badawczych pod nazwiskiem Michała Lisa od lat ukazywały się niezmiennie wysoce pozytywne wnioski, podkreślające dużą wszechstronność i stałą dynamikę publikacyjną Profesora, coroczne organizowanie sesji i konferencji. Obok licznych stowarzyszeń, organizacji naukowych i społecznych, podkreślić trzeba członkostwa w Komisji Historycznej PAN – Oddział w Katowicach, tamże w Komisji Stosunków Polsko-Czeskich i Polsko-Słowackich oraz przez dwie kadencje w Komitecie Badań Polonii PAN. Do końca września 2015 r. dorobek publikacyjny Profesora Michała Lisa wyniósł (nie licząc artykułów i recenzji prasowych) blisko 700 pozycji, w tym 11 zwartych (4 współautorskie), 66 redagowanych i współredagowanych. Lista ta nie jest nadal zamknięta, wobec kilku prac znajdujących się w druku i nowych inicjatyw. Za swoje osiągnięcia był Profesor wielokrotnie nagradzany. Z odznaczeń państwowych otrzymał Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, poprzedzony Srebrnym i Złotym Krzyżem Zasługi, z resortowych Medal Komisji Edukacji Narodowej, Złoty Medal Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej, Odznakę Zasłużony Działacz Kultury, Złotą Odznakę Związku Nauczycielstwa Polskiego, odznakę Zasłużony Działacz TRZZ. Z odznaczeń regionalnych posiada Nagrodę im. Karola Miarki, nadaną przez Kolegium Wojewodów Górnośląskich, odznaki Zasłużonemu Opolszczyźnie i Za Zasługi dla Miasta Opola. Był jednym z pierwszych posiadaczy Honorowej Złotej Odznaki Instytutu Śląskiego. Szczyci się też przyznanymi Złotymi Medalami: w 2009 r. Uniwersytetu Śląskiego w Opawie, w rok później Uniwersytetu Opolskiego.

[oqeygallery id=82]

Politolog, niemcoznawca, którego głównym obszarem badań jest problematyka powojennej wymiany ludności. Dwa lata temu obronił doktorat, który był pierwszą w Polsce, Niemczech i Czechach próbą porównania i podsumowania w jaki sposób odmienna pamięć i interpretacje powojennych wysiedleń Niemców wpływała na ewolucję polsko-niemieckich i czesko-niemieckich stosunków po 1989. Autor kilkunastu artykułów z zakresu stosunków polsko-niemieckich, problematyki mniejszości narodowych i etnicznych oraz stosunków społecznych po 1989 r.

Nakładem Państwowego Instytutu Naukowego – Instytutu Śląskiego w Opolu ukazała się książka pt. „Colloquium Opole 2014. 10 lat razem w Unii Europejskiej. Zagrożenia i szanse”, w ramach serii Polacy – Niemcy – Czesi. Sąsiedztwo w XXI wieku będąca zapisem zeszłorocznej edycji międzynarodowej konferencji naukowej Colloquium Opole, która odbyła się w dniach 3-4 listopada 2014 r.

Konferencja miała dwa nadrzędne cele. Organizatorzy chcieli na kanwie refleksji o doświadczeniach pierwszej dekady wspólnej obecności Polski, Czech i Niemiec w Unii Europejskiej zastanowić się nad tym, jak w tym czasie zmieniły się te kraje i społeczeństwa oraz w jaki sposób akcesja oddziaływała w minionych 10 latach na wzajemne relacje i obraz Śląska. Drugim celem nadrzędnym konferencji była próba wyznaczenia możliwych perspektyw i kierunków rozwoju zarówno całej Unii, jak również obszaru historycznego Śląska, obejmującego obszar Polski, Republiki Czeskiej i Niemiec.

Zamierzeniem organizatorów było, aby doświadczenia 10 lat wspólnej obecności Polski, Czech i Niemiec w Unii analizować wielowymiarowo, dzieląc problematykę konferencji na pięć sesji tematycznych, zatytułowanych Wpływ Unii Europejskiej na współpracę transgraniczną, Samorząd lokalny w Unii Europejskiej, Migracje – między depopulacją a nową wielokulturowością?, Jaka europeizacja dziedzictwa kulturowego Śląska?, Granice Unii Europejskiej.

W poszczególnych częściach książki przedstawiono zestaw artykułów, które są rozwinięciem wystąpień wygłoszonych podczas konferencji. Zachowując trójnarodowy charakter konferencji, Redaktorzy publikacji zdecydowali, by artykuły przedstawić w języku autorów.

Książka, oprócz zbioru referatów, zawiera również zapis uroczystości nadania tytułu Honorowego Obywatela Miasta Opola dla Jerzego Buzka i Hans-Gerta Pötteringa.

Publikację przygotował zespół redakcyjny w składzie: Marek Mazurkiewicz, Annemarie Franke i Tadeusz Siwek.

Opublikowanie przebiegu debaty „Colloquium Opole 2014″ stało się możliwe dzięki dotacji Polsko-Niemieckiej Fundacji na rzecz Nauki.

[oqeygallery id=81]

Prof. dr hab. Danuta Kisielewicz

Historyk i politolog, kierownik Katedry Studiów Regionalnych Instytutu Politologii Uniwersytetu Opolskiego. Zainteresowania badawcze koncentruje wokół problematyki jenieckiej, historii myśli politycznej, wojskowości oraz najnowszej historii Polski i Śląska. Prezes Stowarzyszenia Przyjaciół Centralnego Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach-Opolu, członek Komitetu Redakcyjnego „Łambinowickiego Rocznika Muzealnego”. Jest autorką ponad 180 rozpraw i artykułów, redaktorem prac zbiorowych oraz m.in. książek: Oflag VII A Murnau (1990), Oficerowie polscy w niewoli niemieckiej w czasie II wojny światowej (1998), Arkadiusz (Arka) Bożek na forum Rady Narodowej Rzeczypospolitej Polskiej – wybór źródeł (2003), Arka Bożek (1899-1954). Działacz społeczno-polityczny (2006).

[oqeygallery id=77]

Prof. dr hab. Krystian Heffner

Profesor Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach oraz Politechniki Opolskiej, członek Komitetu Badań nad Migracjami PAN oraz Zespołu Problemowego ds. Obszarów Wiejskich Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN. Prezes Stowarzyszenia Instytut Śląski oraz przewodniczący Rady Naukowej PIN-Instytutu Śląskiego w Opolu. W latach 1978-2014 związany z Instytutem Śląskim w Opolu, w latach 1991-1996 dyrektor tej placówki. Jego zainteresowania badawcze skupiają się wokół problematyki związanej z pograniczem ekonomii i geografii. Specjalizuje się on w geografii społeczno-ekonomicznej, gospodarce przestrzennej, planowaniu przestrzennym oraz zagospodarowaniu przestrzennym obszarów wiejskich.. Autor ponad trzystu prac naukowych wydanych w kraju i zagranicą.

Wybrane publikacje:

• Brzeg – historia i współczesność, Opole 1987.
• Instytut Śląski 1934-1994, Opole 1994.
• Małe miasta – studium przypadków, Łódź 2006.
• Analiza ekonomiczno-przestrzenna, Katowice 2007.
• Drugie domy w rozwoju obszarów wiejskich, Warszawa 2011.
• Urban Public Spaces – Economics and Management Perspectives, Warsaw 2012
• Rozwój obszarów wiejskich w Polsce a polityk aspójności Unii Europejskiej. Stare problemy i nowe wyzwania, Warszawa 2013

 

Dr Brygida Solga

Adiunkt na Politechnice Opolskiej i w Instytucie Śląskim w Opolu. Zajmuje się społecznymi i gospodarczymi aspektami migracji międzynarodowych, procesem migracji zarobkowych w ujęciu regionalnym, zagadnieniami polityki regionalnej i lokalnej oraz polityki migracyjnej, a także problematyką wielokulturowości. Autorka i współautorka trzech książek i ponad stu artykułów naukowych. Od 2008 r. jest członkiem Wojewódzkiej Rady Zatrudnienia w Opolu. W 2011 r. została członkiem Komitetu Badań nad Migracjami PAN oraz Zespołu Problemowego ds. Obszarów Wiejskich Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN. Od 2012 r. jest członkiem grupy ekspertów Fundacji Ośrodka Badań nad Migracjami Uniwersytetu Warszawskiego.

Wybrane publikacje:

• Migracje polsko-niemieckie i ich konsekwencje społeczno-ekonomiczne na obszarach wiejskich Śląska Opolskiego, Opole 2002.
• Foreign migration of Poles in scientific research at the turn of century (współautor: K. Heffner), “Bulletin of Geography. Socio – Economic Series” 2008, No. 10.
• Śląsk Opolski jako region migracyjny, [w:] Otwarta Europa – otwarte regiony – nowy wymiar migracji, red. A. Trzcielińska – Polus, K. Heffner, Regensburg – Opole 2009.
• Zmieniająca się rola migracji w rozwoju regionalnym, Opole 2009.
• Doppelte Staatsbürgerschaft im Oppelner Schlesien, “Inter Finitimos” 2010, H.8, Göttingen 2011.
• Miejsce i znaczenie migracji w rozwoju regionalnym, Opole 2013.

[oqeygallery id=76]

Pracownik naukowy Instytutu Historii Akademii Nauk Republiki Czeskiej. Sekretarz redakcji periodyku naukowego „Slovanský přehled”.
Badacz dziejów Polski, stosunków polsko-czesko/czechosłowackich, dziejów mniejszości polskiej na Zaolziu w XX wieku, a także historii najnowszej Europy środkowej i wschodniej. Autor czterech monografii: Příběh generála Lukase, Přerov, 2002; Na jedné frontě. Vztahy československé a polské armády (Polskie Siły Zbrojne) za druhé světové války, Praha, 2005. Polski przekład: Na jednym froncie. Czechosłowacko-polskie stosunki wojskowe 1939-1945. Gdańsk – Warszawa 2011; Rozpačité spojenectví. Československo-polské vztahy v letech 1945-1949. Praha 2008 (współautor: Z. Jirásek. Udział własny – część zatytułowana: Vztahy mezi Československem a Polskem v letech 1945-1949, s. 11-339); Češi a Poláci na Těšínsku 1945-1949, Praha – Brno 2012. Dwóch obszernych edycji dokumentów: Zaolzie w świetle szyfrogramów polskiej placówki dyplomatycznej w Pradze oraz Ministerstwa Spraw Zagranicznych w Warszawie (1945-1949). Czeski Cieszyn, 2007; Státní politika vůči polské menšině na Těšínsku v letech 1945-1949. Výběrová edice dokumentů, Praha – Český Těšín, 2011 oraz wielu artykułów i recenzji. Odznaczony Brązowym Krzyżem Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej.

[oqeygallery id=75]

Prof. PIN – IŚ, dr hab. Stanisława Sochacka

Pracownik naukowy PIN-Instytutu Śląskiego w Opolu. Związana zawodowo z tą placówką od roku 1961. Kierownik Pracowni Onomastycznej. Redaktor Słownika etymologicznego nazw geograficznych Śląska. Badaczka nazewnictwa śląskiego, kulturalnych kontaktów polsko-czeskich oraz początków badań slawistycznych na Uniwersytecie Wrocławskim. W jej dorobku naukowym znajdujemy takie prace, jak: Listy Lucjana Malinowskiego do Jarosława Golla, Działalność slawistyczna Władysława Nehringa na tle epoki. Redaktor i współredaktor szeregu monografii wieloautorskich. Autorka wielu artykułów naukowych.

dr Bernard Linek

Pracownik naukowy PIN-Instytutu Śląskiego, pełniący obowiązki zastępcy dyrektora do spraw naukowych. Redaktor naczelny „Studiów Śląskich”. Badacz historii politycznej, społecznej i kulturowej ze szczególnym uwzględnieniem Górnego Śląska. Autor monografii: „Odniemczanie” województwa śląskiego w latach 1945-1950 (w świetle materiałów wojewódzkich) oraz Polityka antyniemiecka na Górnym Śląsku w latach 1945-1950. Współredaktor najnowszej monografii Opola, zatytułowanej Opole: Dzieje i tradycja. Redaktor i współredaktor szeregu innych monografii wieloautorskich. Autor wielu artykułów naukowych.

[oqeygallery id=74]

dr Mariusz Patelski

Pracownik naukowy Instytutu Historii Uniwersytetu Opolskiego. Autor głośnej biografii gen. Rozwadowskiego: Generał broni Tadeusz Jordan Rozwadowski – żołnierz i dyplomata, Warszawa 2003, monografii opolskiego Niezależnego Zrzeszenia Studentów: Niezależne Zrzeszenie Studentów w Opolu 1980-1990. Zarys działalności na tle dziejów lokalnego środowiska akademickiego, Opole 2009. Redaktor i współredaktor monografii wieloautorskich, opracowań i pamiętników. Autor szeregu artykułów naukowych.

[oqeygallery id=71]

Ks. dr hab. Andrzej Hanich, profesor PIN–Instytutu Śląskiego w Opolu

Jest autorem ok. 100 artykułów naukowych, trylogii historycznej, dotyczącej wojennych i bezpośrednio powojennych dziejów Kościoła katolickiego na Śląsku Opolskim, pt.: Czas przełomu. Kościół katolicki na Śląsku Opolskim w latach 1945–1946 (Opole 2008), Martyrologium duchowieństwa Śląska Opolskiego w latach II wojny światowej (Opole 2009), Dekanaty i parafie Administracji Apostolskiej Śląska Opolskiego w latach 1945–1946 (Opole 2009) oraz monografii pt.: Ksiądz infułat Bolesław Kominek, pierwszy administrator apostolski Śląska Opolskiego (1945–1951) (Opole 2012)

[oqeygallery id=69]

dr Renata Kobylarz-Buła

 

Zastępca dyrektora Centralnego Muzeum Jeńców Wojennych. Autorka wyróżnionej w konkursie im. W. Pobóg-Malinowskiego, głośnej pracy: Walka o pamięć. Polityczne aspekty obchodów rocznicy powstania w getcie warszawskim 1944-1989 oraz szeregu artykułów naukowych. Współautorka Wykazu niemieckich obozów jenieckich 1939-1945, współredaktorka monografii wieloautorskiej: Zwykły żołnierski los. Jeńcy wojenni na Pomorzu Zachodnim.

[oqeygallery id=66]

Dr Piotr Pałys – pracownik naukowy Państwowego Instytutu Śląskiego w Opolu, adiunkt w Zakładzie Badań Historycznych, Niemcoznawczych i Bohemistycznych. Zainteresowania badawcze: dzieje narodu serbołużyckiego, stosunki polsko-czeskie, historia Śląska. Autor rozpraw:

Kłodzko, Racibórz i Głubczyce w stosunkach polsko–czechosłowackich w latach 1945–1947, Opole 1997, ss. 95, bibliogr.

Od inkorporacji do autonomii kulturalnej. Kontakty polsko-serbołużyckie w latach 1945-1950, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 2005, ss.239, Zusammenfassung, il.10, bibliogr. indeks osobowy, ISBN 83-7395-113-X (wspólnie z Leszkiem Kuberskim).

Czechosłowackie roszczenia graniczne wobec Polski 1945-1947. Racibórz – Głubczyce – Kłodzko, Wydawnictwo i Agencja Informacyjna WAW Grzegorz Wawoczny, Opole 2007, ss. 170, il. 20, bibliogr. ISBN 978-83-89802-37-8.

Skupiska czeskie w Kłodzkiem, Raciborskiem, Głubczyckiem i Żytawskiem wobec planów zmiany granic państwowych po II wojnie światowej, Dom Wydawniczy Duet, Toruń 2007, ss. 227, bibliogr. ISBN 978-83-61185-11-6.; Toruń 2009, Wydawnictwo Adam Marszałek, bibliogr., ss. 227, ISBN 978-83-7611-306-7.

Pomiędzy Polską a Niemcami. Konflikt górnośląski w raportach konsulatu czechosłowackiego w Opolu 1920–1922, Racibórz 2011, Wydawnictwo i Agencja Informacyjna WAW Grzegorz Wawoczny, ss. 240, biblogr., ilustr. 3, ISBN 978-83-62608-11-9.

Państwa słowiańskie wobec Łużyc w latach 1945–1948, Opole 2014, PIN–Instytut Śląski w Opolu, Stowarzyszenie Instytut Śląski, skład i druk: P.Z. „Solpress” sp. z o.o., ss. 466, Summary, Zjeće, Zusammenfassung, il. 10, indeksy, bibliogr., ISBN 978-83-7126-301-9.

[oqeygallery id=64]

Dr Edmund Pjech jest od roku 1993 związany z Instytutem Serbołużyckim w Budziszynie, najpierw jako doktorant, a następnie pracownik naukowy. Od roku 2005 członek redakcji wydawanego przez Instytut Serbołużycki czasopisma naukowego “Lětopis. Časopis za rěč, stawizny a kulturu Łužiskich Serbow“. W zakres jego zainteresowań naukowych wchodzą: położenie mniejszości serbołużyckiej w okresie enerdowskim, kwestie szkolne i kościelne w stosunkach władz niemieckich do tej mniejszości, badania nad obecnością ludności słowiańskiej na Łużycach w średniowieczu. Jest autorem i współredaktorem kilku pozycji zwartych. Publikował w szeregu monografii wieloautorskich i czasopism serbołużyckich, niemieckich, ukraińskich, brytyjskich oraz polskich, że wymieńmy spośród tych ostatnich “Śląsk Opolski”, “Pro Lusatię. Opolskie Studia Łużycoznawcze”, „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka” czy „Dzieje Najnowsze”.

W trakcie kolejnej Środy w Instytucie Śląskim będzie okazja do zapoznania się z wynikami komparatystycznych badań dr Pjecha nad szkolnictwem mniejszościowym w Niemczech w latach 1918-1990.

Wybrana bibliografia:

Prace zwarte:

Ein Staat – eine Sprache? Deutsche Bildungspolitik und autochthone Minderheiten im 20. Jahrhundert. Die Sorben im Vergleich mit Polen, Dänen und Nordfriesen, Budyšin 2012, 349 stronow (Spisy Serbskeho instituta; 56)

Oberlausitz. Kulturlandschaften Sachsens, Band 4, Leipzig und Dresden 2011 (sobuawtorojo: Winfried Müller, Lars-Arne Dannenberg und Swen Steinberg), 192 stronow

Zwischen Zwang und Beistand. Deutsche Politik gegenüber den Sorben vom Wiener Kongress bis zur Gegenwart, Bautzen bzw. Dresden 2003 (zhromadnje z Dietrichom Šołtu) (Spisy Serbskeho instituta; 37)

 

Die Sorbenpolitik der DDR 1949–1970. Anspruch und Wirklichkeit, Bautzen 1999, (Spisy Serbskeho instituta; 21)

Artykuły:

Kubłanska politika a narodne mjeńšiny w Němskej wot 1990 hač do přitomnosće. Serbja w přirunowanju z Danami a Sewjernymi Frizami. – In: Serbska šula. – Budyšin 66 (2013) 3, S. 75–78

Wo stawiznach serbskich wědomostnych časopisow. – In: Pro Lusatia. Opolskie Studia Łużycoznawcze. – Opole 11 (2012), [Opole 2013], S. 6–14

Zur Geschichte der Sorben in der Oberlausitz, in: Winfried Müller, Lars-Arne Dannenberg, Edmund Pech und Swen Steinberg: Oberlausitz. Kulturlandschaften Sachsens, Band 4, Leipzig und Dresden 2011, S. 141–185

Die Auswirkungen des Nationalsozialismus auf die nationale Minderheit der Sorben. – In: Stefan Vogt, Ulrich Herbeck, Ruth Kinet, Susanne Pocai und Bernhard Wiaderny (Hgg.): Ideengeschichte als politische Aufklärung. Festschrift für Wolfgang Wippermann zum 65. Geburtstg, Berlin 2010. – S. 299–322

Publicistiska dźěławosć Jana Skale z ćežišćom nowiny „Serbski dźenik” a časopisa „Kulturwehr”. – In: Pro Lusatia. Opolskie Studia Łużycoznawcze. – Opole 9 (2010). – S. 94–103

Auswirkungen des Nationalsozialismus auf die zweisprachigen katholischen und evangelischen Kirchgemeinden der Oberlausitz. – In: Lars-Arne Dannenberg/Dietrich Scholze (Hrsg.): Stätten und Stationen religiösen Wirkens. Studien zur Kirchengeschichte der zweisprachigen Oberlausitz, Bautzen: Domowina-Verlag 2009. – (Schriften des Sorbischen Instituts = Spisy Serbskeho instituta, 48), S. 314–323

Zur Entwicklung des sorbischen Schulwesens in der Oberlausitz von den Anfängen bis zur Gegenwart. – In: Lětopis. – Budyšin/Bautzen 56 (2009) 1. – S. 3–30 [zus. mit Peter Kunze]

Pawoł Nedo a natwar serbskeho šulstwa po 1945. – In: Rozhlad. – Budyšin 59(2009)1. – S. 70–74

Dwurěčne ewangelske cyrkwinske wosady za čas nacionalsocializma (1. dźěl) – In: Rozhlad. – Budyšin 58 (2008) 12. – S. 452–454 (Teil 1) sowie 59 (2009) 1. – S. 15–18 (Teil 2)

Życie kościelne ewangelickich Serbołużyczan w ramach wrocławskiego Konsystorza Ewangelickiego (1918-1945) – In: Śląski Kwartalnik Historyczny „Sobótka“. – Wrocław 63 (2008) 1, S. 59–71

Polityka oświatowa a mniejszości narodowe w podzielonych Niemczech 1945–1990. Serbołużyczanie na tle Duńczyków i Północnych Fryzów. – In: Pro Lusatia. Opolskie Studia Łużycoznawcze. – Opole (2007). – S. 53–67

Cyrkwinske žiwjenje ewangelskich Serbow w pruskej Hornjej Łužicy 1918–1945. – In: Rozhlad. – Budyšin 57 (2007) 11. – S. 378–386

Fredegar, Gana, Libusza i Serbołużyczanie wokoło Wytparku. Nowe badania wczesnych dziejów Serbołużyczan – In: Pro Lusatia. Opolskie Studia Łużycoznawcze. – Opole (2006). – S. 35–47

Němska kubłanska politika a narodne mjeńšiny w “krótkim” 20. lětstotku (1918–1990). Serbja w přirunowanju. – In: Lětopis. – Budyšin/Bautzen 53 (2006) 2. – S. 29–47

Auswirkungen des Braunkohlebergbaus auf die nationale Minderheit der Sorben 1945–1990. – In: Wächtler, Eberhard (Hg.): Die Braunkohle und ihre Bergleute. Zur Geschichte des Braunkohlebergbaus. – Borken 2006. – S. 95–114

Fredegar, Gana, Liubusua a Serbja wokoło Wytparka. Nowe slědźenja k zažnym stawiznam Serbow – In: Rozhlad 55 (2005) 12, S. 439–444

Alternative Schulkonzepte für die zweisprachige Lausitz. Eine Dokumentation zur Sorbenpolitik 1928–1931. – In: Lětopis. – Budyšin/Bautzen 52 (2005) 1, S. 117–135

Deutsche Bildungspolitik in der zweisprachigen Lausitz und sorbische Reaktionen 1918–1945. In: Michał Lis (Hg.): Doświadczenia polityki mniejszościowej okresu międzywojennego na górnośląskim obszarze plebiscytowym, Opole 2004, S. 104–122

Sorbische/Wendische Sprache und Kultur in der Niederlausitz im “kurzen Kosykschen Jahrhundert” (1853–1940). – In: Marti, Roland (Wud.): Mato Kosyk 1853–1940. Materialien der ersten Kosyk-Konferenz. – Bautzen: Domowina-Verlag 2004. – (Schriften des Sorbischen Instituts = Spise Serbskego instituta, 40), S. 21–35

“Der sozialistische Frühling auf dem Lande”. Die Kollektivierung der Landwirtschaft in der zweisprachigen Oberlausitz. – In: Neues Archiv für sächsische Geschichte 74/75 (2003/2004), S. 349–361

Niemiecka polityka oświatowa w dwujęzycznych częściach Łużyc a serbołużyckie reakcje w latach 1918–1945. – In: Pro Lusatia. Opolskie Studia Łużycoznawcze”, Opole 2003, S. 85–97

Stawizny do wšelakich předmjetow zapřijeć. – In: Serbska šula 56 (2003) 2, S. 35–40. [zus. mit Pětš Šurman]

Auswirkungen des Nationalsozialismus auf die Volksschulen in den „wendischen und gemischtsprachigen Gebieten” in Sachsen. – In: Lětopis 50 (2003) 2, S. 3–21

Serbske šulstwo 1918 do 1990 mjez potłóčowanjom a spěchowanjom. – In: Sorabistiske přednoški III. Mjezynarodny lěćny ferialny kurs za serbsku rěč a kulturu, Bautzen 2003, S. 34–46

Eine Vorzeigeminderheit? Die Sorben in der DDR. – In: Pech, Edmund; Scholze, Dietrich (Hrsg.): Zwischen Zwang und Beistand. Deutsche Politik gegenüber den Sorben vom Wiener Kongress bis zur Gegenwart. – Bautzen bzw. Dresden 2003, S. 102–129

Deutsche Schulpolitik in der zweisprachigen Lausitz 1918–1933. – In: Lětopis. – Budyšin/Bautzen 49 (2002) 2, S. 3–16

Die Industrialisierung der Niederlausitz und die Sorben 1945–1970. – In: Niederlausitzer Studien. – Cottbus 30(2001), S. 112–127

The Sorbian School System in Germany 1945–2000. – In: Education et Societes Plurilingues. – Aosta 10(2001), S. 39–48

Die Sorben in Deutschland. Brüche und Kontinuitäten der Minderheitenpolitik nach 1945. – In: Etniczne odsłony pogranicza.Kwestie etniczne a pogranicze polsko-niemieckie, hrsg. von Wiesław S. Burger. – Szczecin 2001, S. 73–94

Das sorbisch/wendische Schulwesen im 20. Jahrhundert. – In: Die Sorben/Wenden in Deutschland und nationale Minderheiten in Europa. Beiträge auf dem Kolloquium der Brandenburgischen Landeszentrale für politische Bildung und des Sachgebietes Schule für niedersorbische Sprache und Kultur. Cottbus, 20. September 2000. – Potsdam 2000, S. 30–44

Politiske a socialne wuwiće Łužiskich Serbow 1945–1989. – In: Serbołużyczanie kultura i historia, hrsg. von Leszek Kuberski/Piotr Pałys. – Brzeg 2000, S. 22–27

Die Sorbenfrage in der SBZ/DDR 1945–1990 im Blickpunkt der BRD-Presse. – In: Lětopis. – Budyšin/Bautzen 47 (2000) 1, S. 86–105

Hranicy statneho spěchowanja Serbow po 1945 – In: Rozhlad. – Budyšin 49 (1999) 7/8. – S. 265–272

Serbske stawizny po 1945 – staw slědźenja a konkluzije. – In: Serbołużyczanie – £użyce. Badania historyczne i fascynacje, hrsg. von Tomasz Jaworski/ Wiesław Pyzewicz. – Zielona Góra 1998, S. 69–78

Die Sorbenpolitik der DDR. – In: Halbjahresschrift für südosteuropäische Geschichte, Literatur und Politik. – Dinklage 10(1998) 2, S. 88–103

[oqeygallery id=54]

Prof. dr hab. Michał Lis – nauczyciel, historyk, politolog, absolwent Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu (1964); w 1976 r. obronił na Wydziale Filologiczno-Historycznym Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu rozprawę Odbudowa podstaw gospodarki Śląska Opolskiego na przykładzie przemysłu (1945–1949) i uzyskał stopień doktora; w 1987 r. na podstawie pracy Związek Harcerstwa Polskiego w Niemczech (1922–1939) habilitował się na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego; od 1996 r. profesor.

Od 1969 r. pracuje w Instytucie Śląskim w Opolu, kolejno jako: starszy asystent, adiunkt, sekretarz naukowy (1978–1982); kierownik placówki (1981–1982), kierownik Pracowni Historii Śląska w Polsce Ludowej (1982–1987), kierownik Zakładu Historii (1987–1991), kierownik Zakładu Badań Historycznych i Niemcoznawczych (od 1997 r., przekształconego w 2011 r. w Zakład Badań Historycznych, Niemcoznawczych i Bohemistycznych).

W latach 1987–1990 był kierownikiem grupy tematycznej VI (A-G) – „Polska ludność rodzima na Śląsku w okresie Polski Ludowej” w koordynowanym przez Uniwersytet Wrocławski resortowym programie badań podstawowych RP III 36 – „Przeobrażenia społeczne i narodowe na Śląsku”; w latach 1992–1997 – inicjatorem i kierownikiem programu wspomaganego przez Stowarzyszenie „Wspólnota Polska” pt. „Polacy i Niemcy – Płaszczyzny i drogi normalizacji”; w latach 1998–2009 był współinicjatorem i kierownikiem (z prof. Bartłomiejem Kozerą) programu realizowanego przez uniwersytety w Opolu i Opawie pt. „Śląsk Opolski i Opawski w kierunku standardów europejskich”; inicjatorem wznowienia w 1997 r. cyklu międzynarodowych konferencji „Colloquium Opole” odbywających się w warunkach swobody badań pod hasłem „Polacy–Niemcy–Czesi. Sąsiedztwo na przełomie wieków/Sąsiedztwo w XXI wieku”. Jest inicjatorem prowadzonych od 2009 r. comiesięcznych otwartych zebrań naukowych pt. „Środy w Instytucie Śląskim”.

W latach 1992–2011 był ponadto profesorem, kierownikiem katedry na Uniwersytecie Opolskim, a w latach 2000–2011 – profesorem, kierownikiem katedry w Wyższej Szkole Zarządzania i Administracji w Opolu.

Członek: Komitetu Badań Polonii PAN (1996–2006); Komisji Historycznej Oddziału PAN w Katowicach (od 1987 r.; w latach 1987–1995 zastępca przewodniczącego); Komisji Stosunków Polsko-Czeskich i Polsko-Słowackich Oddziału PAN w Katowicach; Rady Naukowej PIN –Instytutu Śląskiego w Opolu (od 1995 r., od 1997 r. wiceprezes); Rady Naukowej „Górnośląskich Studiów Socjologicznych” (Katowice); Komitetu Redakcyjnego „Studiów Śląskich” (Opole).

Za działalność naukową i popularyzatorską wyróżniony został Nagrodą im. Karola Miarki (1996), Złotym Medalem Uniwersytetu Śląskiego w Opawie (2009) i Złotym Medalem Uniwersytetu Opolskiego (2010).

Najważniejsze publikacje: Odbudowa podstaw gospodarki Śląska Opolskiego na przykładzie przemysłu (1945–1949), Opole 1978; Związek Harcerstwa Polskiego w Niemczech (1922–1939), Opole 1987, 2003; Górny Śląsk. Zarys dziejów do I wojny światowej, Opole 1986; Polska ludność rodzima na Śląsku po II wojnie światowej. (Polityczno-społeczne uwarunkowania integracji). Próba syntezy, Opole 1991; Ludność rodzima na Śląsku Opolskim po II wojnie światowej (1945–1993), Opole 1993; M. Lis, A. Trzcielińska-Polus (red.), Polacy i Niemcy. Płaszczyzny i drogi normalizacji. Bilans pierwszego pięciolecia, Opole 1997; Górny Śląsk. Zarys dziejów do połowy II wieku, Opole 2001; M. Lis, Z.M. Nowak (red.), Przyczynek do refleksji nad kulturą Górnego Śląska, Opole 2011; W. Iwaszkiewicz, M. Lis, U. Zajączkowska, Hej, Ślązacy naprzód marsz… Powstania śląskie 1919, 1920, 1921 w fotografiach, Opole 2011; M. Lis, K. Szczygielski, L. Drożdż (red.), Województwo opolskie 1950–2010, Opole 2011; M. Lis, A. Trzcielińska-Polus, L. Drożdż (red.), Colloquium Opole 2010: Polsko-niemiecki traktat graniczny z 14 listopada 1990 roku – geneza i skutki, Opole 2012; M. Lis, L. Drożdż (red.), Plebiscyt i powstania śląskie 1919–1821 – po 90. latach, Opole 2012; Śląsk Opolski w warunkach transformacji ustrojowej państwa od 1989 roku, Opole 2013.

Zainteresowania badawcze – historia najnowsza Polski i powszechna, historia Śląska – w szczególności dzieje społeczne, kultura, gospodarka, stosunki etniczno-narodowościowe Górnego Śląska, sąsiedztwo polsko-niemiecko-czeskie w XX i XXI wieku.

[oqeygallery id=51]

Dr hab. Teresa Sołdra-Gwiżdż, prof. UO
Pracuje w Instytucie Socjologii UO, w Zakładzie Teoretycznych Podstaw Socjologii. Zainteresowania naukowe: socjologia stosunków etnicznych, edukacji, rynku pracy i socjologia problemów społecznych. Koordynator, kierownik i członek wielu zespołów badawczych realizujących projekty naukowe finansowane z Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, ze środków UE oraz realizowanych na zlecenie władz samorządowych i przedsiębiorstw. Autorka ponad stu prac naukowych i ekspertyz poświęconych problematyce instytucji społecznych, relacjom etnicznym na Śląsku, edukacji, młodzieży oraz rynku pracy. Sekretarz Komisji Regionalnej Polityki Społecznej Komitetu Nauk o Pracy i Polityce Społecznej PAN, członek Polskiego Towarzystwa Socjologicznego oraz zespołów redakcyjnych czasopism naukowych. Ostatnio wydała monografię pt. „Socjologia wobec Śląska – jedność czy wielość”.

Mgr Olaf Gwiżdż
W 2007 roku, po obronie pracy magisterskiej pt. „Kształtowanie środowiskowego wizerunku zakładu pracy na przykładzie BOT elektrowni „Opole” S.A. napisanej pod kierunkiem prof. dr hab. Krzysztofa Frysztackiego, uzyskał tytuł magistra socjologii ze specjalnością socjologia gospodarki i badania rynku Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.
Dwa lata później został zatrudniony w Stowarzyszeniu Instytut Śląski w ramach projektu pt.: „Badanie umiejętności praktycznych absolwentów określonych typów szkół zawodowych wśród organizacji przedsiębiorców i pracodawców woj. Opolskiego”, a następnie na stanowisku asystenta w Państwowym Instytucie Naukowym ─ Instytucie Śląskim w Opolu.
Od momentu podjęcia pracy wspólnie z koleżankami i kolegami z Pracowni Badań Społecznych Instytutu Śląskiego w Opolu zaprojektował i zrealizował kilkanaście przedsięwzięć i projektów badawczych, finansowanych zarówno ze środków UE, jak i MNiSW.
Jest także autorem lub współautorem kilku artykułów, których tematyka oscyluje wokół wzajemnie przenikających się obszarów, takich jak: rynek pracy, kapitał ludzki, szkolnictwo zawodowe czy migracje.
Obecnie, pod opieką naukową prof. UJ dr. hab. Lucjana Misia, przygotowuje pracę doktorską pt. „Obywatele w działaniu. Formowanie się ruchu społecznego a współczesne problemy polskich miast”.

Mgr Robert Wieczorek
W 2011 r. uzyskał tytuł zawodowy magistra socjologii na Uniwersytecie Opolskim. W tym samym roku związał się z Instytutem Śląskim. W lipcu 2013 r. został asystentem w Pracowni Badań Społecznych przy Zakładzie Badań Regionalnych i Lokalnych. Obecnie pracuje nad rozprawą doktorską pod kierunkiem dr .hab. Andrzeja Bukowskiego pod roboczym tytułem : „Program Operacyjny Kapitał Ludzki jako sposób na mobilizację społeczności regionalnej. Studium socjologiczne na przykładzie Województwa Opolskiego”. Jego artykuł w książce: „Opolszczyzna – Instytut Śląski – socjologiczne warsztaty doktoranckie” pod redakcją prof. Krzysztofa Frysztackiego jest jego debiutem publikacyjnym.

[oqeygallery id=49]

Ewa Dawidejt-Drobek dyplom magistra kulturoznawstwa uzyskała 25 czerwca 1977 r. na Uniwersytecie Wrocławskim – w Międzywydziałowym Studium Kultury Współczesnej. Następnie przez 7 lat mieszkała i pracowała we Wrocławiu, m.in. w Ośrodku Sztuki Otwartej „Kalambur” jako kierownik Działu Wydawnictw. We wrześniu 1984 r. przeprowadziła się do Opola i podjęła pracę jako redaktor w Wydawnictwie Instytutu Śląskiego. Na stanowiskach redaktora merytoryczno-językowego, a następnie specjalisty ds. wydawniczych pracowała w Państwowym Instytucie Naukowym – Instytucie Śląskim w Opolu do 31 grudnia 2007 r., z przerwą w latach 1993–1997, kiedy to zajęła się zawodowo wyłącznie prowadzeniem firmy wydawniczej EDJ Edytorstwo. Od 1 stycznia 2008 r. zatrudniona jest w PIN – Instytucie Śląskim jako pracownik badawczo-techniczny. W latach 2008–2012 zajmowała się promocją Instytutu (była m.in. redaktorem naczelnym strony internetowej i Biuletynu Informacji Publicznej oraz koordynatorem Opolskiego Festiwalu Nauki) oraz jednocześnie prowadziła działalność badawczą w ramach Zakładu Badań Historycznych, Niemcoznawczych i Bohemistycznych.

Jest współautorką 4 publikacji zwartych, redaktorem i współredaktorem naukowym 6 prac zwartych, autorką 11 artykułów naukowych i współautorką 13 artykułów naukowych oraz autorką 5 recenzji i omówień opublikowanych pod nazwiskiem Ewa Dawidejt-Jastrzębska. Od 20 kwietnia 2013 r. używa nazwiska Dawidejt-Drobek.

Temat badawczy „Kształtowanie obrazu przeszłości w krajobrazie kulturowym Nysy (przekazy symboliczne w sferze publicznej)” zgłosiła do planu pracy w PIN – Instytucie Śląskim w maju 2009 r., otwarła też wówczas (15 maja 2009 r.) przewód doktorski na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Opolskiego. Rozprawę napisaną pod kierunkiem dr hab. Janiny Hajduk-Nijakowskiej, prof. Uniwersytetu Opolskiego, obroniła 16 stycznia 2014 r.

[oqeygallery id=48]

Dr hab. Aleksander Kwiatek, prof. Uniwersytetu Opolskiego
Pracownik Instytutu Śląskiego w latach 1973−1993 (od 1991 do 1993 r. kierownik Zakładu Badań Historycznych), a od 1993 r. profesor Uniwersytetu Opolskiego.
Historyk, autor m. in. rozpraw:
▪ Przywódca i przywództwo narodowe na Górnym Śląsku w polskiej tradycji (1848−1914), Opole 1991;
▪ Spór o kierunek działań narodowych na Górnym Śląsku (1918−1921), Opole 1991.
Zainteresowania badawcze: powstania śląskie; Wojciech Korfanty; Michał Grażyński; August Zgrzebniok; Polska – w relacjach z Niemcami i Czechosłowacją doby międzywojnia.

[oqeygallery id=45]

W 1993 r. ukończyła studia na Uniwersytecie Wrocławskim na kierunku geografia. W 2001 r. uzyskała stopień doktora nauk ekonomicznych w Instytucie Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN. Obecnie jest adiunktem na Politechnice Opolskiej i w Instytucie Śląskim w Opolu. Zajmuje się społecznymi i gospodarczymi aspektami migracji międzynarodowych, procesem migracji zarobkowych w ujęciu regionalnym, zagadnieniami polityki regionalnej i lokalnej oraz polityki migracyjnej, a także problematyką wielokulturowości. Jest autorką trzech książek (jednej we współautorstwie z Krystianem Heffnerem) i ok. 100 artykułów naukowych. Systematycznie publikuje m.in. w “Bulletin of Geography (Socio-Economic Series)” i “Region and Regionalism”. Współpracuje z Uniwersytetem Łódzkim, Uniwersytetem im. Mikołaja Kopernika w Toruniu, Instytutem Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN i Ośrodkiem Badań nad Migracjami Uniwersytetu Warszawskiego. Od 2008 r. jest członkiem Wojewódzkiej Rady Zatrudnienia w Opolu. W 2011 r. została członkiem Komitetu Badań nad Migracjami PAN oraz Zespołu Problemowego ds. Obszarów Wiejskich Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN. Od 2012 r. jest członkiem grupy ekspertów Fundacji Ośrodka Badań nad Migracjami Uniwersytetu Warszawskiego. Zaangażowana w pracy społecznej na rzecz wiejskich społeczności lokalnych. W 2005 r. współzakładała Stowarzyszenie „Nasza Wspólnota”, promujące ideę Odnowy Wsi, będąc jego sekretarzem, członkiem Zarządu, a obecnie wiceprezesem.

Wybrane publikacje:

• Miejsce i znaczenie migracji w rozwoju regionalnym, Politechnika Opolska, Opole 2013, ss. 398,
• Doppelte Staatsbürgerschaft im Oppelner Schlesien, “Inter Finitimos” 2010, H.8, Göttingen 2011, s. 192 – 201,
• Zmieniająca się rola migracji w rozwoju regionalnym, red. B. Solga, Stowarzyszenie Instytut Śląski, PIN – Instytut Śląski w Opolu, Centrum Badań Migracji Zagranicznych, Opole 2009, ss. 215,
• Śląsk Opolski jako region migracyjny, [w:] Otwarta Europa – otwarte regiony – nowy wymiar migracji, red. A. Trzcielińska – Polus, K. Heffner, PIN – Instytut Śląski w Opolu, Osteuropa Institut, Regensburg – Opole 2009, s. 28 – 46,
• Foreign migration of Poles in scientific research at the turn of century (współautor: K. Heffner), “Bulletin of Geography. Socio – Economic Series” 2008, No. 10, s. 49 – 63,
• Migracje polsko-niemieckie i ich konsekwencje społeczno-ekonomiczne na obszarach wiejskich Śląska Opolskiego, Stowarzyszenie Instytut Śląski w Opolu, Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej, Opole 2002, ss.152.

[oqeygallery id=41]

Dr hab Aleksandra Trzcielińska-Polus, prof. UO

Pracowała w Instytucie Śląskim w latach 1979−2013. Znawczyni stosunków polsko-niemieckich po II wojnie światowej oraz Śląska Opolskiego jako regionu o szczególnym charakterze kulturowego i socjohistorycznego pogranicza, na którym krzyżowały się wpływy polsko-niemiecko-czeskie, a który to od II wojny światowej stał się ważnym elementem polityki Republiki Federalnej Niemiec. Jej badawcze zainteresowania obejmują m.in.:

− masowe migracje ludności rodzimej ze Śląska do Niemiec;

− miejsce wschodnich obszarów Rzeszy, od 1945 r. ziem zachodnich i północnych Polski w polityce wschodniej RFN;

− Polacy w byłej NRD;

− aktywność mniejszości niemieckiej od 1989 r. i jej rola w kształtowaniu stosunków polsko-niemieckich;

− koegzystencja mniejszości z większością.

Autorka cenionych w kraju i za granicą artykułów naukowych, studiów i rozpraw oraz recenzji i przeglądów badań naukowych publikowanych także w języku niemieckim, angielskim i rosyjskim.

Erudycja i osobowość zapewniają Profesor Aleksandrze Trzcielińskiej-Polus autorytet w gronie niemcoznawców i oferty z RFN − m.in. Federalnej Centrali ds. Kształcenia Politycznego Brandenburgii, Dolnej Saksonii, Nadrenii-Palatynatu, Saksonii i Szlezwiku-Holsztyna. Współpracę z Nią cenią: Fundacja Adenauera oraz Akademia Mülheim/Ruhr i w Görlitz.

Autorka książek:

1. “Wysiedleńcy” z Polski w Republice Federalnej Niemiec w latach 1980−1990, Opole 1997.

2. Polska na forum Bundestagu (1990−2002). Współkształtowanie przez Parlament Związkowy polityki zagranicznej Niemiec w kontekście procesu integracji europejskiej, Opole 2008.

Współautorka:

Polacy i Niemcy. Płaszczyzny i drogi normalizacji. Doświadczenia pierwszej dekady realizacji polsko-niemieckiego traktatu z 17 czerwca 1991 roku na przykładzie Śląska Opolskiego. [Aut.]: W. Lesiuk, M. Lis, …,Opole 2001.

Redakcja naukowa prac zbiorowych − m.in. 9 tomów materiałów pokonferencyjnych Colloquium Opole; tomu Polacy i Niemcy − Bilans pierwszego pięciolecia, Opole 1997.

[oqeygallery id=38]

Goro Christoph Kimura urodził się w 1974 r. w Nagoi (Japonia). W 2002 r. ukończył studia na Uniwersytecie Hitotsubashi w Tokio. Temat jego pracy doktorskiej brzmiał: Perspektywy interwencji człowieka na rzecz podtrzymania i rewitalizacji języków mniejszości. Początkowo prowadził działalność dydaktyczną na uniwersytetach Keiō i Wakō. Od 2004 r. zatrudniony na Uniwersytecie Sophia, który został założony przez jezuitów w stolicy Japonii dokładnie 100 lat temu. W 2007 r. został mianowany na stanowisko profesora nadzwyczajnego, a w 2012 r. uzyskał tytuł profesora studiów niemieckich i europejskich. Współredaktor japońskich czasopism “Kotoba to Syakai” [„Język i Społeczeństwo”] i “Syakaigengogaku” [„Socjolingwistyka”], jak również wydawanej w Holandii serii wydawniczej “Studies in World Language Problems” (Amsterdam, John Benjamins). Od roku 2012 do sierpnia 2013 prowadził wykłady gościnne w Katedrze Lingwistyki Uniwersytetu Europejskiego Viadrina we Frankfurcie nad Odrą. Od października 2013 r. pełnić będzie funkcję sekretarza Japońskiego Towarzystwa Slawistyki.

Zainteresowania badawcze prof. Goro Kimury koncentrują się wokół takich socjolingwistycznych zagadnień, jak: opcje komunikacji międzyjęzykowej, prawa językowe i ich ochrona oraz rewitalizacja języków mniejszości.

Do najważniejszych jego prac z zakresu sorabistyki, drukowanych w języku japońskim, zalicza się:

1. What Does “Artificiality” Mean to Language? Case Studies of Cornish and Sorbian as Exemplars of Language Construction and Language Ideology. Sangensha 2005 (praca doktorska).

2. Beyond Linguistic Modernity − How to Live in a Multilingual Society. Akashi-shoten 2004 (współautor).

3. Language Law in Germany. In: Language Law in Europe: European Integration and Multilingualism. Sangensha 2005.

4. The Impact of Local Currencies to the Economics of Language. In: Language, Power and Discrimination. Sangensha 2006.

5. Minority Conception and Policy in Germany. In: What are Minorities? Minerva-Shobo 2007.

6. Assuring Linguistic Rights at European Dimension. In: Monthly Language. Taishukan-shoten 2008.

Prof. Goro Christoph Kimura publikował również na Łużycach i w Polsce.

 

BIBLIOGRAFIA (wybór)

1. (2001): K róli katolskeje cyrkwje přizdźerženju serbšćiny. W: „Rozhlad” 51-1, str. 6−11.

2. (2003): Wuwiće serbskich elementow we Wosadniku po 1945. W: „Sorapis” 4, str. 91−101.

3. (2004): Hornjoserbsko-japanski słownik wušoł. W: „Rozhlad” 54-3, str. 106−107.

4. (2005): Sorubu − Doitsugoken to Surabugoken no hazama de [„Serbołużyczanie – Słowianie w Nemczech”]. W: Hara, Kiyoshi a Shoji Hiroshi (wud.): Kooza Sekai no senjuuminzoku 6: Yooroppa [„Mniejszości narodowe w Europie”], Tokyo: Akashi Shoten, str. 138−153.

5. (2005): Gengo ni totte jin’isei towa nanika. Kerunoogo to Sorubugo wo jirei to spite (Drehevyans kowethasel yethow nebes kewsys: dasserghyans Kernewek ha mentons Sorabek yn Almayn /Mytos přirodneje asimilacije a kumštneje rewitalizacije: Wo wuznamje wědomych zasahnjenjow do procesow rěčnych jednanjow, předstajenym na přikładźe serbšćiny a kornišćiny [„Mit przyrodzonej asymilacji i sztucznej rewitalizacji: O znaczeniu świadomych ingerencji w procesy działań językowych na przykładzie języka łużyckiego i kornijskiego”], Tokyo: Sangensha. 608 s.

6. (2005): Japanske pismo – najkomplikowaniši pisanski system swěta? W: „Serbska protyka”, s. 67−68.

7. (2007): Wakaranai kotoba to doo tsukiau ka − Doitsutoobu no sorubugotiiki ni okeru majoriti to mainoritigengo [„Jak większość powinna obchodzić się z językiem mniejszości – Niemcy a Serbołużyczanie na Łużycach”]. W: Iwama, Akiko a Yu, Hyojon (wud.) Mainoriti towa nanika [„Czym jest „mniejszość“], Kyoto: Minerva Shoboo, s. 371−397.

8. (2008): Yooroppa zigen ni okeru gengokenhosyou no toutatuten to kadai [Errungenschaften und Aufgaben bei Sprachenrechten in Europa [„Osiągnięcia i zadania w zakresie praw językowych w Europie”]. W: „Gengo“ [„Język”] 37(2), s. 26−33.

9. (2008): Jak utrzymuje się język łużycki? – na przykładzie katolickiej gminy serbołużyckiej. W: „Pro Lusatia. Opolskie Studia Łużycoznawcze” 7, s. 76−90.

10. (2009, współredaktor): Baikaigengoron wo manabu hito no tameni [“Dla studentów interlingwistyki”]. Kyoto: Sekaishisosha, 356 s.

11. (2009, współautor): Yooroppa no gengoseisaku [Polityka językowa w Europie]. W: Yooroppakenkyuu no susume [„Wstęp do Europeistyki”], Wydział Studiów Zagranicznych Uniwersytetu Sophia w Tokio, s. 92−113.

12. (2009, współautor): Zajim za Serbow a sorabistika w Japanskej. W: „Pro Lusatia. Opolskie Studia Łużycoznawcze“ 8, s. 6−18.

13. (2010, współredaktor): Grammatik lehren und lernen im Deutschunterricht in Japan – empirische Zugänge. München: Iudicium, 178 s.

14. (2010): Yooroppa ni okeru gengo no seizisei wo kangaeru [„Refleksje nad językiem jako problemem politycznym w Europie”]. W: „Rekishigakukenkyuu“ [„Czasopismo Japońskiego Towarzystwa Badań Historycznych“] 874, s. 12−23.

15. (2010): Minderheitenförderung in Japan am Beispiel der Stiftung zur Förderung der Ainu-Kultur. W: Minderheiten als Mehrwert, Hg. Matthias Theodor Vogt, Jan Sokol, Dieter Bingen, Jürgen Neyer, Albert Löhr. Bern et al.: Peter Lang, s. 169−174.

16. (2010): Language rights in Japan: what are they good for? W: Language Life in Japan. Transformations and prospects, Hg. Patrick Heinrich, Christian Galan. London, New York: Routledge, s. 14−33.

17. (2011): Eine Typologie interlingualer Kommunikationsmöglichkeiten. In: Florilegium Interlinguisticum, Hg. Sabine Fiedler, Cyril Brosch. Frankfurt am Main et al.: Peter Lang, s. 29−46.

18. (2011, współredaktor): Gakkou ni okeru Syousuuhagengo e no shiza [„Dostęp do języków mniejszości w szkole”]. W: „Kotoba to Syakai“ [„Język i Społeczeństwo”] 13, s. 4−29.

19. (2012): Gengoken kara mita nihon no gengomondai [„Sprachprobleme in Japan von Sprachenrechten aus gesehen“]. W: Tagengoshugi saikou [„Mehrsprachigkeit unter der Lupe“], Hg. SUNANO Yukitosi. Tokyo: Sangensha, s. 687−709.

20. (2012): Esperanto and minority languages − A sociolinguistic comparison. W: „Language Problems and Language Planning” 36(2), s. 167−181.

21. (2012): Genpatu to eigo – nihon ni okeru hukyuukatei, mondaikouzou oyobi taisaku no kyoutuusei.W: „Syakaigengogaku” [„Socjolingwistyka”] 12, s. 49−66.

22. (w druku, współautor): Sorbian studies in Japan: trends and perspectives. W: “Slavia Occidentalis” (Poznań) 69.

23. (w przygotowaniu): Arbeitnehmerfreizügigkeit und Sprache – mit besonderer Berücksichtigung der deutsch-polnischen Grenzregion. W: Arbeitnehmerfreizügigkeit zwischen Polen und Deutschland – eine interdisziplinäre Bilanz (Arbeitstitel), Hg. Zentrum für Interdisziplinäre Polenstudien /Centrum Interdyscyplinarnych Studiów o Polsce, Europa − Universität Viadrina.

[oqeygallery id=29]

Ks. dr hab. profesor PIN–Instytutu Śląskiego w Opolu Andrzej Hanich, urodzony 12 V 1951 r. w Opolu, 1 IV 2009 r. został zatrudniony został w Zakładzie Badań Historycznych, Niemcoznawczych i Bohemistycznych Państwowego Instytutu Naukowego–Instytutu Śląskiego w Opolu (początkowo na stanowisku docenta, natomiast od 1 X 2010r. – profesora nadzwyczajnego).

Studia w Wyższym Seminarium Duchownym w Nysie-Opolu odbył ks. A. Hanich w latach 1969–1975, magisterium z teologii na KULu uzyskał w 1976 r., studia licencjackie z teologii na Papieskim Fakultecie Teologicznym we Wrocławiu zakończone licencjatem rzymskim odbył w latach 1977–1980, studia doktoranckie w Instytucie Pastoralnym KUL odbył w latach 1980–1982, doktorat z teologii pastoralnej na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim uzyskał 25 IV 1991 r. na podstawie rozprawy pt. Ruch pielgrzymkowy na Górze św. Anny w latach 1945–1985, a habilitację z teologii w zakresie historii Kościoła na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Opolskiego uzyskał 18 II 2009 r., na podstawie dysertacji habilitacyjnej: Czas przełomu. Kościół katolicki na Śląsku Opolskim w latach 1945–1946 (Opole 2008). W latach 1991–1994 był wykładowcą liturgiki w opolskiej filii KUL, a w latach 1994–1997 adiunktem na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Opolskiego. W latach 2003–2007 i 2012–2016 (społecznie) był i jest nadal członkiem Rady Naukowej Państwowego Instytutu Naukowego–Instytutu Śląskiego w Opolu oraz Kuratorium Stowarzyszenia Instytut Śląski w Opolu. Od 1 IV 2009 r. jest etatowo zatrudniony (na pierwszym, pełnym etacie) jako pracownik naukowy w PIN-Instytucie Śląskim w Opolu.

Jest autorem ok. 100 artykułów naukowych, opracował i opublikował monumentalną trylogię historyczną, dotyczącą wojennych i bezpośrednio powojennych dziejów Kościoła katolickiego na Śląsku Opolskim, pt.: Czas przełomu. Kościół katolicki na Śląsku Opolskim w latach 1945–1946 (Opole 2008), Martyrologium duchowieństwa Śląska Opolskiego w latach II wojny światowej (Opole 2009), Dekanaty i parafie Administracji Apostolskiej Śląska Opolskiego w latach 1945–1946 (Opole 2009).Ostatnio ukazała się również jego monografia pt.: Ksiądz infułat Bolesław Kominek, pierwszy administrator apostolski Śląska Opolskiego (1945–1951) (Opole 2012), będąca przedmiotem zaplanowanego na 15 maja wystąpienia na otwartym zebraniu naukowym w PIN-Instytucie Śląskim w Opolu w ramach tzw. „Śród w Instytucie Śląskim”.

Ks. Andrzej Hanich wyróżniony został przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Kazimierza M. Ujazdowskiego 12 IV 2007 r. Srebrną Odznaką Za Opiekę nad Zabytkami (legitymacja nr 3580), przez Marszałka Województwa Opolskiego Józefa Sebestę 06 VI 2008 r. Odznaką Honorową Za Zasługi dla Województwa Opolskiego (legitymacja nr 136/2008), a przez Katowicką i Opolską Izbę Gospodarczą Złotym Laurem Umiejętności i Kompetencji za rok 2011 w kategorii „Pro Publico Bono”.

[oqeygallery id=22]

Profesor Michał Lis, historyk związany z PIN – Instytutem Śląskim w Opolu od 1969 r. Uczeń Władysława Dziewulskiego, Józefa Kokota, Andrzeja Brożka i Kazimierza Orzechowskiego. Profesor (kierownik katedr) w Uniwersytecie Opolskim (1992-2010), Wyższej Szkole Zarządzania i Administracji (1999-2011) oraz kierownik Zakładu Badań Historycznych, Niemcoznawczych i Bohemistycznych w PIN – Instytucie Śląskim w Opolu.

Podstawowy nurt badawczy:

– Górny Śląsk/Śląsk Opolski w XX w.;

– społeczeństwo styku kultur w warunkach systemów politycznych Europy po I wojnie światowej.

Autor książek (m.in.) :

– Odbudowa podstaw gospodarki Śląska Opolskiego na przykładzie przemysłu (1945-1949);

– Związek Harcerstwa Polskiego w Niemczech (1922-1939);

– Ludność rodzima na Śląsku Opolskim po II wojnie światowej (1945-1993);

– Górny Śląsk. Zarys dziejów do I wojny światowej (wydania w 1986, 1993);

– Górny Śląsk. Zarys dziejów do połowy XX w. (2001).

Inicjator m.in. wznowienia w 1997 r. międzynarodowego sympozjum Colloquium Opole oraz otwartych zebrań naukowych – Środy w Instytucie Śląskim.

[oqeygallery id=21]

Profesor UO, dr hab. Edmund Nowak należy do inspiratorów i inicjatorów badań dziejów powojennych polskich obozów pracy oraz losów ludzi w nich osadzonych w warunkach zniesienia cenzury politycznej.
Autor książek:
– Cień Łambinowic. Próba rekonstrukcji dziejów Obozu Pracy w Łambinowicach 1945-1946, Opole 1991;
– Spis osadzonych i zmarłych w Obozie Pracy w Łambinowicach (lipiec 1945-październik 1946) sporządzony na podstawie odnalezionej w 1992 r. ewidencji obozowej, Opole 1998;
– Obozy na Śląsku Opolskim w systemie powojennych obozów w Polsce (1945-1950). Historia i implikacje, Opole 2002;
– Rozrachunki z przeszłością. Śledztwa i procesy oraz inne następstwa funkcjonowania powojennych obozów na Górnym Śląsku, Opole 2012.

[oqeygallery id=17]

Prof. UO, dr hab. Jolanta Kwiatek pracuje w Instytucie Nauk Pedagogicznych Uniwersytetu Opolskiego. Jest autorką m. in . prac: „Eleusis” na Górnym Śląsku w latach 1903-1914 (Opole 1991), Związek Górnego Śląska z Galicją na przełomie XIX i XX wieku (Opole 1994) oraz dotyczących szkolnictwa na Górnym Śląsku w czasach pruskich: Górnośląska szkoła ludowa na przełomie XIX i XX wieku (Opole 1987) – wszystkie wydane w PIN-Instytucie Śląskim; a także najnowszej – Szkolnictwo średnie na Górnym Śląsku na tle reform oświatowych w Prusach od połowy XVIII wieku do początków XX wieku (wydanej przez Uniwersytet Opolski w 2011 r.).

[oqeygallery id=16]