Autorzy haseł: Leokadia Drożdż, Monika Choroś, Krzysztof Kleszcz
Oprac. techniczne: Piotr Solga
Oprac. techniczne: Piotr Solga
| Data | Wydarzenie |
|---|---|
| 1807-05-15 | – miała miejsce bitwa pod Strugą, zwana także bitwą pod Szczawienkiem, niedaleko Wałbrzycha, pomiędzy polskimi ułanami z Legii Polsko-Włoskiej a wojskiem pruskim wycofującym się spod Kątów Wrocławskich, w której Prusacy stracili 600 żołnierzy, w tym 300 jeńców, natomiast straty ułanów wyniosły kilkunastu zabitych |
| 1345-01-01 | – kupcy świdniccy uzyskali od Kazimierza Wielkiego (1310–1370) przywilej wolnego handlu z Rusią |
| 1883-01-01 | – w Karwinie urodził się Emanuel Grim (zm. 18 października 1950 r. w Cieszynie), ksiądz, poeta, dramaturg, badacz dziejów i piśmiennictwa śląskiego, działacz narodowy i polityczny, członek Rady Wojewódzkiej w Katowicach, autor m.in.: Znad brzegów Olzy, Znad źródeł Olzy, Dwa orły śląskie, Pięć chwil z życia Stalmacha i Miarki, Wanda, Dla Ciebie Polsko! |
| 1885-01-01 | – powstała Czytelnia Akademików Polskich we Wrocławiu, utworzyły ją polskie organizacje akademickie, m.in. Towarzystwo Literacko-Słowiańskie, Kółko Towarzyskie |
| 1935-01-01 | – w Wygiełzie (obecnie część Bukowna, k. Olkusza) urodził się ksiądz doktor Stefan Baldy (zm. 24 lutego 2003 r. w Opolu), kapelan „Solidarności”, organizator pomocy dla represjonowanych i ich rodzin, diecezjalny duszpasterz służby zdrowia i policji, historyk, Zasłużony Obywatel Miasta Opola |
| 1950-01-01 | – we Wrocławiu utworzono Akademię Medyczną, jej rektorem został profesor Zygmunt Albert (1908– 2001), lekarz patolog, badacz i historyk medycyny |
| 1952-01-01 | – ukazał się pierwszy numer „Trybuny Opolskiej”, której nazwę zmieniono w 1993 r. na „Nową Trybunę Opolską” |
| 1991-01-01 | – Instytut Śląski Instytut Naukowo-Badawczy w Opolu został przekształcony w Państwowy Instytut Naukowy – Instytut Śląski w Opolu. Od tego momentu, jako oddzielny podmiot, działa Stowarzyszenie Instytut Śląski w Opolu |
| 1999-01-01 | – w Krakowie zmarł Stanisław Hadyna (ur. 25 września 1919 r. w Karpętnej na Zaolziu), kompozytor, dyrygent, pisarz, założyciel i kierownik artystyczny Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk” |
| 2005-01-01 | – utworzono Oddział Terenowy TVP z siedzibą w Opolu |
| 2017-01-01 | – Opole zostało powiększone o 12 sołectw: Borki, Brzezie (część), Chmielowice, Czarnowąsy, Dobrzeń Mały (część), Karczów (część), Krzanowice, Sławice, Świerkle, Winów, Wrzoski, Żerkowice |
| 2018-01-01 | – w Opolu zmarła Maria Kokot (ur. 7 kwietnia 1913 r. w Królewskiej Hucie, obecnie Chorzów), działaczka katolicka, kierowała Generalnym Sekretariatem Katolickich Stowarzyszeń Młodzieży Żeńskiej w Kurii Diecezjalnej w Katowicach, tłumaczka, pracownik Instytutu Śląskiego, członek-założyciel Klubu Inteligencji Katolickiej, członek Prymasowskiej Rady Społecznej |
| 1948-01-02 | – w Opolu utworzono Archiwum Miejskie, jego kierownikiem został Szymon Koszyk (1891–1972) |
| 2007-01-02 | – w Opolu utworzono podstrefę Wałbrzyskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej |
| 1741-01-03 | – do opuszczonego przez Austriaków Wrocławia wkroczył król Prus Fryderyk II Wielki (1712–1786) |
| 1926-01-03 | – w Katowicach odbyła się konsekracja pierwszego biskupa katowickiego Augusta Hlonda (1881–1948), późniejszego arcybiskupa metropolity gnieźnieńskiego, warszawskiego i prymasa Polski |
| 1940-01-03 | – w Otmęcie (obecnie część Krapkowic) urodził się Bernard Blaut (zm. 19 maja 2007 r. w Warszawie), piłkarz, reprezentant Polski, zawodnik: Budowlanych Gogolin, Odry Opole, Legii Warszawa i FC Metz |
| 1988-01-03 | – w Opolu zmarł Władysław Początek (ur. 18 stycznia 1910 r. w Błażowej Rzeszowskiej), malarz, grafik, rysownik, w 1945 r. przybył do Opola, prezes opolskiego oddziału Związku Polskich Artystów Plastyków (1955–1966), wspólnie z J. Stelmachem zaprojektował wystrój wnętrza Teatru 13 Rzędów w Opolu, tworzył grafiki, witraże, dekoracje sgraffitowe oraz malarstwo ścienne, m.in. w poczekalni opolskiego dworca czy w holu byłej restauracji „Festiwalowa” |
| 1801-01-04 | – we Wrocławiu założono Szkołę Przemysłową dla Ubogich Dziewcząt Żydowskich, która istniała do 1920 r. |
| 1870-01-04 | – w Ostrowie Wielkopolskim urodził się Tytus Jaszkowski (zm. 14 marca 1963 r. w Lipinach, obecnie część Świętochłowic), działacz narodowy, powstaniec śląski, założyciel i prezes Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Królewskiej Hucie (obecnie Chorzów), Straży Obywatelskiej dla Górnego Śląska, Związku Wojackiego oraz placówki Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska |
| 1920-01-04 | – w Bytomiu założono Klub Piłkarski „Polonia” w odpowiedzi na apel Polskiego Komisariatu Plebiscytowego wzywający do powoływania własnych organizacji kulturalno-oświatowych i sportowych |
| 1967-01-05 | – w Świdnicy zawaliła się wieża ratusza, jej odbudowę rozpoczęto dopiero w 2010 r., a zakończono w listopadzie 2012 r. |
| 1970-01-05 | – w Getyndze zmarł Max Born (ur. 11 grudnia 1882 r. we Wrocławiu), matematyk i fizyk, laureat Nagrody Nobla (1954) w dziedzinie fizyki |
| 1734-01-06 | – Tarnowskie Góry odwiedził król-elekt August III Sas (1696–1763), jeszcze jako Fryderyk August II elektor saski, zaprzysiągł w kościele pacta conventa |
| 1884-01-06 | – w Brnie na Morawach zmarł Gregor Johann Mendel OSA (ur. 20 lipca 1822 r. w Hynčicach), przyrodnik, twórca teoretycznych podstaw genetyki, zakonnik, opat zakonu augustianów |
| 1807-01-07 | – Wrocław został zdobyty przez wojska napoleońskie, dowodzone przez brata Napoleona Hieronima Bonaparte (1784–1860) |
| 1865-01-07 | – w Rudach Raciborskich zmarł Juliusz Roger (ur. 23 lutego 1819 r. w Niederstotzingen w Niemczech), przyrodnik, etnolog, lekarz księcia raciborskiego Wiktora I Maurycego, królewski radca sanitarny, badacz i zbieracz pieśni górno¬śląskich, autor wydanych w 1863 r. we Wrocławiu Pieśni Ludu Polskiego w Górnym Szląsku |
| 1867-01-08 | – w Kryrach k. Pszczyny urodził się Paweł Garus (zm. 3 czerwca 1936 r.), powstaniec śląski, bibliotekarz, współorganizator chóru, gniazda Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” oraz Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska |
| 1874-01-08 | – w Łanach k. Gliwic urodził się Franciszek Długosz (zm. 7 czerwca 1940 r. w Dachau), ksiądz katolicki, działacz niepodległościowy, kapelan w powstaniu śląskim, aresztowany przez gestapo w 1940 r., zmarł z wycieńczenia i głodu w KL Dachau |
| 1944-01-09 | – w Wiedniu zmarł Maciej Ignacy Mielżyński (ur. 13 października w 1869 r. w Chobienicach), podpułkownik Wojska Polskiego, dowódca III powstania śląskiego, współzałożyciel Stronnictwa Polskiego na Górnym Śląsku, prezes Zjednoczonych Związków Powstańczych i Wojackich, honorowy członek Związku Powstańców Śląskich, autor pamiętnika Wspomnienia i przyczynki do historii III-go powstania górnośląskiego (1931) |
| 1289-01-10 | – Kazimierz II książę bytomski (1253/1257–1312) złożył w Pradze hołd lenny królowi czeskiemu Wacławowi II (1271–1305) |
| 1920-01-10 | – w związku z wejściem w życie traktatu wersalskiego przybyła na Gór¬ny Śląsk Międzysojusznicza Komisja Rządząca i Plebiscytowa, której zadaniem było czuwanie nad pra¬widłowym przebiegiem plebiscytu |
| 1990-01-10 | – w Rudzie Śląskiej w wyniku wybuchu metanu w KWK „Halemba” zginęło 19 górników, 20 zostało rannych |
| 1998-01-10 | – utworzono Obywatelski Komitet Obrony Opolszczyzny (OKOOP), którego głównym celem było zachowanie województwa opolskiego na mapie administracyjnej Polski |
| 1919-01-11 | – w Katowicach powstała Polska Organizacja Wojskowa Górnego Śląska, działali w niej m.in.: Józef Grzegorzek (1885–1961), Alfons Zgrzebniok (1891–1937), Józef Michalski (1889–1947), Jan Wyglenda (1894–1973), Walenty Fojkis (1895–1950), Karol Grzesik (1890–1940), Stanisław Mastalerz (1895–1959), Adam Kocur (1894–1965), Stanisław Krzyżowski (1893–1933), Alojzy Nikodem Fizia (1888–1927), Rudolf Kornke (1884–1958), Maksymilian Iksal (1895–1981), Jan Józef Ludyga-Laskowski (1894–1956), Mieczysław Andrzejewski (1884–1940) |
| 1949-01-11 | – zlikwidowano Ministerstwo Ziem Odzyskanych, istniejące od 1945 r., przez cały okres jego działalności ministrem był Władysław Gomułka (1905–1982) |
| 1880-01-12 | – w Poznaniu urodził się Arkadiusz Lisiecki (zm. 13 maja 1930 r. w Cieszynie), biskup diecezji katowickiej w latach 1926–1930, autor pracy monograficznej Stary kościół parafialny w Ostrowie (1906), zbioru Wybór najważniejszych pieśni kościelnych (1906) oraz rozpraw, m.in.: Jak pracować dla czytelni ludowych? (1908), tłumacz i redaktor od 1923 r. serii wydawniczej „Pisma Ojców Kościoła” |
| 1899-01-12 | – w Markowicach (obecnie część Raciborza) urodził się Arka Bożek (zm. 28 listopada 1954 r. w Katowicach), uczestnik powstań śląskich, w czasie I powstania śląskiego w porozumieniu z Polską Organizacją Wojskową Górnego Śląska wysadził strategiczny most na Odrze, uczestniczył w przygotowaniach do plebiscytu w 1921 r., w III powstaniu śląskim był łącznikiem z Międzysojuszniczą Komisją Rządzącą i Plebiscytową, wiceprezes I Dzielnicy Związku Polaków w Niemczech, w czasie II wojny światowej członek Rady Narodowej RP w Londynie, wicewojewoda śląsko-dąbrowski (1945–1950), poseł do Krajowej Rady Narodowej i Sejmu Ustawodawczego |
| 1937-01-12 | – w Katowicach zmarł ksiądz biskup Teofil Bromboszcz (ur. 25 kwietnia 1886 r. w Ligocie k. Katowic), działacz plebiscytowy, uczestniczył w przygotowaniach wiernych parafii górnośląskich do plebiscytu, w powiecie pszczyńskim zakładał Polskie Rady Ludowe, organizator struktur diecezji katowickiej, biskup pomocniczy diecezji katowickiej |
| 1944-01-12 | – w Gliwicach urodził się Gerard Wilk (zm. 28 sierpnia 1995 r. w Paryżu), polski tancerz, solista Teatru Wielkiego w Warszawie |
| 1965-01-12 | – we Frankfurcie nad Menem w Niemczech zmarł ksiądz Adam Kocur (ur. 1 maja 1894 r. w Kuźni Raciborskiej), powstaniec śląski, prezydent Katowic w latach 1928–1939, żołnierz Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, poseł do Sejmu Śląskiego II–IV kadencji, działacz Związku Powstańców Śląskich oraz Towarzystwa Przyjaciół Nauk na Śląsku |
| 1972-01-12 | – w Warszawie zmarł Rafał Urban (ur. 24 lipca 1893 r. w Głogówku), pisarz, gawędziarz śląski, pierwszy prezes opolskiego oddziału Związku Literatów Polskich, publikował swoje utwory m.in. w: „Odrze”, „Poglądach”, „Panoramie”, „Miesięczniku Literackim”, „Przemianach”, „Głosach znad Odry”, „Życiu Literackim”, „Opolu”, „Polityce”, „Trybunie Opolskiej”, kalendarzach, almanachach i wydawnictwach zbiorowych, w 1982 r. Instytut Śląski w Opolu wydał pierwszą część Pism Rafała Urbana, a w 1990 r. ukazała się część druga |
| 1892-01-13 | – w Niwce (obecnie część Sosnowca) urodził się Ryszard Mańka (zm. 30 maja 1940 r. w Sachsenhausen lub Dachau w Niemczech), tworzył Polską Organizację Wojskową Górnego Śląska dla okręgu mysłowickiego, powstaniec śląski, dowódca baonu w trzech powstaniach, oficer Wojska Polskiego, uwięziony w obozie koncentracyjnym Sachsenhausen lub Dachau, gdzie zmarł najprawdopodobniej 30 maja 1940 r. |
| 1919-01-13 | – na Górnym Śląsku władze niemieckie ogłosiły stan oblężenia, obowiązujący do 1 maja tego roku, w wyniku czego zniesiono nietykalność osobistą, a wojsko uzyskało prawo dokonywania rewizji i aresztowań polskich działaczy, zabroniono zwoływania polskich wieców i wprowadzono godzinę policyjną |
| 1929-01-13 | – w Jędrysku (obecnie część Kalet) urodził się Henryk Borek (zm. 6 grudnia 1986 r. w Opolu), językoznawca, w swych badaniach koncentrował się na nazewnictwie śląskim, historii języka polskiego, dialektologii, profesor Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu, współpracował z Instytutem Śląskim w Opolu |
| 1942-01-13 | – w KL Dachau zmarł ksiądz doktor Emil Szramek (ur. 29 września 1887 r. w Tworkowie k. Raciborza), błogosławiony i męczennik Kościoła katolickiego, prezes Towarzystwa Przyjaciół Nauk na Śląsku, przewodniczący Rady Muzealnej Muzeum Śląskiego w Katowicach, jeden z inicjatorów założenia Biblioteki Śląskiej, owocem jego wieloletniej pracy stała się książka, która po dzień dzisiejszy nie straciła na aktualności: Śląsk jako problem socjologiczny (1934), aresztowany w 1940 r., zamordowany przez Niemców w KL Dachau |
| 1946-01-13 | – w Cieszynie powstała Fabryka Zamków Błyskawicznych „Zampol”, największy w Polsce producent tego typu zamków, w okresie największego rozwoju (1975–1980) zatrudnionych było w zakładzie 1675 osób, został zamknięty w 1995 r. |
| 1947-01-13 | – w Opawie zmarł Joseph Martin Nathan (ur. 11 listopada 1867 r. w Tłustomostach k. Głubczyc), niemiecki duchowny rzymskokatolicki, biskup pomocniczy diecezji ołomunieckiej, założyciel Zgromadzenia Sióstr Maryi Niepokalanej, budowniczy Zakładu Psychiatrycznego w Branicach, w 1908 r. nabył kompleks sanatoryjny Rochus (Rochusbad) w Nysie, w 1946 r. zostaje wysiedlony do Opawy, gdzie po kilku tygodniach umarł, w 2014 r. ciało biskupa Nathana zostało sprowadzone do Branic i tam pochowane |
| 1872-01-14 | – w Przytarni k. Chojnic urodził się Bolesław Domański (zm. 21 kwietnia 1939 r. w Berlinie), ksiądz katolicki, doktor filozofii, prezes Związku Polaków w Niemczech (1933–1939), ukoronowaniem działalności księdza Domańskiego było zorganizowanie w Berlinie 6 marca 1938 r. I Kongresu Związku Polaków w Niemczech, który odbył się w Theater des Volkes, gdzie w przemówieniu inauguracyjnym przedstawił słynne „Pięć Prawd Polaków” |
| 1895-01-14 | – w Bytomiu urodził się Edward Hanke (zm. 28 października 1975 r. w Chorzowie), lekarz, działacz społeczny i niepodległościowy, powstaniec wielkopolski i śląski, w okresie międzywojennym pracował w Wydziale Pracy i Opieki Społecznej Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego oraz jako reprezentant Ministerstwa Zdrowia Publicznego w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych w Chorzowie, w czasie wojny aresztowany przez gestapo, osadzony w obozie w Sosnowcu, później wysiedlony do Częstochowy, po wojnie organizował zrzeszenia lekarskie i służbę zdrowia, m.in. na Śląsku Opolskim, od 1965 r. współzałożyciel oraz działacz Polskiego Towarzystwa Historii Medycyny |
| 1999-01-14 | – w Pontederze we Włoszech zmarł Jerzy Grotowski (ur. 11 sierpnia 1933 r. w Rzeszowie), aktor, reżyser, pedagog, twórca Teatru Laboratorium 13 Rzędów, Honorowy Obywatel Miasta Opola |
| 2011-01-14 | – rozporządzaniem Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego osiedle Nikiszowiec w Katowicach uznane zostało za Pomnik Historii, jest ono unikatowym zespołem urbanistyczno-architektonicznym, powstałym na początku XX w. dla pracowników śląskiej kopalni „Giesche”, która w latach 1945–1946 nosiła nazwę „Janów”, a od 1 października 1946 r. nadano jej imię Józefa Wieczorka, działacza ruchu robotniczego |
| 1741-01-15 | – do Opola wkroczyły wojska pruskie, po podpisaniu pokoju wrocławskiego kończącego I wojnę śląską miasto znalazło się w granicach Prus |
| 1888-01-15 | – w Zimnicach Małych urodził się Paweł Piechaczek (zm. 17 marca 1961 r.), doktor prawa, naczelny doradca rejencyjny Międzysojuszniczej Komisji Rządzącej i Plebiscytowej w Opolu, referent m.in.: Wydziału Kościelnego Polskiego Komisariatu Plebiscytowego w Bytomiu, Wydziału Prezydialnego Naczelnej Rady Ludowej w Katowicach, w czasie II wojny światowej aresztowany i osadzony w obozie koncentracyjnym w Dachau, od marca 1945 r. starosta opolski tworzący zręby administracji państwowej, dyrektor administracji i nieruchomości przy opolskim Za¬rządzie Miejskim, wiceprezes Koła w Opolu Polskiego Związku Byłych Więźniów Politycznych Hitlerowskich Więzień i Obozów Koncentracyjnych, kierował Komisją Prawniczo-Regulaminową przy Powiatowej Radzie Narodowej w Opolu, członek Towarzy¬stwa Rozwoju Ziem Zachodnich |
| 1918-01-15 | – we Frysztacie na Zaolziu urodził się Henryk Flame (zm. 1 grudnia 1947 r. w Zabrzegu k. Czechowic-Dziedzic), pilot, założyciel Harcerskiej Armii Krajowej, dowódca wojskowy, kapitan Narodowych Sił Zbrojnych, dowódca grup leśnych VII Okręgu Śląsko-Cieszyńskiego Narodowych Sił Zbrojnych, zabity przez milicjanta Rudolfa Dadaka |
| 1978-01-15 | – w Bydgoszczy zmarł Teofil Ociepka (ur. 22 kwietnia 1891 r. w Janowie, obecnie część Katowic), malarz prymitywista, jeden z przywódców Grupy Janowskiej |
| 1796-01-16 | – w Raciborzu otwarto nowo wybudowany most Zamkowy nad rzeką Odrą, prowadzący do centrum miasta |
| 1801-01-16 | – w Hranicach na Morawach urodził się Ludwik Klucki (zm. 5 marca 1877 r. w Cieszynie), prawnik, działacz społeczny, pomagał przy założeniu Towarzystwa Uczących się Języka Polskiego, współwydawca „Tygodnika Cieszyńskiego”, burmistrz Cieszyna, mecenas polskiego teatru amatorskiego w Cieszynie |
| 1811-01-16 | – w Łowkowicach k. Kluczborka urodził się Jan Dzierżon (zm. 26 października 1906 r. w Łowkowicach), ksiądz, uczony, pszczelarz, współzałożyciel Śląskiego Towarzystwa Pszczelnego w Kopicach, autor ponad 300 artykułów i wielu książek, m.in. Teorya i praktyka nowego pszczół lubownika, Racjonalna hodowla pszczół, nazywany „ojcem współczesnego pszczelarstwa” |
| 1969-01-16 | – w Opolu zmarł Kazimierz Malczewski (ur. 5 lutego 1886 r. w Runowie), działacz narodowy, społecznik, dziennikarz, sekretarz Polskiego Komitetu Plebiscytowego w Raciborzu, prezes (1923–1926) Dzielnicy I (Śląskiej) Związku Polaków w Niemczech, dyrektor Banku Ludowego w Raciborzu, redaktor naczelny „Słowa Śląskiego” w Opolu oraz współredaktor „Nowin Codziennych” i „Strzechy”, założyciel księgarni „Lektor” w Opolu, przewodniczący tzw. komisji weryfikacyjnej w Opolu, współorganizator Instytutu Śląskiego |
| 1947-01-17 | – w Chorzowie zmarł Józef Adamek (ur. 26 lutego 1875 r. w Ostrowie Wielkopolskim), polityk i związkowiec, w czasie powstań śląskich wchodził w skład Polskiego Komisariatu Plebiscytowego w Bytomiu, poseł na Sejm Śląski i Sejm RP I kadencji, członkiem Rady Nadzorczej Towarzystwa Budowy Domów Robotniczych na Górnym Śląsku, członek Okręgowego Komitetu Robotniczego Polskiej Partii Socjalistycznej – Wolność, Równość, Niepodległość, współorganizował sieć łączności kurierskiej z rządem emigracyjnym |
| 1955-01-17 | – w Siemianowicach Śląskich urodził się Henryk Średnicki (zm. 10 kwietnia 2016 r. w Piotrkowie Trybunalskim), bokser, trener, mistrz świata z 1978 r. w kategorii muszej, dwukrotny mistrz Europy, sześciokrotny mistrz Polski, walczył w barwach GKS Katowice, GKS Tychy, GKS Jastrzębie i Górnika Sosnowiec |
| 1978-01-17 | – w Katowicach zmarł Juliusz Bieniek (ur. 11 kwietnia 1895 r. w Sowczycach k. Olesna), duchowny rzymskokatolicki, kapelan rezerwy, członek Komisji Szkolnej Episkopatu Polski i Komisji do spraw Fundacyjnych i Charytatywnych, biskup pomocniczy diecezji katowickiej (1937–1978), uczestnik obrad Soboru Watykańskiego II i I Synodu Diecezji Katowickiej |
| 2000-01-17 | – pierwszy raz samodzielnie nadano z Opola, w paśmie TVP2, autorską produkcję – Opolski Serwis Informacyjny |
| 1893-01-18 | - Bronisław Koraszewski (1864–1924), działacz narodowy i plebiscytowy na Śląsku Opolskim, założyciel „Gazety Opolskiej”, redaktor „Gazety Górnośląskiej” i „Głosu Ludu Górnośląskiego”, założył w Opolu chór męski „Lutnia” |
| 1910-01-18 | – w Błażowej Rzeszowskiej urodził się Władysław Początek (zm. 3 stycznia 1988 r. w Opolu), malarz, grafik, rysownik, w 1945 r. przybył do Opola, prezes opolskiego oddziału Związku Polskich Artystów Plastyków (1955–1966), wspólnie z J. Stelmachem zaprojektował wystrój wnętrza Teatru 13 Rzędów w Opolu, tworzył grafiki, witraże, dekoracje sgraffitowe oraz malarstwo ścienne, m.in. w poczekalni opolskiego dworca czy w holu byłej restauracji „Festiwalowa” |
| 1914-01-18 | – w Chorzowie Starym urodził się Jan Macha (zm. 3 grudnia 1942 r. w Katowicach), ksiądz katolicki, członek Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży i Żywego Różańca, współzałożyciel tajnej organizacji konspiracyjnej Polska Organizacja Zbrojna, będąca częścią Polskich Sił Zbrojnych, komendant grupy akademickiej wraz z harcerzami, której nadano kryptonim „Konwalia”, aresztowany przez gestapo, skazany na karę śmierci przez ścięcie za zdradę stanu, wyrok wykonano w katowickim więzieniu |
| 1995-01-18 | – w Opolu zmarł Fryderyk Kremser (ur. 6 września 1930 r. w Bytomiu), artysta fotografik, wydawca pisma „Zeszyty Edukacji Kulturalnej / Joseph von Eichendorff Konversatorium”, w 1956 r. założył na Opolszczyźnie Związek Młodych Robotników, sekretarz Zarządu Wojewódzkiego PTTK na Opolszczyźnie, fotografował opolskie zabytki, pozostawił po sobie bezcenne pamiątki w postaci albumów i wystaw |
| 1788-01-19 | – w kopalni „Fryderyk” w Strzybnicy (obecnie część Tarnowskich Gór) zainstalowano pierwszą na ziemiach polskich maszynę parową w przemyśle |
| 1858-01-19 | – w Raciborzu wybuchł pożar na zamku należącym do księcia Wiktora I von Ratibor (1818–1893), w miejscu zniszczonego skrzydła północnego i częściowo zachodniego wzniesiono nowy browar parowy |
| 1958-01-19 | – w Stoczni Szczecińskiej im. Adolfa Warskiego (1868–1937) zwodowano masowiec SS Opole, matką chrzestną była Anna Smolka (1916–1992), statek odbył 577 rejsów, w 1976 r. został sprzedany armatorowi greckiemu, u którego pływał pod imieniem „Kalliopi” |
| 1994-01-19 | – w Lüneburgu w Niemczech zmarł profesor Andrzej Brożek (ur. 10 listopada 1933 r. w Katowicach), historyk Śląska, badacz migracji zarobkowych, wykładowca w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Opolu i na Uniwersytecie Jagiellońskim, autor m.in.: Ostflucht na Śląsku, Obraz gospodarczy rejencji opolskiej w przededniu wybuchu drugiej wojny światowej, Ślązacy w Teksasie, Polonia amerykańska 1854–1939 |
| 2007-01-19 | – na przejściu granicznym Chałupki–Bogumin otwarto nowy most nad Olzą, położony blisko na południowy zachód od starego, na którym całkowicie wstrzymano ruch pojazdów |
| 1855-01-20 | – w Tscheidt (obecnie Szczyty k. Głubczyc) zmarł Max Waldau, właściwie Richard Georg Spiller von Hauenschild (ur. 25 marca 1825 r. we Wrocławiu), poeta i nowelista niemiecki, działał w Korpusie Śląskim, miejscowość Tscheidt w latach 1936–1945 nosiła nazwę Maxwaldau |
| 1909-01-20 | – we Wrocławiu zmarł Władysław Nehring (ur. 23 października 1830 r. w Kłecku), polski językoznawca, historyk, badacz języka starosłowiańskiego, znawca kultury ludowej, twórca seminarium slawistycznego, rektor Uniwersytetu Wrocławskiego, członek Akademii Umiejętności w Krakowie |
| 1920-01-20 | – Armia Czerwona zajęła Kluczbork |
| 1982-01-20 | – Prokuratura Garnizonowa w Gliwicach umorzyła śledztwo w sprawie śmierci górników z KWK „Wujek”, według niej członkowie plutonu specjalnego działali w warunkach obrony koniecznej i użyli broni zgodnie z przepisami |
| 1573-01-21 | – w Głogowie zmarł Joachim Kureusz (ur. 23 października 1532 r. w Kożuchowie k. Nowej Soli), lekarz, przyrodnik, historyk, autor Schlesische General Chronika (1585) |
| 1814-01-21 | – w Cieszynie zmarł Leopold Szersznik (ur. 3 marca 1747 r. w Cieszynie), jezuita, ksiądz katolicki, nauczyciel, bibliofil, nadzorcą szkół katolickich w księstwie cieszyńskim, fundator biblioteki publicznej w Cieszynie, pionier muzealnictwa, jego zbiory znajdują się w Muzeum Śląska Cieszyńskiego i Książnicy Cieszyńskiej |
| 1821-01-21 | – radca rejencji opolskiej pastor Jan Samuel Richter (1764–1839) wręczył pruskiemu ministrowi edukacji Karlowi vom Stein zum Altenstein (1770–1840) memoriał, w którym domagał się nauczania w języku polskim na Śląsku |
| 1898-01-21 | – w Legnicy uruchomiono pierwszą linię tramwaju elektrycznego, początkowo zbudowano trzy trasy: linię okrężną, transwersalną i biegnącą do cmentarza komunalnego, naprzeciwko którego zbudowano zajezdnię, cała sieć liczyła 9,271 km |
| 1912-01-21 | – w Nysie urodził się Konrad Bloch (zm. 15 października 2000 r. w Burlington w USA), niemiecko-amerykański biochemik, maturę zdał w nyskim Carolinum, laureat Nagrody Nobla (1964) z fizjologii i medycyny, zajmował się badaniami nad zwalczaniem i zapobieganiem miażdżycy |
| 1945-01-21 | – Armia Czerwona zajęła Namysłów |
| 1945-01-21 | – w Polskiej Cerekwi k. Koźla Niemcy zamordowali 19 niezdolnych do dalszego marszu więźniów ewakuowanych z KL Auschwitz |
| 1261-01-22 | – Wołczyn otrzymał prawa miejskie nadane przez księcia Henryka III Białego (1227/1230–1266) |
| 1895-01-22 | – w Lipinach (obecnie część Świętochłowic), urodził się Franciszek Feige (zm. 4 września 1939 r. w Katowicach), członek Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska, powstaniec śląski, obrońca Katowic w 1939 r., rozstrzelany przez Niemców, działacz Związku Powstańców Śląskich |
| 1897-01-22 | – w Zarzeczu k. Cieszyna urodził się Ludwik Kobiela (zm. 30 grudnia 1945 r.), polski folklorysta i literat, pierwszy powojenny prezes katowickiego oddziału Związku Literatów Polskich, publikował artykuły w „Polsce Zachodniej”, „Kurierze Literacko-Naukowym”, autor opowiadań Żabi kraj (1935) |
| 1895-01-23 | – w Hermanicach (obecnie część Ustronia), urodził się Paweł Steller (zm. 4 września 1974 r. w Katowicach), artysta plastyk, projektant witraży, współzałożyciel Związku Zawodowego Artystów Plastyków Śląskich, członek Związku Artystyczno-Literackiego na Śląsku, w tece wydawniczej Opole 1960 w drzeworycie Pawła Stellera znajdują się m.in. następujące drzeworyty: „Wieża Piastowska”, „Ratusz opolski”, „Sarkofagi Piastów w Opolu”, „Kamieniczki na rynku opolskim”, „Muzeum w Opolu” |
| 1898-01-23 | – w Winowie (obecnie część Opola) urodził się Alojzy Liguda (zm. 8 grudnia 1942 r. w Dachau w Niemczech), duchowny katolicki, zamęczony w KL Dachau, beatyfikowany przez Jana Pawła II w 1999 r. jako jeden ze 108 polskich męczenników II wojny światowej |
| 1929-01-23 | – Sejm Śląski podjął uchwałę o powołaniu Muzeum Śląskiego w Katowicach, zajmowało się ono gromadzeniem zabytków sztuki z terenu Śląska, było ważnym ośrodkiem badań nad sztuką i kulturą ludową, działało do wybuchu II wojny światowej, otwarte ponownie w 1984 r., w 2006 r. wpisane do Państwowego Rejestru Muzeów |
| 1963-01-23 | – powstało Towarzystwo Miłośników Opola |
| 1975-01-23 | – w Opolu premierą Przedwiośnia w reżyserii Stanisława Brejdyganta rozpoczął działalność Teatr Dramatyczny im. Jana Kochanowskiego, wcześniej nosił nazwę Teatr Miejski im. Juliusza Słowackiego |
| 2000-01-23 | – w Opolu zmarł Marian Nowak (ur. 21 sierpnia 1921 r. w Lesznie), artysta, rzeźbiarz, metaloplastyk, wiceprezes opolskiego oddziału Związku Polskich Artystów Plastyków, współtwórca Biura Wystaw Artystycznych w Opolu, jego dziełami są m.in: maska nad wejściem do Klubu Związków Twórczych (obecnie Pub „Maska”), orzeł na Wieży Piastowskiej, statuetka „Karolinki” wręczana na Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej, wspólnie z Janem Borowczakiem, Jerzym Beskim i Florianem Jesionowskim zaprojektował pomnik Martyrologii Jeńców Wojennych w Łambinowicach |
| 1588-01-24 | – wojska polskie pod wodzą hetmana wielkiego koronnego Jana Zamoyskiego rozgromiły pod Byczyną austriackie wojska arcyksięcia Maksymiliana III Habsburga, pretendenta do polskiej korony |
| 1848-01-24 | – w Końskiej (obecnie część Trzyńca) na Zaolziu, urodził się Jan Kubisz (zm. 25 marca 1929 r. w Gnojniku), nauczyciel, poeta, pamiętnikarz, działacz narodowy na Śląsku Cieszyńskim, działacz społeczny Czytelni Ludowej w Cieszynie, Towarzystwa Ewangelickiego Oświaty Ludowej i Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego, autor wiersza Do Olzy, znanego bardziej pod tytułem Płyniesz Olzo, który stał się hymnem Śląska Cieszyńskiego oraz pieśni Ojcowski dom, drukował w „Gwiazdce Cieszyńskiej” i „Przyjacielu Ludu”, autor Pamiętnika starego nauczyciela (1928) |
| 1945-01-24 | – Armia Czerwona zajęła Gliwice, Oleśnicę i prawobrzeżną część Opola |
| 1879-01-25 | – w Królewskiej Hucie (obecnie Chorzów) urodził się Paweł Dubiel (zm. 5 sierpnia 1941 r. w Dachau), górnik, działacz związkowy i spółdzielczy, delegat na Sejm Dzielnicowy w Poznaniu, prezes Oddziału Górników Zjednoczenia Zawodowego Polskiego, założyciel Towarzystwa Śpiewu „Chopin”, redagował: „Głos Górnika”, broszury agitacyjne Zjednoczenia Zawodowego Polskiego oraz „Kalendarz Robotniczy na rok 1920”, działacz plebiscytowy, wiceprezydent Królewskiej Huty, a następnie Chorzowa, zmarł w obozie koncentracyjnym Dachau |
| 1932-01-25 | – w Berlinie zmarł Józef Kiedroń (ur. 23 marca 1879 r. w Błędowicach Dolnych, obecnie część Hawierzowa na Zaolziu), inżynier, działacz społeczno-polityczny, polityk, inicjator powstania Rady Narodowej Księstwa Cieszyńskiego, opracował projekt przyłączenia Śląska Cieszyńskiego do Polski, minister przemysłu i handlu, dyrektor Górnośląskich Zjednoczonych Hut Królewska i Laura |
| 1945-01-25 | – Armia Czerwona zajęła Trzebnicę |
| 2000-01-25 | – w Opolu zmarł Antoni Adamiuk (ur. 18 grudnia 1913 r. w Old Forge – USA), duchowny rzymskokatolicki, w czasie II wojny światowej wikariusz i katecheta w Busku, zmuszony do wyjazdu przybył do Strzelec Wielkich, wykładał w Wyższym Seminarium Duchownym Śląska Opolskiego w Nysie, w 1970 został prekonizowany biskupem pomocniczym diecezji opolskiej, kapelan „Solidarności”, pochowany na Górze św. Anny |
| 1887-01-26 | – w Rajkach pod Berdyczowem urodził się Michał Scipio del Campo (zm. 7 marca 1984 r. w Katowicach), lotnik, pionier lotnictwa polskiego, wykonywał wiele lotów pokazowych na różnych samolotach, inżynier metalurg i termodynamik, tłumacz przysięgły, znał dwanaście języków |
| 1919-01-26 | – w Kończycach Małych k. Cieszyna zmarł Cezary Haller (ur. 17 kwietnia 1875 r. w Jurczycach), kapitan Wojska Polskiego, działacz polityczny, młodszy brat generała Józefa Hallera (1873–1960), po odzyskaniu przez Polskę niepodległości walczył na Śląsku Cieszyńskim, zginął pod Kończycami Małymi w przegranej przez Polaków bitwie z oddziałami czeskimi |
| 1945-01-26 | – w Miechowicach (obecnie część Bytomia) oraz w Przyszowicach k. Gliwic wojska sowieckie dokonały masakry ludności cywilnej, zginęło ok. 450 osób |
| 1945-01-27 | – Armia Czerwona zajęła Katowice, Bytom, Świętochłowice, Piekary Śląskie |
| 2012-01-27 | – w Oświęcimiu zmarł Kazimierz Smoleń (ur. 19 kwietnia 1920 r. w Chorzowie Starym), prawnik, więzień obozów Auschwitz i Mauthausen, w obozie był pisarzem, członek Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, główny twórca i dyrektor Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu |
| 1945-01-28 | – Armia Czerwona zajęła Chorzów, Mysłowice i Tychy |
| 1945-01-28 | – do Katowic przybyła Grupa Operacyjna na czele z gen. Aleksandrem Zawadzkim, powołana przez Rząd Tymczasowy, w celu zorganizowania administracji, uruchomienia przemysłu i transportu |
| 1973-01-28 | – we Wrocławiu zmarł Roman Lutman (ur. 31 lipca 1887 r. we Lwowie), prawnik, historyk, działacz społeczny, dziennikarz, redaktor, pierwszy dyrektor Biblioteki Śląskiej i Instytutu Śląskiego w Katowicach, a potem Opolu, uczestnik I Kongresu Związków Polaków w Niemczech, który odbył się w Berlinie, radny Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach |
| 1990-01-28 | – w Bytomiu zmarł Edward właściwie Gerard Szymkowiak (ur. 13 marca 1932 r. w Dąbrówce Małej, obecnie część Katowic), piłkarz, reprezentant Polski, olimpijczyk, grał w Ruchu Chorzów, Legii Warszawa i Polonii Bytom, trener |
| 1927-01-29 | – w Zakopanem zmarł Alojzy Nikodem Fizia (ur. 1 czerwca 1888 r. w Krzyżowicach k. Pszczyny), działacz narodowy, członek Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Dziedzicach i Pszczynie, współzałożyciel Towarzystwa Śpiewaczego „Lutnia” w Pszczynie i Towarzystwa Czytelni Ludowych, powstaniec śląski, komendant Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska na powiat pszczyński |
| 1934-01-29 | – w Bazylei w Szwajcarii zmarł Fritz Haber (ur. 9 grudnia 1868 r. we Wrocławiu), chemik niemiecki, laureat Nagrody Nobla (1918) w dziedzinie chemii za opracowanie metody syntezy amoniaku z azotu i wodoru, główny organizator produkcji i zastosowania gazów bojowych przez armię niemiecką |
| 1942-01-29 | – w Busku na Kresach Wschodnich urodził się Tadeusz Soroczyński (zm. 18 maja 2018 r. w Prężynce k. Prudnika), poeta, nauczyciel, animator kultury, działacz społeczny, redaktor „Głosu Włókniarza”, sekretarz Opolskiego Towarzystwa Kulturalno-Oświatowego, dyrektor Wydziału Kultury, Sportu i Turystyki Urzędu Wojewódzkiego w Opolu, Honorowy Obywatel Miasta i Gminy Głogówek, autor kilkunastu tomików poetyckich |
| 2015-01-29 | – w Katowicach zmarł Jan Skrzek (ur. 21 listopada 1953 r. w Siemianowicach Śląskich), muzyk i kompozytor, identyfikował się z kulturą Górnego Śląska, poruszał w swojej twórczości problemy dnia codziennego mieszkańców tego regionu, ostatni jego album nosił tytuł „Kolory bluesa”, wydany w 2014 r. |
| 1890-01-30 | – w Miłosławiu k. Wrześni urodził się Bronisław Hager (zm. 30 czerwca 1969 r. w Tarnowskich Górach), lekarz, działacz niepodległościowy i społeczny, komisarz plebiscytowy na powiat zabrski, powstaniec śląski, radny miasta Tarnowskie Góry, wiceburmistrz, poseł na Sejm Śląski III kadencji, w czasie II wojny światowej kierownik Sekcji Lekarskiej w Ministerstwie Odbudowy Administracji Publicznej Rządu Polskiego w Londynie i członek Rady Narodowej RP w Londynie, po wojnie lekarz w Chorzowie i Tarnowskich Górach |
| 1893-01-30 | – w Rudach zmarł Wiktor Maurycy von Ratibor (ur. 10 lutego 1818 r. w Langenburgu w Niemczech ), książę Raciborza, zasiadał w Kurii Panów w Sejmie Zjednoczeniowym, a w 1850 r. w parlamencie Unii w Erfurcie, reprezentował w Reichstagu Partię Wolnokonserwatywną Okręgu Wrocławskiego, filantrop, wybudował szpitale w Rudach, Rybniku, Lyskach, zmodernizował szpital bonifratrów w Pilchowicach, przewodniczący Śląskiego Związku Kawalerów Maltańskich, założyciel orkiestry i wielu szkół |
| 1920-01-30 | – w Bytomiu zmarł Piotr Niedurny (ur. 17 lutego 1880 r. w Raduniu k. Gliwic), działacz niepodległościowy, powstaniec, przewodniczył Radzie Ludowej w Nowym Bytomiu, prezes filii Związku Zawodowego Polskiego, członek Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska, pierwszy prezes Towarzystwa Sportowego „Sokół” w Nowym Bytomiu, zakładał towarzystwa śpiewacze w Bytomiu, Pawłowie, Zabrzu, Gierałtowicach i Knurowie, zamordowany przez Niemców |
| 1851-01-31 | – w Bytomiu Karol Kosicki (1788–1863) wydał pierwszy numer „Poradnika dla Ludu Górnośląskiego” |
| 1868-01-31 | – w drukarni Teodora Heneczka (1817–1888) w Piekarach Śląskich ukazał się pierw¬szy numer „Zwiastuna Górnośląskiego” |
| 1920-01-31 | – oddziały brytyjskie, francuskie i włoskie obsadziły tereny plebiscytowe na Górnym Śląsku |
| 1923-01-31 | – w Bytomiu w KWK „Heinitz” (od 1945 r. KWK „Rozbark”) w wyniku wybuchu metanu zginęło 145 górników, w 1925 r. na miejscu zbiorowej mogiły odsłonięto pomnik z nazwiskami wszystkich ofiar katastrofy |
| 1937-01-31 | – w Marcinkowicach k. Nowego Sącza zmarł Alfons Zgrzebniok (ur. 16 sierpnia 1891 r. w Dziergowicach), nauczyciel, dowódca powstańczy, komendant główny Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska, działacz samorządowy i polityczny, współzałożyciel Związku Powstańców Śląskich, pochowany w Rybniku w Kwaterze Dowódców Powstań Śląskich |
| 1945-01-31 | – Armia Czerwona zajęła Kędzierzyn i Kłodnicę, dokonały tego oddziały 21. Armii 1. Samodzielnego Korpusu Kawalerii Gwardii I Frontu Ukraińskiego, którym w parku miejskim wzniesiono pomnik Wdzięczności, zburzony w 1991 r. |
| 1998-01-31 | – w Katowicach zmarł Karol Stryja (ur. 2 lutego 1915 r. w Cieszynie), profesor i pedagog, dyrygent Chóru „Echo” w Łaziskach Górnych, pracował w Filharmonii Śląskiej, inicjator Międzynarodowego Konkursu Dyrygenckiego im. Grzegorza Fitelberga w Katowicach |
| 1913-02-01 | – w Starej Wsi (obecnie część Raciborza) urodził się Wojciech Wawrzynek (zm. 17 lipca 1965 r. w Monachium w Niemczech), działacz narodowy, dziennikarz, więzień KL Hohenbruch, w latach 1960–1965 pracownik Instytutu Śląskiego w Opolu, autor m.in.: Pamiętnika Opolanina |
| 1931-02-01 | – biskup katowicki ksiądz Stanisław Adamski poświęcił zamek Prezydenta RP w Wiśle, uroczystość odbyła się podczas imienin Ignacego Mościckiego |
| 1942-02-01 | – w Bziu Zameckim (obecnie część Jastrzębia-Zdrój) spłonął drewniany kościół pw. św. Piotra i Pawła, który został wzniesiony w 1672 r., rekonstrukcji świątyni dokonano dopiero w 2016 r. |
| 1866-02-02 | – w Miedźnej k. Pszczyny urodził się Jan Kapica (zm. 10 września 1930 r. w Tychach), ksiądz katolicki, działacz społeczny, poseł do parlamentu pruskiego, zwolennik przyłączenia Śląska do Polski, zastępca przewodniczącego Polskiego Komitetu Plebiscytowego na powiat pszczyński, dziekan konsultorów diecezjalnych, pierwszy prepozyta kapituły katedralnej w Katowicach i protonotariusz apostolski |
| 1884-02-02 | – zmarł Tomasz Nowacki (ur. 18 grudnia 1802 r.), introligator, drukarz, założyciel pierwszej polskiej drukarni na Górnym Śląsku, drukował i oprawiał książki religijne, broszury jarmarczne |
| 1915-02-02 | – w Cieszynie urodził się Karol Stryja (zm. 31 stycznia 1998 r. w Katowicach), profesor i pedagog, dyrygent chóru „Echo” w Łaziskach Górnych, pracował w Filharmonii Śląskiej, inicjator Międzynarodowego Konkursu Dyrygenckiego im. Grzegorza Fitelberga w Katowicach |
| 1923-02-02 | – Katowicach zmarł Augustyn Świder (ur. 16 sierpnia 1886 r. w Lipinach, obecnie część Świętochłowic), hutnik, poeta, publicysta, powstaniec śląski, komendant Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska na miasto i powiat Bytom, współzałożyciel Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Lipinach, drukował wiersze i opowiadania w czasopismach „Polak”, „Orędzie Sokole”, „Powstaniec”, wydał Z głębin duszy polskiej syna ziemi górno-śląskiej. Wiersze i pieśni (1920) oraz Deklamacje na czas plebiscytowy (wydane pod pseudonimem Kuba z Jagód, 1920) |
| 1862-02-03 | – w Zabrzegu k. Czechowic-Dziedzic urodził się Józef Londzin (zm. 21 kwietnia 1929 r. w Cieszynie), ksiądz katolicki, działacz społeczny i polityczny, historyk, redaktor „Gwiazdki Cieszyńskiej”, przewodniczący Rady Narodowej Księstwa Cieszyńskiego, poseł na Sejm RP (1919–1928), burmistrz Cieszyna, senator RP II kadencji |
| 1919-02-03 | – podczas konferencji w Wersalu Stany Zjednoczone, Francja, Wielka Brytania i Włochy, ze strony polskiej Roman Dmowski, a z czeskiej Edward Beneš, podpisali umowę w sprawie Śląska Cieszyńskiego. W umowie tej domagano się przestrzegania ustaleń z 5 listopada 1918 r. dotyczących wytyczenia tymczasowej granicy polsko-czechosłowackiej na Śląsku Cieszyńskim |
| 1923-02-03 | – w Hajdukach Wielkich (obecnie część Chorzowa) zmarł Józef Wajda (ur. 18 marca 1849 r. w Nieboczowach k. Wodzisławia Śląskiego), ksiądz katolicki, działacz narodowy i społeczny, założyciel i przewodniczący Związku Katolickich Robotników w Kielczy, wspierał Związek Pomocy Chrześcijańskich Robotników Górnośląskich w Zawadzkiem, poseł do parlamentu Rzeszy oraz do pruskiego Landtagu, w czasie powstań i plebiscytu czynny w agitacji polskiej |
| 1987-02-03 | – zmarła Stefania Mazurek (ur. 28 czerwca 1900 r. w Siemianowicach Śląskich), nauczycielka, działaczka społeczna i oświatowa, zaangażowana w pracę plebiscytową, w czasie II wojny światowej brała udział w tajnym nauczaniu w Warszawie, zorganizowała Tajne Pedagogium Ziem Zachodnich, od 1947 r. dyrektorka Państwowego Gimnazjum i Liceum dla Dorosłych tzw. repolonizacyjnego w Opolu, kierownik Studium Języków Obcych w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Opolu, przewodnicząca Komisji Oświaty przy Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej, współzałożycielka Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Opolu, członek Rady Naukowej Instytutu Śląskiego |
| 1904-02-04 | – w Zakrzewie k. Złotowa urodził się Jan Łangowski (zm. 23 grudnia 1953 r. w Opolu), działacz Związku Polaków w Niemczech, redaktor opolskich „Nowin Codziennych”, po wybuchu II wojny światowej uwięziony przez Niemców w KL Buchenwald, po wojnie kierował oddziałem opolskim „Dziennika Zachodniego” |
| 1920-02-04 | – część powiatu raciborskiego, tzw. Kraik Hulczyński, został przekazany Czechosłowacji |
| 1927-02-04 | – założono Polską Unię Lotniczą, w jej skład weszły trzy towarzystwa, od 1928 r. połączono „Aerolot”, „Aero” i „Śląskie Towarzystwo Lotnicze”, tworząc Linie Lotnicze LOT z o.o. |
| 1886-02-05 | – w Runowie urodził się Kazimierz Malczewski (zm. 16 stycznia 1969 r. w Opolu), działacz narodowy, społecznik, dziennikarz, sekretarz Polskiego Komitetu w Raciborzu, prezes (1923–1926) dzielnicy I (Śląskiej) Związku Polaków w Niemczech, dyrektor Banku Ludowego w Raciborzu, redaktor naczelny „Słowa Śląskiego” w Opolu oraz współredaktor „Nowin Codziennych” i „Strzechy”, założyciel księgarni „Lektor” w Opolu, przewodniczący tzw. komisji weryfikacyjnej w Opolu, współorganizator Instytutu Śląskiego |
| 1920-02-05 | – w Leśnicy urodził się Hans Lipinsky-Gottersdorf (zm. 3 października 1991 r. w Kolonii), pisarz niemiecki związany z Gotartowem k. Kluczborka, gdzie mieszkał od 12. roku życia do zakończenia wojny, po wojnie osiedlił się w Kolonii |
| 1983-02-05 | – w Opolu zmarł Krzysztof Bucki (ur. 10 kwietnia 1936 r. w Pińczowie), malarz i nauczyciel w Państwowym Liceum Sztuk Plastycznych w Opolu oraz w Zakładzie Wychowania Plastycznego na Uniwersytecie Śląskim, laureat Nagrody im. Jana Cybisa |
| 1994-02-05 | – w Opolu zmarł Joachim Halupczok (ur. 3 czerwca 1968 r. w Niwkach k. Opola), kolarz szosowy, wicemistrz olimpijski, dwukrotny medalista mistrzostw świata, zawodnik LKS Ziemia Opolska, włoskiego Diana-Colnago-Animex, Del Tongo-MG Boys i GB-MG Maglificio, co roku na terenie Turawy organizowany jest Memoriał Joachima Chalupczoka |
| 1902-02-06 | – w Kłobucku k. Częstochowy urodził się Władysław Sebyła (zm. 11 kwietnia 1940 r. w Charkowie), powstaniec śląski, poeta, związany z grupą poetycką Kwadryga, w 1938 r. współpracownik dwutygodnika „Zet”, prowadził kwadrans literacki w Polskim Radio, walczył w kampanii wrześniowej, osadzony i rozstrzelany przez Rosjan w Charkowie |
| 1945-02-06 | – w Dachau w Niemczech zmarł Ryszard Knosała (ur. 21 lutego 1907 r. w Żelaznej k. Opola), działacz społeczny i kulturalno-oświatowy, nauczyciel, osadzony w obozie KL Dachau, gdzie pełnił funkcję tłumacza obozowego i kierownika obozowej poczty |
| 1959-02-06 | – w Opolu zmarł Bogumił Wyszomirski (ur. 20 kwietnia 1912 r. w Ostaszkach), prawnik, poeta, felietonista, żołnierz Armii Krajowej, radca prawny w Akademii Medycznej w Zabrzu oraz w Zakładach Azotowych w Kędzierzynie, członek Związku Literatów Polskich, redaktor rozgłośni Polskiego Radia w Opolu, pisał do „Głosów znad Odry”, „Śląska Literackiego”, „Trybuny Opolskiej”, „Kalendarza Opolskiego”, „Życia Literackiego” |
| 1981-02-06 | – w Opolu zmarł Władysław Dziewulski (ur. 16 lutego 1904 r. w Moskwie), historyk, badacz i popularyzator dziejów Śląska, w 1957 r. zamieszkał w Opolu i zatrudnił się w Instytucie Śląskim oraz w Wyższej Szkole Pedagogicznej, kierownik Katedry Historii Śląska, dziekan Wydziału Filologiczno-Historycznego, autor wielu artykułów, redaktor monografii miast śląskich, m.in. Opole. Monografia miasta (wspólnie z Franciszkiem Hawrankiem) |
| 1807-02-07 | – w Gliwicach urodził się Franz Goretzki (zm. 26 kwietnia 1872 r. w Opolu), prawnik, burmistrz Opola w latach 1841–1853 i 1855–1871, reprezentant opolskiego okręgu wyborczego do parlamentu w Berlinie, wiele wysiłku wkładał w poprawę infrastruktury i wyglądu Opola |
| 1873-02-07 | – w Mysłowicach urodził się Jan Wysocki (zm. 3 października 1960 r. w Katowicach), rzeźbiarz, medalier, malarz, założyciel prywatnej szkoły sztuki, prowadził kursy rysunku w polskich gimnazjach w Sosnowcu i Bytomiu, wicedyrektor Wydziału Rzeźby i Brązownictwa w Państwowej Szkole Przemysłu Artystycznego w Bydgoszczy, kierownik Wydziału Rzeźby i Brązownictwa w Instytucie Sztuk Plastycznych, w czasie II wojny światowej organizował tajne kursy z zakresu malarstwa i medalierstwa |
| 1890-02-07 | – w Katowicach zmarł Kazimierz Skiba (ur. 27 lutego 1812 r. w Katowicach), zwany ostatnim polskim sołtysem Katowic przed uzyskaniem w 1865 r. praw miejskich, sprzeciwiał się, wraz z innymi członkami rady gminy, planom przemysłowej i urbanistycznej transformacji Katowic |
| 1919-02-07 | – Tymczasowy Naczelnik Państwa wydał dekret o dokooptowaniu do składu Sejmu Ustawodawczego przedstawicieli Górnego Śląska w Reichstagu – Wojciecha Korfantego (1873–1939), Wojciecha Sosińskiego (1872–1934), Pawła Brandysa (1869–1950), Pawła Dombka (1865–1925), Pawła Pośpiecha (1879–1922) |
| 1801-02-08 | – w Królewskiej Hucie (obecnie Chorzów) urodził się Theodor Kalide (zm. 23 sierpnia 1863 r. w Gliwicach), niemiecki rzeźbiarz, jeden z wybitniejszych rzeźbiarzy górnośląskich XIX w., autor pomników m.in.: Fryderyka Wielkiego dla Wrocławia, Johanna Wincklemanna dla berlińskiego Alten Museum, Fryderyka Wilhelma III dla berlińskiego Lustgarten, Franza von Winklera dla Katowic oraz „Madonny z Dzieciątkiem” znajdującej się w kościele Świetego Krzyża w Bytomiu w dzielnicy Miechowice |
| 1881-02-08 | – w Starych Siołkowicach k. Opola urodził się Piotr Pampuch (zm. 30 czerwca 1947 r. w Katowicach), górnik, działacz narodowy i społeczny, redaktor miesięcznika „Rolnik Śląski”, pracownik Polskiego Komisariatu Plebiscytowego w Bytomiu, uczestnik III powstania śląskiego, kierownik Śląskiej Izby Rolniczej, dyrektor Biura Sejmu Śląskiego, twórca Biblioteki Sejmu Śląskiego, która stała się podstawą zbiorów Biblioteki Śląskiej w Katowicach, krytyk literacki |
| 1896-02-08 | – w Opolu urodził się Hans Niekrawietz (zm. 23 kwietnia 1983 r. w Wangen im Allgäu w Niemczech), archiwista, literat, publikował w „Der Oberschlesier”, zajmowała go głównie tematyka Górnego Śląska oraz rzeka Odra, autor m.in.: Kantaty górnośląskiej, Pieśni znad Odry, Wiatru od Odry, Pod śląskim niebem, Nad brzegami Odry |
| 1933-02-08 | – w Berlinie z inicjatywy Związku Polaków w Niemczech został założony Bank Słowiański, jego oficjalna nazwa brzmiała – Centralny Bank Spółdzielczości Polskiej, założycielami były spółdzielnie kredytowe złączone w Związku Spółdzielni Polskich w Niemczech z siedzibą w Opolu |
| 1863-02-09 | – w Hucie Laura (obecnie Siemianowice Śląskie) urodził się Aleksander Skowroński (zm. 3 października 1934 r. w Mikołowie), ksiądz katolicki, działacz społeczny i narodowy, członek Naczelnej Rady Ludowej w Poznaniu, pierwszy prezes Polskiego Towarzystwa Ludowego, przewodniczący Towarzystwa Oświaty na Śląsku im. św. Jacka, członek honorowy wrocławskiego Towarzystwa Akademików Górnoślązaków, komisarz biskupi regionu zachodniego, prepozyt Kapituły Katedralnej w Katowicach |
| 1882-02-09 | – w Zabełkowie k. Raciborza urodził się Józef Rymer (zm. 5 grudnia 1922 r. w Katowicach), górnik, działacz społeczny i narodowy, przewodniczący Naczelnej Rady Ludowej Górnego Śląska, zastępca Wojciecha Korfantego, polskiego komisarza plebiscytowego, powstaniec śląski, poseł na Sejm RP, pierwszy wojewoda śląski |
| 1905-02-09 | – żołnierze rosyjscy przed Hutą Katarzyna w Sosnowcu otworzyli ogień do manifestujących pracowników kilku zakładów pracy, zabijając ponad 40 demonstrantów i raniąc ok. 150 osób |
| 1916-02-09 | – w Brzęczkowicach (obecnie część Mysłowic) urodził się Józef Kokot (zm. 23 grudnia 1975 r. w Opolu), historyk, prawnik, profesor nauk politycznych, w czasie wojny aresztowany i zesłany do obozu koncentracyjnego w Gross-Rosen, organizator życia naukowego w Opolu, wykładowca w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Opolu, w latach 1966–1975 dyrektor Instytutu Śląskiego w Opolu, znawca dziejów Śląska, redagował „Biuletyn Niemcoznawcy”, „Przegląd Stosunków Międzynarodowych”, redaktor naczelny „Studiów Śląskich”, autor m.in.: Logika Poczdamu (1957), Rozwój ludności i stosunki narodowościowe na Śląsku od X do XX wieku (1960), Od Poczdamu do Helsinek: koniec okresu powojennego w Europie (1974) |
| 1818-02-10 | – w Langenburgu w Niemczech urodził się Wiktor Maurycy von Ratibor (zm. 30 stycznia 1893 r. w Rudach), książę Raciborza, zasiadał w Kurii Panów w Sejmie Zjednoczeniowym, a w 1850 r. parlamencie Unii w Erfurcie, reprezentował w Reichstagu Partię Wolnokonserwatywną Okręgu Wrocławskiego, filantrop, wybudował szpitale w Rudach, Rybniku, Lyskach, zmodernizował szpital bonifratrów w Pilchowicach, przewodniczący Śląskiego Związku Kawalerów Maltańskich, założyciel orkiestry i wielu szkół |
| 1949-02-10 | – zmarł w Krakowie Feliks Koneczny (ur. 1 listopada 1862 r. w Krakowie), historyk, bibliotekarz, krytyk teatralny, publicysta, redaktor, twórca oryginalnej koncepcji cywilizacji, autor wielu prac historycznych, m.in. wydanych w 1897 r. w Bytomiu Dziejów Ślązka, o pionierskim charakterze |
| 2014-02-10 | – w Opolu zmarł Bolesław Polnar (ur. 30 czerwca 1952 r. w Opolu), malarz, grafik, pedagog Liceum Sztuk Plastycznych im. Jana Cybisa w Opolu, projektant plakatów oraz scenografii teatralnych, autor licznych wystaw indywidualnych i zbiorowych oraz opracowań graficznych, m.in. do tomików poetyckich |
| 1912-02-11 | – w Olbrachcicach k. Prudnika urodził się Wacław Wycisk (zm. 22 marca 1984 r. w Opolu), biskup pomocniczy gnieźnieński i opolski, notariusz i kanclerz Kurii Diecezjalnej w Opolu, oficjał sądu, członek rady konsultorów diecezjalnych i profesor seminarium duchownego |
| 1920-02-11 | – w Opolu rozpoczęła pracę Międzysojusznicza Komisja Rządząca i Plebiscytowa w składzie: generał Henri Le Rond (1864–1949) – przewodniczący, I zastępcy pułkownik Harold Franz Passawer Percival (1876–1944) i generał Alberto de Marinis Stendardo di Ricigliano (1868–1940), zgodnie z postanowieniami traktatu wersalskiego Komisja przejęła władzę wykonawczą na obszarze plebiscytowym |
| 1940-02-11 | – we Lwowie zmarł Brunon Paweł Kudera (ur. 18 czerwca 1876 r. w Mysłowicach), adwokat, działacz społeczny i polityczny, członek Towarzystwa Akademików Górnoślązaków, prezes Towarzystwa Przyjaciół Nauk na Śląsku, dyrektor Uniwersytetu Ludowego w Bytomiu, wiceburmistrz Mysłowic, osadzony w obozie w Charkowie, zmarł kilka tygodni po zwolnieniu z obozu |
| 1911-02-12 | – w Katowicach zaczyna się ukazywać „Gazeta Ludowa. Pismo Codzienne dla Ludu na Śląsku”, reprezentująca linię radykalną Narodowej Demokracji, inicjatorem założenia gazety był Józef Rostek, wydawcą Zygmunt Seyda (1876–1925), redaktorem ksiądz Paweł Pośpiech (1879–1922), a później Edward Rybarz (1884–1940), ukazywała się w latach 1911–1925 |
| 1920-02-12 | – w Bytomiu w hotelu „Lomnitz” rozpoczął działalność Polski Komisariat Plebiscytowy, na czele którego stanął Wojciech Korfanty (1873–1939) |
| 1945-02-12 | – rozpoczęły działalność polskie szkoły na Górnym Śląsku, ich organizacją zajęło się Kuratorium Okręgu Śląsko-Dąbrowskiego, kuratorem został Jan Smoleń (1901–1945) |
| 1886-02-13 | – w Górkach Wielkich urodził się Walenty Krząszcz (zm. 3 kwietnia 1959 r. w Międzyrzeczu), nauczyciel, pisarz, organista, na łamach „Ślązaka” publikował utwory napisane mieszanką dialektu cieszyńskiego z literacką polszczyzną Opowiadania z życia ludu śląskiego, zadebiutował powieścią Z cieszyńsko-śląskiej wsi, ponadto był autorem m.in.: Szkoła na pustkowiu, Janek, Mamidło cieszyńskie, Zdrajca powstańców, zajmował się tematyką związaną ze Śląskiem Cieszyńskim, autor sztuk scenicznych dla teatrów amatorskich, nowel i gawęd drukowanych w regionalnej prasie |
| 1895-02-13 | – w Katowicach urodził się Włodzimierz Walenty Fojkis (zm. 26 października 1950 r. w Edynburgu), polski działacz narodowy na Górnym Śląsku, członek Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, brał udział w II powstaniu śląskim, w III powstaniu śląskim był dowódcą pułku katowickiego, po kampanii 1939 r. pełnił służbę w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie, w 1950 r. otrzymał brytyjskie obywatelstwo |
| 1744-02-14 | – pod wsią Pławnica odbyła się bitwa pomiędzy wojskami austriackimi dowodzonymi przez ówczesnego właściciela wsi hrabiego Georga Oliviera von Wallisa (1673–1744) a armią pruską, po klęsce Austriaków Wallisowie zatrzymali większość swoich dóbr i wieś rozwijała się pomyślnie |
| 1863-02-14 | – władze pruskie wydały zarządzenie nauczycielom i duchowieństwu Prus Zachodnich, by w nauczaniu przechodziły z języka polskiego na niemiecki, zarządzenie zmieniało obowiązującą od 1842 r. zasadę, że o języku wykładowym w szkołach decyduje narodowość uczniów |
| 1945-02-14 | – do Opola przybyła 26-osobowa grupa polskich kolejarzy, aby uruchomić opolski węzeł kolejowy |
| 1946-02-14 | – odbył się pierwszy po II wojnie światowej powszechny sumaryczny spis ludności Polski, województwo śląsko-dąbrowskie zamieszkiwało 2 823 351 osób, w tym miasto Opole 27 666 osób |
| 1763-02-15 | – w Hubertusburgu w Saksonii podpisano traktat pokojowy kończący wojnę siedmioletnią, w wyniku której Śląsk został podzielony, zdecydowana jego część pozostała pod pruskim panowaniem, natomiast część południowa, obejmująca ziemię cieszyńską oraz Śląsk Opawski z Karniowem pozostała w rękach Austrii, tworząc tzw. Śląsk austriacki |
| 1853-02-15 | – w Siemianowicach Śląskich urodził się Piotr Kołodziej (zm. 14 grudnia 1931 r. w Siemianowicach |
| 1864-02-15 | – w Kijewicach na Kujawach urodził się Bronisław Koraszewski (zm. 4 kwietnia 1924 r. w Katowicach), dziennikarz, działacz narodowy i plebiscytowy Śląska Opolskiego, wielokrotnie więziony przez władze pruskie, założyciel „Gazety Opolskiej” (1890), redaktor „Gazety Górnośląskiej” i „Głosu Ludu Górnośląskiego”, autor broszury Polski Śląsk dla Polski (1921) |
| 1867-02-16 | – we Wrocławiu zmarł Wojciech Cybulski (ur. 10 kwietnia 1808 r. w Koninie), językoznawca, profesor, uczestnik powstania listopadowego, deputowany do Pruskiego Zgromadzenia Narodowego i pruskiego Landtagu w Berlinie, kierownik Katedry Filologii Słowiańskiej na Uniwersytecie Wrocławskim, kurator Towarzystwa Literacko-Słowiańskiego |
| 1897-02-16 | – we Wróblinie k. Głogówka urodził się Jan Cybis (zm. 13 grudnia 1972 r. w Warszawie), malarz, pedagog, członek grupy kapistów, redaktor naczelny „Głosu Plastyków”, profesor Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie i Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Sopocie, w 1973 r. ustanowiono doroczną nagrodę jego imienia w zakresie malarstwa, największy zbiór obrazów i szkiców Jana Cybisa znajduje się w Muzeum Śląska Opolskiego |
| 1904-02-16 | – w Moskwie urodził się Władysław Dziewulski (zm. 6 lutego 1981 r. w Opolu), historyk, badacz i popularyzator dziejów Śląska, w 1957 r. zamieszkał w Opolu i zatrudnił się w Instytucie Śląskim oraz w Wyższej Szkole Pedagogicznej, kierownik Katedry Historii Śląska, dziekan Wydziału Filologiczno-Historycznego, autor wielu artykułów, redaktor monografii miast śląskich, m.in. Opole. Monografia miasta (wspólnie z Franciszkiem Hawrankiem) |
| 1944-02-16 | – w Kłodzku zmarł Władysław Planetorz (ur. 14 grudnia 1910 r. w Cisku k. Koźla), działał w Związku Akademików Polaków w Niemczech, Związku Harcerstwa Polskiego w Niemczech oraz Związku Polaków w Niemczech, inicjator tajnej organizacji harcerskiej na terenie Bytomia i Strzelec Opolskich, aresztowany, więzień obozów Auschwitz-Birkenau i Mathausen-Gusen, zabity w twierdzy kłodzkiej |
| 1946-02-16 | – rozpoczęły się polsko-czechosłowackie rokowania w Pradze w sprawie granic, trwały one do 25 lutego, nie osiągnięto jednak porozumienia |
| 1880-02-17 | – w Raduniu k. Gliwic urodził się Piotr Niedurny (zm. 30 stycznia 1920 r. w Szombierkach, obecnie Bytom), działacz niepodległościowy, powstaniec, przewodniczył Radzie Ludowej w Nowym Bytomiu, prezes filii Związku Zawodowego Polskiego, członek Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska, pierwszy prezes Towarzystwa Sportowego „Sokół” w Nowym Bytomiu, zakładał towarzystwa śpiewacze w Bytomiu, Pawłowie, Zabrzu, Gierałtowicach i Knurowie, zamordowany przez Niemców |
| 1885-02-17 | – w Żorach urodził się Otto Stern (zm. 17 sierpnia 1969 r. w Berkeley w stanie Kalifornia), niemiecki fizyk, podoficer armii pruskiej, po dojściu Hitlera do władzy wyemigrował do Stanów Zjednoczonych, laureat Nagrody Nobla (1943) w dziedzinie fizyki, za wkład w rozwój metody wiązki molekularnej i odkrycie momentu magnetycznego protonu |
| 1889-02-17 | – w Gelsenkirchen w Niemczech urodził się Józef Michalski (zm. 29 sierpnia 1947 r. w Nysie), podporucznik Wojska Polskiego, powstaniec śląski, komendant Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska na okręg wodzisławski, redaktor „Gazety Śląskiej”, poseł na Sejm Śląski IV kadencji, pochowany w Rybniku w Kwaterze Dowódców Powstań Śląskich |
| 1956-02-17 | – w KWK „Rokitnica” w Zabrzu w pożarze zginęło 15 górników, 1 stycznia 1973 r. kopalnię połączono z kopalnią „Pstrowski” |
| 1807-02-18 | – w Gościęcinie (obecnie k. Kędzierzyna-Koźla) urodził się Józef Szafranek (zm. 7 maja 1874 r. w Bytomiu), ksiądz katolicki, działacz społeczny, polityczny, tłumacz, wydawca, deputowany do Pruskiego Zgromadzenia Konstytucyjnego i Pruskiego Zgromadzenia Narodowego, nazywany Śląskim Rejtanem, założyciel pierwszej żeńskiej szkoły zawodowej, inicjator powstania katolickiego gimnazjum w Bytomiu, twórca Stowarzyszenia Rodzin Chrześcijańskich, organizator pielgrzymek do Piekar i na Górę św. Anny |
| 1862-02-18 | – w Piekarach Śląskich zmarł ksiądz katolicki Jan Nepomucen Alojzy Ficek (ur. 10 maja 1790 r. w Dobrzeniu Wielkim k. Opola), ukończył Seminarium Nauczycielskie w Głogówku oraz studia teologiczne we Wrocławiu, proboszcz w Ziemęcicach, Piekarach Śląskich, budowniczy świątyni Matki Boskiej Piekarskiej, inicjator ruchu abstynenckiego na Górnym Śląsku, dziekan bytomski, komisarz pszczyńsko-bytomski, kanonik honorowy kapituły wrocławskiej, nazywany „Apostołem Śląska” |
| 1893-02-18 | – w Bytomiu zmarł Norbert Bonczyk (ur. 6 czerwca 1837 r. w Miechowicach, obecnie część Bytomia), ksiądz katolicki, działacz narodowy na rzecz polskości Górnego Śląska, poeta, założyciel Towarzystwa Polsko-Katolickiego, członek Towarzystwa Literacko-Słowiańskiego oraz Towarzystwa Polskich Górnoślązaków, organizator Towarzystwa św. Alojzego, inicjator budowy kościołów pw. Świętej Trójcy i na wzgórzu św. Małgorzaty w Bytomiu, współorganizator związków robotniczych: Związku Wzajemnej Pomocy Robotników Górnośląskich i Towarzystwa Górnośląskich Przemysłowców |
| 1898-02-18 | – w Cieszynie zmarł Andrzej Cinciała (ur. 8 czerwca 1825 r. w Kozakowicach Górnych na Śląsku Cieszyńskim), prawnik, folklorysta, etnograf, wydawca, redaktor „Tygodnika Cieszyńskiego”, jeden z założycieli Czytelni Ludowej, autor prac językoznawczych i folklorystycznych, m.in. Zbioru przysłów śląskich, Pieśni ludu śląskiego z okolic Cieszyna i Słownika dialektologicznego Śląska Cieszyńskiego |
| 1923-02-18 | – na zebraniu w Bytomiu została założona Dzielnica I Związku Polaków w Niemczech, na jej siedzibę wybrano Opole, pierwszym prezesem Kazimierz Malczewski (1886–1969) |
| 1628-02-19 | – w Polskiej Cerekwi urodził się Ferdynand Leopold von Oppersdorff (zm. 24 lutego 1677 r.), fundator kościoła Bożego Ciała oraz organizator Bractwa Najświętszego Sakramentu w Jankowicach Rybnickich |
| 1898-02-19 | – w Tychach urodziła się Maria Krzyżowska (zm. 12 marca 1943 r. w KL Auschwitz), nauczycielka, działaczka harcerska, sanitariuszka, kurierka i organizatorka służby sanitarnej, zaprzysiężona w Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska Polskiego, po wybuchu II wojny dowódca drużyny sanitarnej Polskiej Samoobrony Obywatelskiej w Lublińcu, działaczka Organizacji Orła Białego, zginęła w KL Auschwitz |
| 1943-02-19 | – w Katowicach zmarł Paweł Musioł (ur. 30 grudnia 1905 r. w Lesznej Górnej k. Cieszyna), polityk, redaktor, publicysta, nauczyciel, literaturoznawca, kurator Związku Nauczycielstwa Polskiego, redaktor „Nowej Polski” i „Kuźnicy”, prezes Zarządu Głównego Stowarzyszenia Akademików Polskich na Śląsku „Znicz”, organizacji skupiającej studentów-cieszyniaków, w czasie okupacji komendant Związku Walki Zbrojnej w powiecie cieszyńskim, aresztowany przez gestapo, ścięty w Katowicach |
| 1920-02-20 | – Wojciech Korfanty (1873–1939) został powołany przez rząd RP na stanowisko polskiego komisarza plebiscytowego |
| 1946-02-20 | – zgodnie z uchwałami konferencji poczdamskiej rozpoczęła się akcja zorganizowanego wysiedlania ludności niemieckiej ze Śląska |
| 1972-02-20 | – w San Diego w USA zmarła Maria Goeppert-Mayer (ur. 28 czerwca 1906 r. w Katowicach), laureatka Nagrody Nobla (1963) w dziedzinie fizyki za odkrycia dotyczące struktury powłokowej jądra atomowego, zajmowała się m.in. pomocą dla śląskich uchodźców w Stanach Zjednoczonych po II wojnie światowej oraz wspierała organizację Górnoślązaków w Pensylwanii |
| 1907-02-21 | – w Chojnach (obecnie część Łodzi) urodził się Zygmunt Janke (zm. 25 lutego 1990 r. w Pabianicach), uczestnik wojny obronnej 1939 r., komendant Okręgu Śląskiego Armii Krajowej, po wojnie nauczyciel w liceum, w latach 1949–1955 więziony, sądzony i skazany na karę śmierci, zamienioną na dożywocie, zrehabilitowany w 1956 r., działacz Zjednoczenia Patriotycznego „Grunwald”, generał brygady w stanie spoczynku, członek Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa |
| 1907-02-21 | – w Żelaznej koło Opola urodził się Ryszard Knosała (zm. 6 lutego 1945 r. w Dachau w Niemczech), działacz społeczny i kulturalno-oświatowy, nauczyciel, osadzony w obozie KL Dachau, gdzie pełnił funkcję tłumacza obozowego i kierownika obozowej poczty |
| 1823-02-22 | – w Prądach k. Lublińca urodził się Juliusz Ligoń (zm. 17 listopada 1889 r. w Królewskiej Hucie, obecnie Chorzów), kowal, polski działacz społeczny, poeta ludowy, publicysta, działacz Towarzystwa Wstrzemięźliwości, „Kółka Polskiego”, założyciel katolickiej organizacji zawodowej robotników – Towarzystwa Wzajemnej Pomocy oraz Kółka Czytelniczego, przekształconego następnie w Bibliotekę Ludową – pierwszą na Śląsku bibliotekę polską |
| 2018-02-22 | – w Opolu zmarł Jan Goczoł (ur. 13 maja 1934 r. w Rozmierzy k. Strzelec Opolskich), poeta, publicysta, poseł na Sejm PRL, dziennikarz „Poglądów”, „Regionów”, redaktor miesięcznika „Opole”, prezes Związku Literatów Polskich oddziału w Opolu, prezes Opolskiego Towarzystwa Kulturalno-Oświatowego |
| 1819-02-23 | – w Niederstotzingen w Niemczech urodził się Juliusz Roger (zm. 7 stycznia 1865 r. w Rudach Raciborskich), przyrodnik, etnolog, lekarz księcia raciborskiego Wiktora I Maurycego, królewski radca sanitarny, badacz i zbieracz pieśni górno¬śląskich, autor wydanych w 1863 r. we Wrocławiu Pieśni Ludu Polskiego w Górnym Szląsku |
| 1869-02-23 | – w Załęskiej Hałdzie (obecnie część Katowic) urodził się Teofil Patalong (zm. 6 września 1939 r. w Załężu, obecnie część Katowic), górnik, działacz narodowy, społeczny i plebiscytowy, członek Towarzystwa Gimnastycznego Sokół”, współzałożyciel Towarzystwa Śpiewaczego „Lutnia”, powstaniec śląski, komendant Straży Obywatelskiej w Załęskiej Hałdzie, zastrzelony przez Niemców |
| 1891-02-23 | – w Dearborn w USA zmarł Leopold Moczygemba (ur. 18 października 1825 r. w Płużnicy Wielkiej k. Strzelec Opolskich), ksiądz katolicki, franciszkanin konwentualny, założyciel miejscowości Panna Maria w Teksasie i Seminarium św. Cyryla i Metodego w Orchard Lake w stanie Michigan, kupił ziemie koło San Antonio i sprowadził grupę Górnoślązaków, którzy założyli tu osadę Panna Maria |
| 1925-02-23 | – w Gorzycach k. Wodzisławia Śląskiego urodził się Bolesław Reiner (zm. 2 marca 1982 r. w Opolu), prawnik, politolog, żołnierz Polskich Sił Zbrojnych, prorektor do spraw dydaktycznych Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu, twórca Instytutu Nauk Społeczno-Politycznych, dyrektor Instytutu Śląskiego w Opolu |
| 1957-02-23 | – w Świętochłowicach zmarł Stanisław Wallis (ur. 9 października 1895 r. w Bytomiu), znawca kultury Śląska, polski działacz państwowy, współzałożyciel tajnego koła Filomatów, kierownik Urzędu Ubezpieczeń w Starostwie w Świętochłowicach, z jego inicjatywy powstało Muzeum Powiatu Świętochłowickiego, którego był kustoszem |
| 1243-02-24 | – we Lwówku Śląskim odbył się pierwszy turniej rycerski na ziemiach polskich, którego organizatorem był książę śląski Bolesław Rogatka (1220/1225–1278) |
| 1272-02-24 | – książę opolsko-raciborski Władysław (ok. 1225–1281/1282) nadał prawa miejskie osadzie Żory, podpisał umowę, w której zawierał postanowienie o przejściu wsi pod jego władzę oraz o lokacji miasta na prawie magdeburskim, miało ono obowiązujący do dziś owalny kształt z prostokątnym rynkiem, murami oraz dwiema bramami krakowską i cieszyńską |
| 1677-02-24 | – zmarł Ferdynand Leopold Oppersdorff (ur. 19 lutego 1628 r. w Polskiej Cerekwi), fundator kościoła Bożego Ciała oraz organizator Bractwa Najświętszego Sakramentu w Jankowicach Rybnickich |
| 2003-02-24 | – w Opolu zmarł ksiądz doktor Stefan Baldy (ur. 1 stycznia 1935 r. w Wygiełzie obecnie część Bukowna k. Olkusza), kapelan „Solidarności”, organizator pomocy dla represjonowanych i ich rodzin, diecezjalny duszpasterz służby zdrowia i policji, historyk, Zasłużony Obywatel Miasta Opola |
| 1903-02-25 | – w Cieszynie urodził się Kazimierz Popiołek (zm. 28 grudnia 1986 r. w Katowicach), historyk, badacz dziejów Śląska, uczestnik powstania warszawskiego, więziony w obozach Gross Rosen i Litomierzycach, kierownik Katedry Historii Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Katowicach, dyrektor Śląskiego Instytutu Naukowego, prorektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, współorganizator i pierwszy rektor Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach |
| 1990-02-25 | – w Pabianicach zmarł Zygmunt Janke (ur. 21 lutego 1907 r. w Chojnach, obecnie część Łodzi), uczestnik wojny obronnej 1939 r., komendant Okręgu Śląskiego Armii Krajowej, po wojnie nauczyciel w liceum, w latach 1949–1955 więziony, sądzony i skazany na karę śmierci, zamienioną na dożywocie, zrehabilitowany w 1956 r., działacz Zjednoczenia Patriotycznego „Grunwald”, generał brygady w stanie spoczynku, członek Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa |
| 1875-02-26 | – w Ostrowie Wielkopolskim urodził się Józef Adamek (zm. 17 stycznia 1947 r. w Chorzowie), polityk i związkowiec, w czasie powstań śląskich wchodził w skład Polskiego Komisariatu Plebiscytowego w Bytomiu, poseł na Sejm Śląski i Sejm RP I kadencji, członkiem Rady Nadzorczej Towarzystwa Budowy Domów Robotniczych na Górnym Śląsku, członek Okręgowego Komitetu Robotniczego Polskiej Partii Socjalistycznej – Wolność, Równość, Niepodległość, współorganizował sieć łączności kurierskiej z rządem emigracyjnym |
| 1893-02-26 | – w Opolu urodził się Franciszek Buhl (zm. 5 marca 1958 r. w Grudzicach, obecnie część Opola), działacz społeczny, członek Związku Polaków w Niemczech, organizator koła Związku Młodzieży Polsko-Katolickiej w Grudzicach, członek Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska, powstaniec śląski, więzień KL Buchenwald, prezes koła Towarzystwa Rozwoju Ziem Zachodnich w Grudzicach |
| 1928-02-26 | – w Pyskowicach zmarł ksiądz doktor Johannes Chrząszcz (ur. 27 kwietnia 1857 r. w Mionowie k. Głogówka), kapłan, historyk, autor monografii miast górnośląskich, współzałożyciel Muzeum Górnośląskiego w Gliwicach, współtwórca statutu Górnośląskiego Towarzystwa Historycznego z siedzibą w Opolu, redaktor naczelny „Oberschlesische Heimat”, spisał dzieje wielu miejscowości na Górnym Śląsku, m.in.: Prudnika, Białej Prudnickiej, Krapkowic, Pyskowic, Toszka, Gliwic, Mionowa, Wierzchu, autor artykułów historycznych |
| 1938-02-26 | – w Opolu urodził się Roman Wawrzynek (zm. 30 września 2017 r. w Turawie), prokurator, rzecznik prasowy Prokuratury Okręgowej w Opolu, przez dwadzieścia, lat od 1997 r., przewodniczący Kapituły Nagrody im. Jana i Wojciecha Wawrzynków na najlepszą pracę magisterską o Śląsku (od 2014 r. był jej honorowym przewodniczącym), często wypowiadał się na tematy społeczne i kulturalne |
| 1812-02-27 | – w Katowicach urodził się Kazimierz Skiba (zm. 7 lutego 1890 r. w Katowicach), zwany ostatnim polskim sołtysem Katowic przed uzyskaniem w 1865 r. praw miejskich, sprzeciwiał się, wraz z innymi członkami rady gminy, planom przemysłowej i urbanistycznej transformacji Katowic |
| 1964-02-27 | – założono Górniczy Klub Sportowy „Katowice”, przejęto statut i oficjalne barwy (złoto-zielono-czarne, a godłem stał się herb miasta Katowice) |
| 1970-02-27 | – w Londynie zmarł Jan Brandys (ur. 13 listopada 1886 r. w Pawłowicach k. Pszczyny), ksiądz katolicki, administrator parafii Raszowa, Łabędy (obecnie część Gliwic), wikary w Strzelcach Opolskich, kapelan wojsk powstańczych, powstaniec śląski, proboszcz w Brzezinach Śląskich (obecnie część Piekar Śląskich) i Chorzowie, współorganizator Związku Powstańców Śląskich, major Wojska Polskiego, szef duszpasterstwa Polskich Sił Zbrojnych na Środkowym Wschodzie |
| 1982-02-27 | – w Warszawie zmarła Janina Kłopocka (ur. 18 sierpnia 1904 r. w Koźminie, obecnie Koźmin Wielkopolski), artystka, działaczka Związku Polaków w Niemczech, autorka znaku graficznego „Rodła”, wykonywała także ilustracje do publikacji i czasopism wydawanych przez związek, autorka prac artystycznych poświęconych kulturze polskiej dla pisma „Młody Polak w Niemczech”, kierownik Referatu Kultury i Sztuki Starostwa w Oleśnie, gdzie zabezpieczała i inwentaryzowała dzieła sztuki ocalałe z działań wojennych |
| 1987-02-27 | – w Carlsbergu w Niemczech Franciszek Blachnicki (ur. 24 marca 1921 r. w Rybniku), ksiądz katolicki, uczestnik kampanii wrześniowej, więzień KL Auschwitz, inicjator akcji „Krucjata Wstrzemięźliwości” i animator Międzynarodowego Centrum Ewangelizacji Światło–Życie, założyciel Chrześcijańskiej Służby Wyzwolenia Narodów dla narodów walczących o wyzwolenie spod reżimów komunistycznych |
| 1782-02-28 | – w Bierach na Śląsku Cieszyńskim urodził się Józef Bożek (zm. 21 października 1835 r. w Pradze), konstruktor, zegarmistrz, autor wynalazków, m.in.: precyzyjnego zegara dla Instytutu Astronomicznego, automatycznego warsztatu tkackiego, maszyny do szlifowania zwierciadeł oraz protezy rąk i nóg dla inwalidów wojennych, zbudował powóz z napędem parowym oraz łódź z parowym silnikiem |
| 1837-02-28 | – w Chełście k. Czarnkowa urodził się Józef Chociszewski (zm. 11 listopada 1914 r. w Gnieźnie), działacz narodowy, pisarz, wydawca kalendarzy i pism, m.in.: „Katolika”, „Piasta”, „Przeglądu Słowiańskiego”, redaktor „Gwiazdki Cieszyńskiej”, „Nadwiślanina”, „Przyjaciela Ludu”, „Staszica” i in., autor wielu książek, artykułów i utworów teatralnych |
| 1973-02-28 | – w Rybniku zmarł Jan Wyglenda (ur. 24 listopada 1894 r. w Brzeźnicy), działacz plebiscytowy, uczestnik powstań śląskich, kierownik Wydziału Wywiadu Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska, oficer Wojska Polskiego, starosta powiatowy w Lublińcu i Rybniku, członek Związku Powstańców Śląskich |
| 1851-03-01 | – wychodzący od 1848 r. „Tygodnik Cieszyński” wydawany przez Pawła Stalmacha (1824–1891), Andrzeja Cinciałę (1825–1898) i Ludwika Kluckiego (1801–1877) zmienia nazwę na „Gwiazdkę Cieszyńską. Pismo Naukowe i Zabawne” |
| 1856-03-01 | – w Otmęcie (obecnie część Krapkowic) urodził się Karol Koziołek (zm. 8 grudnia 1938 r. w Grabinie k. Prudnika), ksiądz katolicki, działacz narodowy, współzałożyciel Polsko-Katolickiej Partii Ludowej, poseł do sejmiku rejencji opolskiej, prezes Dzielnicy I Związku Polaków w Niemczech |
| 1933-03-01 | – oddano do tymczasowej eksploatacji tzw. magistralę węglową, łączącą Górny Śląsk z Gdynią |
| 1952-03-01 | – powołano do życia Opolską Orkiestrę Symfoniczną, po 5 latach działalności przemianowana została na Państwową Orkiestrę Symfoniczną w Opolu, a w 1969 r. przyjęła imię Józefa Elsnera, swą obecną nazwę orkiestra przyjmuje w 1972 r., kiedy to decyzją Ministra Kultury i Sztuki powołana została Państwowa Filharmonia im. Józefa Elsnera w Opolu |
| 1807-03-02 | – w Hajdukach Dolnych (obecnie część Chorzowa) urodził się Adrian Włodarski (zm. 30 maja 1875 r. we Wrocławiu), biskup sufragan wrocławski, kapłan parafii w Pyskowicach, powiatowy inspektor szkolny na okręg gliwicko-toszecki, współpracował z „Tygodnikiem Górnośląskim” i „Zwiastunem Górnośląskim”, wygłaszał kazania także w języku polskim, kurator zakonu szarytek |
| 1850-03-02 | – uchwalono ustawę uwłaszczeniową kończącą proces uwłaszczenia chłopów w Prusach, zapoczątkowany „regulacją” z 1811 r. |
| 1927-03-02 | – w Czechowicach urodził się Witold Szalonek (zm. 12 października 2001 r. w Berlinie), kompozytor, przedstawiciel nurtu awangardowego w muzyce, pedagog Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego w Katowicach, kierownik Katedry Teorii Kompozycji, prowadził liczne warsztaty i seminaria w Polsce, Niemczech, Danii i Finlandii |
| 1971-03-02 | – w Opolu zmarł Jan Wawrzynek (ur. 22 czerwca 1903 r. w Starej Wsi, obecnie część Raciborza), działacz społeczny i polityczny, zastępca komendanta Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska w Raciborzu, powstaniec śląski, działacz Związku Polaków w Niemczech, członek Związku Kół Śpiewaczych na Śląsku Opolskim oraz Górnośląskiego Zjednoczenia Rolników i Związku Spółdzielni Polskich, prezes Związek Polaków na Śląsku, współwydawca „Katolika Trzyrazowego”, więzień obozów Buchenwald, Ravensbrück i Sachsenhausen, sekretarz w gminie Wójta Wieś (obecnie część Opola), działacz Związku Weteranów Powstań Śląskich, członek Rady Naczelnej Towarzystwa Rozwoju Ziem Zachodnich |
| 1982-03-02 | – w Opolu zmarł Bolesław Reiner (ur. 23 lutego 1925 r. w Gorzycach k. Wodzisławia Śląskiego), prawnik, politolog, żołnierz Polskich Sił Zbrojnych, prorektor do spraw dydaktycznych Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu, twórca Instytutu Nauk Społeczno-Politycznych, dyrektor Instytutu Śląskiego w Opolu |
| 1747-03-03 | – w Cieszynie urodził się Leopold Szersznik (zm. 21 stycznia 1814 r. Cieszynie), jezuita, ksiądz katolicki, nauczyciel, bibliofil, nadzorcą szkół katolickich w księstwie cieszyńskim, fundator biblioteki publicznej w Cieszynie, pionier muzealnictwa, jego zbiory znajdują się w Muzeum Śląska Cieszyńskiego i Książnicy Cieszyńskiej |
| 1941-03-04 | – na terenach anektowanych przez III Rzeszę wprowadzono Volkslistę |
| 1952-03-04 | – w KWK „Pstrowski” w Zabrzu w wyniku wybuchu gazu i pożaru zginęło 9 górników |
| 1995-03-04 | – w Opolu zmarł Teodor Musioł (ur. 1 listopada 1910 r. w Paniówkach), pedagog specjalizujący się w historii wychowania, w czasie wojny aresztowany i osadzony w obozie koncentracyjnym w Dachau, organizator oświaty na Śląsku Opolskim po II wojnie światowej, dyrektor Instytutu Śląskiego, kierował pracami naukowo-badawczymi Samodzielnej Pracowni Oświaty i Wychowania, nauczyciel akademicki, współtwórca wielu instytucji naukowych, m.in.: Wyżej Szkole Pedagogicznej w Opolu, Instytutu Śląskiego, Opolskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Studium Nauczycielskiego w Opolu i Raciborzu, kierował Katedrą Pedagogiki Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu |
| 1845-03-05 | – w Mikołowie Tomasz Nowacki (1802–1884) założył pierwszą polską drukarnię na Górnym Śląsku |
| 1877-03-05 | – w Cieszynie zmarł Ludwik Klucki (ur. 16 stycznia 1801 r. w Hranicach na Morawach), prawnik, działacz społeczny, pomagał przy założeniu Towarzystwa Uczących się Języka Polskiego, współwydawca „Tygodnika Cieszyńskiego”, burmistrz Cieszyna, mecenas polskiego teatru amatorskiego w Cieszynie |
| 1885-03-05 | – w Marklowicach Dolnych k. Wodzisławia urodził się Józef Grzegorzek (zm. 16 kwietnia 1961 r. w Katowicach), działacz narodowy, organizator Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska, powstaniec śląski, w czasie II wojny światowej więziony w obozie koncentracyjnym w Dachau |
| 1891-03-05 | – w Pilchowicach k. Gliwic zmarł Konstanty Damrot (ur. 13 września 1841 r. w Lublińcu), ksiądz katolicki, poeta, pisarz, wikariusz w Opolu, dyrektor Seminarium Nauczycielskiego w Opolu, członek Związku Opolskiej Inteligencji Philomatia, autor m.in. książki Die älteren Ortsnamen Schlesiens, ihre Entstehung und Bedeutung (1896) |
| 1958-03-05 | – w Grudzicach (obecnie część Opola) zmarł Franciszek Buhl (ur. 26 lutego 1893 r. w Opolu), działacz społeczny, członek Związku Polaków w Niemczech, organizator koła Związku Młodzieży Polsko-Katolickiej w Grudzicach, członek Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska, powstaniec śląski, więzień KL Buchenwald, prezes koła Towarzystwa Rozwoju Ziem Zachodnich w Grudzicach |
| 1857-03-06 | – w Witosławicach k. Koźla urodził się Józef Gregor (zm. 6 kwietnia 1926 r. w Tworkowie k. Raciborza), ksiądz katolicki, działacz narodowy i społeczny, badacz folkloru i kultury Górnego Śląska, jeden z założycieli Towarzystwa Górnośląskiego we Wrocławiu, autor pieśni Długo Śląsk nasz ukochany, śpiewanej na melodię Mazurka Dąbrowskiego, określanej „hymnem śląskim”, członek Towarzystwa Literacko-Słowiańskiego, autor m.in.: Mapy Górnego Śląska z uwzględnieniem stosunków językowych, granic powiatowych i kolei żelaznych (1904) |
| 1888-03-06 | – w Siemianowicach Śląskich urodził się Ryszard Gansiniec (zm. 8 marca 1958 r. w Krakowie), polski filolog klasyczny, historyk kultury, organizator biblioteki filologicznej Uniwersytetu Warszawskiego, profesor uniwersytetów Poznańskiego, Lwowskiego, Wrocławskiego i Jagiellońskiego, założył i wydawał „Filomatę”, „Palaestrę”, „Przegląd Klasyczny”, członek Polskiej Akademii Umiejętności |
| 1938-03-06 | – w Berlinie odbył się I Kongres Polaków w Niemczech, podczas którego ksiądz Bolesław Domański (1872–1939) w przemówieniu inauguracyjnym przedstawił „Pięć Prawd Polaków”, które stanowiły ideową podstawę działalności Związku Polaków w Niemczech |
| 1953-03-07 | – dekretem Rady Państwa uchwalono zmianę nazwy Katowice na Stalinogród: „Dla uczczenia pamięci Wielkiego Wodza i Nauczyciela mas pracujących i Jego wiekopomnych zasług dla Polski” |
| 1957-03-07 | – w Piekarach Śląskich zmarł Maksymilian Jasionowski (ur. 12 października 1867 r. w Piekarach Śląskich), działacz społeczny i narodowy, pisarz ludowy, publicysta, współzałożyciel Towarzystwa św. Alojzego w Piekarach, którego celem było pielęgnowanie polskiej mowy, śpiewu i teatru oraz uświadamianie społeczeństwa na niwie patriotyczno-narodowościowej, które przekształciło się w Kasyno Katolickie, podczas kampanii plebiscytowej członek tytularny Komitetu Parytetycznego, w czasie III powstania śląskiego pełni funkcję sekretarza Bytomskiej Rady Powiatowej, działał przy Ekspozyturze Emigracyjnej Naczelnej Rady Ludowej z siedzibą w Wielkich Piekarach |
| 1984-03-07 | – Katowicach zmarł Michał Scipio del Campo (ur. 26 stycznia 1887 r. w Rajkach pod Berdyczowem) lotnik, pionier lotnictwa polskiego, wykonywał wiele lotów pokazowych na różnych samolotach, inżynier metalurg i termodynamik, tłumacz przysięgły, znał dwanaście języków |
| 1552-03-08 | – do Opola przybyła Izabela Jagiellonka (1519–1559), której syn Jan II Zygmunt Zápolya (1540–1571) za odstąpiony cesarzowi Ferdynandowi Habsburgowi Siedmiogród miał otrzymać księstwo opolskie i godność księcia Rzeszy, Izabela w zamian za pozostawiony na Węgrzech majątek miała otrzymać księstwo ziębickie i Ząbkowice |
| 1889-03-08 | – w Wyrach k. Mikołowa urodził się Ryszard Bąk (zm. 4 grudnia 1965 r. w Mikołowie), powstaniec śląski, współzałożyciel Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska, w III powstaniu śląskim adiutant dowódcy Podgrupy „Linke”, przedsiębiorca, prezes Towarzystwa Śpiewu „Harmonia”, członek Bractwa Kurkowego |
| 1958-03-08 | – w Krakowie zmarł Ryszard Gansiniec (ur. 6 marca 1888 r. w Siemianowicach Śląskich), polski filolog klasyczny, historyk kultury, organizator biblioteki filologicznej Uniwersytetu Warszawskiego, profesor uniwersytetów Poznańskiego, Lwowskiego, Wrocławskiego i Jagiellońskiego, założył i wydawał „Filomatę”, „Palaestrę”, „Przegląd Klasyczny”, członek Polskiej Akademii Umiejętności |
| 1589-03-09 | – w Będzinie podpisano tzw. pakty będzińskie, między Rzecząpospolitą a krajami habsburskimi, mocą których arcyksiążę austriacki Maksymilian III Habsburg zrzekł się pretensji do polskiej korony |
| 1875-03-09 | – w Czempiniu k. Kościana urodził się Józef Biniszkiewicz (zm. w 1940 r. w Auschwitz), redaktor „Gazety Robotniczej”, poseł i wicemarszałek Sejmu Śląskiego, poseł na Sejm RP I kadencji, współorganizator Centralnego Związku Zawodowego Polskego, zginął w KL Auschwitz-Birkenau |
| 1919-03-09 | – w Tychach urodził się Franciszek Hawranek (zm. 17 września 1981 r. w Opolu), historyk, znawca dziejów Śląska, kierownik Zakładu Historii i wicedyrektor Instytutu Śląskiego w Opolu, wykładowca Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu, redaktor prac dokumentujących polskość Śląska, m.in. Twierdze polskości, Ludzie spod znaku Rodła, Encyklopedia powstań śląskich |
| 1947-03-09 | – we wszystkich powiatach Ziem Zachodnich i Północnych rozpoczęto wydawanie aktów nadania na własność gospodarstw rolnych |
| 1993-03-09 | – w Katowicach zmarł Ewald Gawlik (ur. 20 października 1919 r. w Nikiszowcu, obecnie część Katowic), górnośląski malarz, tematem jego twórczości było życie codzienne Ślązaków, przedstawiał przede wszystkim miejsca bliskie jego sercu Nikiszowiec, Giszowiec i Szopienice, malował także obrazy o tematyce religijnej, członek Grupy Janowskiej, zwany Van Goghiem z Nikisza |
| 1788-03-10 | – w Łubowicach k. Raciborza urodził się Joseph von Eichendorff (zm. 26 listopada 1857 r. w Nysie), niemiecki poeta, prozaik, radca do spraw oświaty i Kościoła katolickiego w Prezydium i Konsystorzu Prowincji Prus Zachodnich, pod koniec życia mieszkał i pisał w Nysie, autor powieści, opowiadań, wierszy i dramatów |
| 1947-03-10 | – w Warszawie podpisano układ o przyjaźni i wzajemnej pomocy między Rzecząpospolitą Polską a Czechosłowacją |
| 1974-03-10 | – we Wrocławiu zmarł kardynał Bolesław Kominek (ur. 23 grudnia 1903 r. w Radlinie, obecnie część Wodzisławia Śląskiego), duchowny rzymskokatolicki, administrator apostolski Śląska Opolskiego, arcybiskup metropolita wrocławski, inicjator wysłania w 1965 r. do Episkopatu Niemiec „Orędzia biskupów polskich do ich niemieckich braci w Chrystusowym urzędzie pasterskim” |
| 1994-03-10 | – z połączenia Wyższej Szkoły Pedagogicznej im. Powstańców Śląskich w Opolu i filii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, bazującej na kilkudziesięcioletnich doświadczeniach Wyższego Seminarium Duchownego w Nysie, powstał Uniwersytet Opolski |
| 1926-03-11 | – powstał Związek Harcerzy Polskich Prowincji Górnośląskiej |
| 1945-03-11 | – utworzono województwo śląsko-dąbrowskie, w jego granicach znalazły się obszary pokrywające się w znacznym stopniu z dzisiejszymi województwami śląskim i opolskim |
| 1859-03-12 | – dzięki staraniom Karola Kosickiego (1788–1863), pruska rejencja w Opolu wprowadziła ponownie język polski do swego dziennika urzędowego |
| 1925-03-12 | – z inicjatywy Stanisława Wallisa (1895–1957) utworzono Muzeum Powiatowe w Świętochłowicach, gromadzono w nim przede wszystkim zabytki z powiatu świętochłowickiego z dziedziny etnografii, literatury śląskiej, geologii, numizmatyki oraz pamiątki z plebiscytu i powstań śląskich |
| 1934-03-12 | – w Kochłowicach (obecnie część Rudy Śląskiej) urodził się Henryk Bista (zm. 8 października 1997 r. w Warszawie), polski aktor teatralny, filmowy i telewizyjny, pedagog Studium Aktorskiego Teatru Wybrzeże w Gdańsku oraz Teatru Muzycznego w Gdyni, wykreował prawie 100 ról filmowych i 150 teatralnych |
| 1943-03-12 | – w KL Auschwitz zmarła Maria Krzyżowska (ur. 19 lutego 1898 r. w Tychach), nauczycielka, działaczka harcerska, sanitariuszka, kurierka i organizatorka służby sanitarnej, zaprzysiężona w Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska Polskiego, po wybuchu II wojny dowódca drużyny sanitarnej Polskiej Samoobrony Obywatelskiej w Lublińcu, działaczka Organizacji Orła Białego, zginęła w KL Auschwitz |
| 1932-03-13 | – w Dąbrówce Małej (obecnie część Katowic) urodził się Edward właściwie Gerard Szymkowiak (zm. 28 stycznia 1990 r. w Bytomiu), piłkarz, reprezentant Polski, olimpijczyk, grał w Ruchu Chorzów, Legii Warszawa i Polonii Bytom, trener |
| 1845-03-14 | – w Łabędach (obecnie część Gliwic) zmarł Jan Gałeczka (ur. 1766 r. w Widerowcu k. Głogówka), ksiądz katolicki, działacz narodowym, inspektor szkolny, popularyzator literatury narodowej wśród młodzieży, założyciel pierwszej na Górnym Śląsku polskiej drukarni, proboszcz w Łabędach (obecnie część Gliwic) |
| 1854-03-14 | – w Strzelinie urodził się Paul Ehrlich (zm. 20 sierpnia 1915 r. w Bad Homburg w Niemczech), chemik i bakteriolog niemiecki, laureat Nagrody Nobla (1908) w dziedzinie medycyny, za pracę nad immunologią, uważany za twórcę podstaw chemioterapii |
| 1859-03-14 | – w Hildesheim w Niemczech urodził się Adolf Bertram (zm. 6 lipca 1945 r. w Javorníku k. Jeseníka), kardynał Kościoła katolickiego, przewodniczący Fuldajskiej Konferencji Biskupów, swoją troską duszpasterską otaczał mniejszości narodowe, zabiegając, by w kościołach zarówno w śpiewach, jak i kazaniach używano języka narodowego |
| 1963-03-14 | – w Lipinach (obecnie część Świętochłowic) zmarł Tytus Jaszkowski (ur. 4 stycznia 1870 r. w Ostrowie Wielkopolskim), działacz narodowy, powstaniec śląski, założyciel i prezes Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Królewskiej Hucie (obecnie Chorzów), Straży Obywatelskiej dla Górnego Śląska, Związku Wojackiego oraz placówki Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska |
| 1894-03-15 | – w Rozbarku (obecnie część Bytomia) urodził się Jan Józef Ludyga-Laskowski (zm. 16 lipca 1956 r. w Paryżu), działacz niepodległościowy, powstaniec śląski, żołnierz Błękitnej Armii generała Józefa Hallera, uczestnik powstań śląskich 1920–1921, współzałożyciel Związku Byłych Powstańców, piastował m.in. stanowiska wiceprezesa Federacji Polskich Związków Obrońców Ojczyzny i wiceprezesa Federacji Międzysojuszniczej Byłych Kombatantów (FIDAC) na Polskę, członka Rady Dyrekcji tej organizacji w Paryżu, w II wojnie światowej obrońca Śląska, w 1944 r. aresztowany we Francji przez gestapo, więziony w Marsylii i Grenoble, zesłany do Fort Montluc pod Lyonem, gdzie doczekał wyzwolenia przez wojska amerykańskie |
| 1996-03-15 | – w Warszawie zmarł biskup Czesław Domin (ur. 6 lipca 1929 r. w Michałkowicach, obecnie część Siemianowic Śląskich), duchowny rzymskokatolicki, biskup pomocniczy katowicki, wikariusz generalny diecezji, archidiakon kapituły katedralnej, krajowy koordynator duszpasterstwa dobroczynności |
| 1887-03-16 | – w Warszawie zmarł Emanuel Kania (ur. 26 marca 1827 r. w Uszycach k. Olesna), kompozytor, pianista, krytyk muzyczny, organista w kościele św. Macieja we Wrocławiu, pozostawił liczne utwory fortepianowe |
| 1902-03-16 | – w Łabędach (obecnie część Gliwic) urodził się Wiktor Gorzołka (zm. 24 sierpnia 1944 r. w Buchenwaldzie w Niemczech), działacz młodzieżowy Związku Polaków w Niemczech, działacz narodowy, społeczny i kulturalny, redaktor „Słowa Śląskiego”, współwydawca „Katolika Trzyrazowego”, sekretarz Związku Polaków na Śląsku, aresztowany przez gestapo, zginął w KL Buchenwald |
| 1937-03-16 | – w Tarnowie Opolskim zmarł ksiądz Czesław Klimas (ur. 11 czerwca 1865 r. w Poznaniu), działacz polski na Śląsku, w czasie plebiscytu agitował za przyłączeniem Górnego Śląska do Polski, wstąpił do Związku Polaków w Niemczech, działał w Zarządzie Głównym Związku Harcerstwa Polskiego w Niemczech, szefował Polsko-Katolickiemu Towarzystwu Szkolnemu na Śląsku Opolskim, założyciel i prezes spółdzielni „Rolnik”, wspierał działalność Związku Akademików Górnoślązaków Silesia Superior, dyrektor Dzielnicy I Śląskiej Związku Polaków w Niemczech |
| 1954-03-17 | – w Katowicach zmarł Stanisław Ligoń (ur. 27 lipca 1879 r. w Królewskiej Hucie, obecnie Chorzów), pisarz, radiowiec, malarz, ilustrator, działacz narodowy i społeczny, autor polichromii w kościele św. Mikołaja w Truskolasach, założyciel szkoły polskiej, organizator, biblioteki, zespołu teatralnego, wydawca ilustrowanego pisma satyrycznego „Kocynder”, pracownik Wydziału Prasowego Polskiego Komisariatu Plebiscytowego, prezes Związku Zawodowego Artystów Plastyków w Katowicach, w czasie II wojny światowej działał m.in. w Komitecie do spraw Uchodźców Polskich w Jugosławii, członek delegatury Rządu RP na Uchodźctwie, autor audycji radiowej Bery i bojki śląskie, które ukazały się drukiem w 1970 r. |
| 1961-03-17 | – zmarł Paweł Piechaczek (ur. 15 stycznia 1888 r. w Zimnicach Małych), doktor prawa, naczelny doradca rejencyjny Międzysojuszniczej Komisji Rządzącej i Plebiscytowej w Opolu, referent m.in.: Wydziału Kościelnego Polskiego Komisariatu Plebiscytowego w Bytomiu, Wydziału Prezydialnego Naczelnej Rady Ludowej w Katowicach, w czasie II wojny światowej aresztowany i osadzony w obozie koncentracyjnym w Dachau, od marca 1945 r. starosta opolski tworzący zręby administracji państwowej, dyrektor administracji i nieruchomości przy opolskim Za¬rządzie Miejskim, wiceprezes Koła w Opolu Polskiego Związku Byłych Więźniów Politycznych Hitlerowskich Więzień i Obozów Koncentracyjnych, kierował Komisją Prawniczo-Regulaminową przy Powiatowej Radzie Narodowej w Opolu, członek Towarzy¬stwa Rozwoju Ziem Zachodnich |
| 1810-03-18 | – w Czerninie k. Góry urodził się Robert Fiedler (zm. 2 maja 1877 r. w Międzybórzu k. Oleśnicy), pastor ewangelicki, pisarz, folklorysta, obrońca języka polskiego |
| 1849-03-18 | – w Nieboczowach k. Wodzisławia Śląskiego urodził się Józef Wajda (zm. 3 lutego 1923 r. w Hajdukach Wielkich, obecnie część Chorzowa), ksiądz katolicki, działacz narodowy i społeczny, założyciel i przewodniczący Związku Katolickich Robotników w Kielczy, wspierał Związek Pomocy Chrześcijańskich Robotników Górnośląskich w Zawadzkiem, poseł do parlamentu Rzeszy oraz pruskiego Landtagu, w czasie powstań i plebiscytu czynny w agitacji polskiej |
| 1874-03-19 | – w Proszowie k. Namysłowa urodził się Józef Kubis (zm. 6 maja 1945 r. w Prószkowie), ksiądz, wieloletni proboszcz parafii pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Opolu, prałat, inicjował budowę kościołów m.in.: w Opolu pw. św. Apostołów Piotra i Pawła, w Luboszycach, Opolu-Szczepanowicach, Sławicach, Gosławicach i na Półwsi, rozbudował kościół św. Sebastiana w Opolu, dbał o rozwój Szpitala św. Wojciecha |
| 1921-03-20 | – w 22 powiatach Górnego Śląska przeprowadzono plebiscyt w sprawie przynależności państwowej tych ziem |
| 1942-03-20 | – w Cieszynie Niemcy powiesili 24 członków organizacji podziemnych ze Śląska Cieszyńskiego |
| 2006-03-20 | – w Opolu zmarł Zdzisław Jan Trojanowski (ur. 27 maja 1928 r. w Chodorowie na Kresach Wschodnich), piłkarz, hokeista, olimpijczyk, wychowanek Budowlanych Opole, występował w: Odrze Opole, Legii Warszawa, Domelu Wrocław i Piaście Cieszyn, trener opolskich hokeistów |
| 1912-03-21 | – w Paniowach k. Mikołowa urodził się Józef Kurpas (zm. 19 maja 1992 r. w Katowicach), biskup pomocniczy diecezji katowickiej w latach 1962–1991 |
| 1954-03-21 | – w KWK „Barbara-Wyzwolenie” w Chorzowie na skutek awarii systemu energetycznego doszło do wybuchu pożaru, w którym zginęło 90 górników |
| 1983-03-21 | – w Opolu zmarł Karol Musioł (ur. 27 października 1905 r. we wsi Biertułtowy, obecnie część Radlina), w latach 1953–1965 przewodniczący Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Opolu, inicjator wielu przedsięwzięć, m.in. Krajowego Festiwalu Piosenki Polskiej, Dni Opola, wieloletni prezes Towarzystwa Przyjaciół Opola |
| 1905-03-22 | – założono Górnośląskie Muzeum w Gliwicach |
| 1940-03-22 | – w Gdańsku zmarł Bernard Krawczyk (ur. 5 maja 1889 r. w Mikulczycach, obecnie część Zabrza), powstaniec śląski, działacz narodowy, nauczyciel, poseł na Sejm Śląski, aresztowany i rozstrzelany przez Niemców |
| 1984-03-22 | – w Opolu zmarł Wacław Wycisk (ur. 11 lutego 1912 r. w Olbrachcicach k. Prudnika), biskup pomocniczy gnieźnieński i opolski, notariusz i kanclerz Kurii Diecezjalnej w Opolu, oficjał sądu, członek rady konsultorów diecezjalnych i profesor seminarium duchownego |
| 1879-03-23 | – w Błędowicach Dolnych (obecnie część Hawierzowa na Zaolziu) urodził się Józef Kiedroń (zm. 25 stycznia 1932 r. w Berlinie), inżynier, działacz społeczno-polityczny, polityk, inicjator powstania Rady Narodowej Księstwa Cieszyńskiego, opracował projekt przyłączenia Śląska Cieszyńskiego do Polski, minister przemysłu i handlu, dyrektor Górnośląskich Zjednoczonych Hut Królewska i Laura |
| 1921-03-23 | – Polski Komisariat Plebiscytowy ogłosił tzw. linię Korfantego (przebiegającą od Bogumina na północy wzdłuż Odry do Zimnic Wielkich, następnie w kierunku północno-wschodnim wzdłuż zachodniej granicy ówczesnego powiatu strzeleckiego do gminy Kolonowskie, stąd w kierunku wsi Chobie (powiat opolski)–Knieja–Zębowice–Leśna–Wachowice–Broniec–Nowe Karmonki–Wolęcin–Bodzanowice (powiat oleski) do granicy RP, która określała zachodnią granicę obszarów, jakie – biorąc pod uwagę wyniki plebiscytu – powinny być przyznane Polsce |
| 1948-03-23 | – w Katowicach urodził się Jerzy Kukuczka (zginął 24 października 1989 r. na Lhotse w Nepalu), polski taternik, alpinista i himalaista |
| 1921-03-24 | – w Rybniku urodził się Franciszek Blachnicki (zm. 27 lutego 1994 r. w Carlsbergu w Niemczech), ksiądz katolicki, uczestnik kampanii wrześniowej, więzień KL Auschwitz, inicjator akcji „Krucjata Wstrzemięźliwości” i animator Międzynarodowego Centrum Ewangelizacji Światło–Życie, założyciel Chrześcijańskiej Służby Wyzwolenia Narodów dla narodów walczących o wyzwolenie spod reżimów komunistycznych |
| 1945-03-24 | – radziecka komendantura wojenna przekazała władzę w Opolu polskiej administracji: 71-osobowej grupie starostwa opolskiego z pierwszym starostą Pawłem Piechaczkiem oraz wicestarostami Henrykiem Janusem i Stanisławem Zawalonką |
| 1984-03-24 | – oficjalnie oddano do użytku nową siedzibę Instytutu Śląskiego w Opolu, przy ul. Piastowskiej |
| 1825-03-25 | – we Wrocławiu urodził się Max Waldau, właściwie Richard Georg Spiller von Hauenschild (zm. 20 stycznia 1855 r. – w Tscheidt, obecnie Szczyty k. Głubczyc), poeta i nowelista niemiecki, działał w Korpusie Śląskim, miejscowość Tscheidt w latach 1936–1945 nosiła nazwę Maxwaldau |
| 1885-03-25 | – w Wysokiej k. Olesna urodził się Jan Pielok (zm. 13 maja 1942 r. w Buchenwaldzie w Niemczech), działacz narodowy, kierował w Oleśnie oddziałem powiatowym Związku Polaków w Niemczech, powstaniec śląski, aresztowany we wrześniu 1939 r., zamordowany w KL Buchenwald |
| 1929-03-25 | – w Gnojniku na Zaolziu zmarł Jan Kubisz (ur. 24 stycznia 1848 r. w Końskiej, obecnie część Trzyńca), nauczyciel, poeta, pamiętnikarz, działacz narodowy na Śląsku Cieszyńskim, działacz społeczny Czytelni Ludowej w Cieszynie, Towarzystwa Ewangelickiego Oświaty Ludowej i Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego, autor wiersza Do Olzy, znanego bardziej pod tytułem Płyniesz Olzo, który stał się hymnem Śląska Cieszyńskiego oraz pieśni Ojcowski dom, drukował w „Gwiazdce Cieszyńskiej” i „Przyjacielu Ludu”, autor Pamiętnika starego nauczyciela (1928) |
| 1962-03-25 | – w Katowicach zmarł Piotr Łyszczak (ur. 11 października 1877 r. w Skalmierzycach k. Ostrowa Wielkopolskiego), działacz społeczny, powstaniec śląski, poseł na Sejm RP |
| 1827-03-26 | – w Uszycach k. Olesna urodził się Emanuel Kania (zm. 16 marca 1887 r. w Warszawie), kompozytor, pianista, krytyk muzyczny, organista w kościele św. Macieja we Wrocławiu, pozostawił liczne utwory fortepianowe |
| 1922-03-26 | – w Pszczynie zmarł ksiądz Paweł Pośpiech (ur. 22 października 1878 r. w Kokoszycach, obecnie część Wodzisławia Śląskiego), działacz narodowy i społeczny, redaktor „Gazety Ludowej”, poseł na Sejm RP |
| 1929-03-26 | – w Katowicach zmarł dr Józef Rostek (ur. 12 listopada 1859 r. w Wojnowicach k. Raciborza), działacz narodowy i społeczny, inicjator założenia „Nowin Raciborskich” i „Gazety Ludowej”, prezes Rady Nadzorczej „Strzechy” w Raciborzu, współzałożyciel Towarzystwa Turystycznego „Beskid Śląski” w Cieszynie, prezes Towarzystwa Lekarzy Polskich na Śląsku, naczelnik Wydziału Zdrowia Publicznego w Urzędzie Wojewódzkim Śląskim |
| 1532-03-27 | – w Raciborzu zmarł Jan II Dobry (ur. ok. 1460 r.), ostatni z opolsko-raciborskiej linii Piastów |
| 1923-03-27 | – w Piekarach Śląskich zmarł Wawrzyniec Hajda (ur. 8 sierpnia 1844 r. w Piekarach Rudnych, obecnie część Tarnowskich Gór), poeta ludowy, gawędziarz, działacz ruchu narodowego na Śląsku |
| 2010-03-27 | – w Saint-Jean-de-Maurienne zmarł Zbigniew Gut (ur. 17 kwietnia 1949 r. w Wymiarkach), piłkarz Odry Opole, trener, w czasie kariery piłkarskiej był obrońcą takich klubów, jak: Iskra Wymiarki, Promień Żary, Odra Opole, Lech Poznań, w reprezentacji narodowej rozegrał 11 spotkań, kontynuował karierę we Francji w klubach: Paris FC, Stade Français, Red Star FC i Saint-Jean de Maurienne, przestał grać w 1987 r. |
| 1840-03-28 | – w Opolu urodził się Mehmed Emin Pasza, właściwie Eduard Schnitzer (zm. 24 października 1892 r. w Kinena, obecnie Demokratyczna Republika Konga), niemiecki lekarz, polityk, podróżnik, afrykanista, zamordowany przez handlarza niewolnikami – Saida ben Abedi |
| 1897-03-28 | – w Opolu powstał Bank Ludowy, założony przez Bronisława Koraszewskiego |
| 1901-03-28 | – w Berlinie w Niemczech zmarł Max Ring (ur. 4 sierpnia 1817 r. w Sudicach k. Opawy w Czechach), niemiecki lekarz, dziennikarz i pisarz |
| 1970-03-28 | – w Katowicach zmarł Ludwik Musioł (ur. 19 grudnia 1892 r. w Mikołowie), nauczyciel, archiwista, historyk kultury oraz Kościoła katolickiego, prekursor krajoznawstwa |
| 2017-03-28 | – decyzją Prezydenta RP Radiostacja w Gliwicach została uznana za Pomnik Historii |
| 1863-03-29 | – w Woźnikach zmarł Józef Lompa (ur. 29 czerwca 1797 r. w Oleśnie), działacz społeczny, poeta, tłumacz, publicysta, autor polskich podręczników szkolnych, pionier oświaty ludowej, prekursor polskiego odrodzenia narodowego na Górnym Śląsku |
| 1936-03-29 | – odbyły się wybory do Sejmu Rzeszy, władze niemieckie nie zgodziły się na zgłoszenie do wyborów listy z polskimi kandydatami |
| 1952-03-29 | – założono Wytwórnię Filmów Fabularnych we Wrocławiu |
| 1879-03-30 | – w Opolu urodził się Alfred Steinert (zm. 29 czerwca 1963 r. w Zittau w Niemczech), historyk dziejów Opola, nauczyciel, kierownik opolskiego muzeum, miejski archiwista, opracował m.in. dzieje opolskiej gminy ewangelickiej, Żydów w Opolu, budynku opolskiego gimnazjum i opolskiego zamku |
| 1924-03-30 | – we Wrocławiu powstało Polskie Towarzystwo Szkolne z przewodniczącym Leonem Piątkowskim |
| 1931-03-30 | – założono Śląskie Techniczne Zakłady Naukowe w Katowicach |
| 1942-03-30 | – w KL Auschwitz zmarł Jan Jęczmyk (ur. 22 czerwca 1883 r. w Bojszowach k. Bierunia), działacz społeczny, powstaniec śląski, komendant Polskiej Organizacji Wojskowej w Bojszowach, w III powstaniu śląskim dowódca służby wartowniczej ochraniającej szpital powstańczy w Bieruniu Starym, aresztowany i zastrzelony w KL Auschwitz-Birkenau |
| 1945-03-30 | – na Opolszczyznę przybyła pierwsza grupa ekspatriantów – 6 tysięcy rodzin |
| 1945-03-30 | – w Buchenwaldzie zmarł Miłosz Sołtys (ur. 27 września 1895 r. w Opolu), pierwszy inspektor harcerski Górnego Śląska, żołnierz Legionów Polskich, powstaniec śląski, działacz plebiscytowy, członek tajnego Kuratorium Szkolnego w Generalnym Gubernatorstwie, po wybuchu wojny aresztowany w Krakowie, zginął w KL Buchenwald |
| 1949-03-30 | – w Buenos Aires w Argentynie zmarł Friedrich Bergius (ur. 11 października 1884 r. w Złotnikach, obecnie część Wrocławia), niemiecki naukowiec, laureat Nagrody Nobla (1931) w dziedzinie chemii |
| 1933-03-31 | – nadprezydent rejencji opolskiej przyjął delegację Dzielnicy I Związku Polaków w Niemczech, informując, że w III Rzeszy nadal będzie obowiązywała konwencja genewska |
| 1715-04-01 | – w Świadnowie (Sviadnov – wieś w Czechach k. miasta Frydek-Mistek) został zabity Ondraszek, Ondrasz Szebesta (ur. w 1680 r. w Janowicach k. Frydka-Mistka), śląski zbójnik, harnaś, bohater wielu opowieści ludowych Śląska Cieszyńskiego. |
| 1925-04-01 | – w miejsce „Biuletynu Związku Polaków w Niemczech” zaczął wychodzić miesięcznik „Polak w Niemczech” |
| 1953-04-01 | – Archiwum Miejskie w Opolu zostało przekształcone w Wojewódzkie Archiwum Państwowe |
| 1993-04-01 | – ukazała się „Nowa Trybuna Opolska”, jej poprzedniczą była „Trybuna Opolska”, wychodziła od 1952 r. |
| 1921-04-02 | – w Cieszynie zlikwidowano komunikację tramwajową |
| 1933-04-02 | – policja niemiecka zakazała odbycia zjazdu polskich zespołów śpiewaczych w Strzelcach Opolskich |
| 1872-04-03 | – w Lubomierzu k. Pleszewa urodził się Wojciech Sosiński (zm. 27 września 1934 r. w Siemianowicach Śląskich), polski działacz związkowy i polityczny, poseł do Reichstagu z polskiej listy narodowej, później poseł do Sejmu RP i Sejmu Śląskiego |
| 1879-04-03 | – w Hucie Laura (obecnie Siemianowice Śląskie) urodził się Wilhelm Michalski (zm. 17 października 1943 r. w Warszawie), biblista, profesor Uniwersytetu Warszawskiego i Instytutu Księży Misjonarzy w Krakowie, misjonarz |
| 1889-04-03 | – w Raciborzu wyszedł pierwszy numer „Nowin Raciborskich”, wydawcą był Józef Rostek (1859–1929), a redaktorem głównym Jan Karol Maćkowski (1865–1915) |
| 1953-04-03 | – w Opolu założono Miejski Zakład Komunikacyjny |
| 1959-04-03 | – w Międzyrzeczu zmarł Walenty Krząszcz (ur. 13 lutego 1886 r. w Górkach Wielkich), nauczyciel, pisarz, organista, na łamach „Ślązaka” publikował utwory napisane mieszanką dialektu cieszyńskiego z literacką polszczyzną Opowiadania z życia ludu śląskiego, zadebiutował powieścią Z cieszyńsko-śląskiej wsi, ponadto był autorem m.in.: Szkoła na pustkowiu, Janek, Mamidło cieszyńskie, Zdrajca powstańców, zajmował się tematyką związaną ze Śląskiem Cieszyńskim, autor sztuk scenicznych dla teatrów amatorskich, nowel i gawęd drukowanych w regionalnej prasie |
| 1848-04-04 | – w Orzegowie (obecnie część Rudy Śląskiej) urodził się Konstanty Latka (zm. 19 października 1918 r. w Orzegowie), powstaniec styczniowy, organizator polskiej biblioteki w ożegowskiej gospodzie |
| 1920-04-04 | – w Katowicach utworzono Niemiecki Komisariat Plebiscytowy |
| 1924-04-04 | – w Katowicach zmarł Bronisław Koraszewski (ur. 15 lutego 1864 r. w Kijewicach na Kujawach), dziennikarz, działacz narodowy i plebiscytowy Śląska Opolskiego, wielokrotnie więziony prze władze pruskie, założyciel „Gazety Opolskiej” (1890), redaktor „Gazety Górnośląskiej” i „Głosu Ludu Górnośląskiego”, autor broszury Polski Śląsk dla Polski (1921) |
| 1935-04-04 | – we Wrocławiu za posługiwanie się językiem polskim w miejscu publicznym zostali pobici przez Niemców polscy studenci: Franciszek Jankowski, Tadeusz Kania i Feliks Straszyński |
| 1869-04-05 | – w Królewskiej Hucie (obecnie Chorzów) ukazał się pierwszy pod redakcją Karola Miarki numer „Katolika”, pisma, które odegrało dużą rolę w procesie polskiego odrodzenia narodowego na Górnym Śląsku |
| 1877-04-05 | – w Bujakowie k. Mikołowa urodził się Konstanty Wolny (zm. 9 listopada 1940 r. we Lwowie), działacz narodowy i społeczny na rzecz polskości Górnego Śląska, współpracownik Wojciecha Korfantego, pierwszy marszałek Sejmu Śląskiego |
| 2004-04-05 | – w Katowicach zmarł Adolf Dygacz (ur. 23 lipca 1914 r. w Droniowicach k. Lublińca), etnograf, muzykolog, folklorysta, znawca śląskiej kultury |
| 1926-04-06 | – w Tworkowie k. Raciborza zmarł Józef Gregor (ur. 6 marca 1857 r. w Witosławicach k. Koźla), ksiądz katolicki, działacz narodowy i społeczny, badacz folkloru i kultury Górnego Śląska we Wrocławiu, jeden z założycieli Towarzystwa Górnośląskiego, autor pieśni Długo Śląsk nasz ukochany, śpiewanej na melodię Mazurka Dąbrowskiego, określanej „hymnem śląskim”, członek Towarzystwa Literacko-Słowiańskiego, autor m.in.: Mapy Górnego Śląska z uwzględnieniem stosunków językowych, granic powiatowych i kolei żelaznych (1904) |
| 1973-04-06 | w Wiesbaden w Niemczech zmarł Robert Bednorz (ur. 18 maja 1882 r. w Grzybowicach, obecnie część Zabrza), nadworny rzeźbiarz von Donnersmarcków, profesor w Królewskiej Szkole Sztuki i Rzemiosła we Wrocławiu |
| 1688-04-07 | – w Kluczborku zmarł Adam Gdacjusz (ur. 1610 r. w Kluczborku), duchowny luterański, kaznodzieja, pisarz religijny, propagator języka polskiego na Śląsku |
| 1895-04-07 | – w Turzyczce (obecnie część Wodzisławia Śląskiego) urodził się Maksymilian Iksal (zm. 1981), polski działacz niepodległościowy, uczestnik powstań śląskich, w II powstaniu pełnił funkcję organizatora i zastępcy komendanta Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska w powiecie opolskim, a w III powstaniu walczył w rejonie Góry św. Anny, w szeregach Podgrupy „Bogdan”, w okresie okupacji ukrywał się w Otmęcie (obecnie część Krapkowic) i Blachowni Śląskiej (obecnie część Kędzierzyna-Koźla), a po jej zakończeniu powrócił do Rybnika |
| 1913-04-07 | – w Królewskiej Hucie (obecnie Chorzów) urodziła się Maria Kokot (zm. 1 stycznia 2018 r. w Opolu), działaczka katolicka, kierowała Generalnym Sekretariatem Katolickich Stowarzyszeń Młodzieży Żeńskiej w Kurii Diecezjalnej w Katowicach, tłumaczka, pracownik Instytutu Śląskiego, członek-założyciel Klubu Inteligencji Katolickiej, członek Prymasowskiej Rady Społecznej |
| 1936-04-07 | – Ministerstwo Oświaty i Wychowania Rzeszy i Prus wydało zarządzenie zakazujące pracy w szkołach polskich w Niemczech nauczycielom, którzy rozpoczęli studia nauczycielskie w Polsce po 1930 r. |
| 1939-04-08 | – w Dobrodzieniu bojówka niemiecka napadła na mieszkanie pracownika Związku Polaków w Niemczech |
| 1941-04-08 | – w Londynie zmarł Max Herrmann-Neisse (ur. 23 maja 1886 r. w Nysie), niemiecki pisarz, poeta i publicysta |
| 1241-04-09 | – pod Legnicą rycerstwo polskie, wspierane przez templariuszy i joannitów, poniosło klęskę w bitwie z Tatarami, poległ dowodzący siłami chrześcijańskimi książę Henryk II Pobożny |
| 1817-04-09 | – w Jelczu (obecnie Jelcz-Laskowice k. Oławy) urodził się ksiądz doktor Augustyn Bogusław Weltzel (zm. 4 listopada 1897 r. w Tworkowie k. Raciborza), poseł do Reichstagu, autor historii Raciborza, Koźla, Prudnika, Dobrodzienia i Żor |
| 1925-04-09 | – nadprezydent prowincji górnośląskiej w Opolu wydał tajne zarządzenie zabraniające Polakom nabywania ziemi |
| 1741-04-10 | – rozegrała się najsłynniejsza bitwa wojen śląskich, znana jako bitwa pod Małujowicami |
| 1808-04-10 | – w Koninie urodził się Wojciech Cybulski (zm. 16 lutego 1867 r. we Wrocławiu), językoznawca, profesor, uczestnik powstania listopadowego, deputowany do Pruskiego Zgromadzenia Narodowego i pruskiego Landtagu w Berlinie, kierownik Katedry Filologii Słowiańskiej na Uniwersytecie Wrocławskim, kurator Towarzystwa Literacko-Słowiańskiego |
| 1897-04-10 | – w Jeleniej Górze uruchomiono komunikację tramwajową |
| 1920-04-10 | – w Giszowcu (obecnie część Katowic) urodził się Ryszard Hajduk (zm. 25 listopada 1982 r. we Wrocławiu), dziennikarz, publicysta, poseł na Sejm PRL, członek-założyciel Instytutu Śląskiego w Opolu |
| 1936-04-10 | – w Pińczowie urodził się Krzysztof Bucki (zm. 5 lutego 1983 r. w Opolu), malarz i nauczyciel w Państwowym Liceum Sztuk Plastycznych w Opolu oraz w Zakładzie Wychowania Plastycznego na Uniwersytecie Śląskim, laureat Nagrody im. Jana Cybisa |
| 2016-04-10 | – w Piotrkowie Trybunalskim zmarł Henryk Średnicki (ur. 17 stycznia 1955 r. w Siemianowicach Śląskich), bokser, trener, mistrz świata z 1978 r., dwukrotny mistrz Europy w kategorii muszej, sześciokrotny mistrz Polski, walczył w barwach GKS Katowice, GKS Tychy, GKS Jastrzębie i Górnika Sosnowiec |
| 1895-04-11 | – w Sowczycach k. Olesna urodził się Juliusz Bieniek (zm. 17 stycznia 1978 r. w Katowicach), duchowny rzymskokatolicki, kapelan rezerwy, członek Komisji Szkolnej Episkopatu Polski i Komisji do spraw Fundacyjnych i Charytatywnych, biskup pomocniczy diecezji katowickiej (1937–1978), uczestnik obrad Soboru Watykańskiego II i I Synodu Diecezji Katowickiej |
| 1926-04-11 | – w Opolu reaktywowano Związek Polskich Kół Śpiewaczych, założony w 1910 r. przez Michała Wolskiego |
| 1940-04-11 | – w Charkowie zmarł Władysław Sebyła (ur. 6 lutego 1902 r. w Kłobucku), powstaniec śląski, poeta, związany z grupą poetycką Kwadryga, w 1938 r. współpracownik dwutygodnika „Zet”, prowadził kwadrans literacki w Polskim Radio, walczył w kampanii wrześniowej, osadzony i rozstrzelany przez Rosjan w Charkowie |
| 1621-04-12 | – w Komorznie k. Byczyny urodził się Jerzy Bock (zm. 19 listopada 1690 r. w Oleśnicy), pisarz religijny, poeta, tłumacz, diakon w Wołczynie, polski pastor w Namysłowie i Oleśnicy |
| 1872-04-12 | – w Nowym Jorku urodził się Tadeusz Reger (zm. 15 października 1938 r. w Bystrej Śląskiej k. Bielska), polski działacz socjalistyczny na Śląsku Cieszyńskim, poseł do parlamentu Rzeszy i do Sejmu RP (1919–1935), prezes Rady Narodowej Księstwa Cieszyńskiego |
| 1875-04-12 | – w Zielonejgórze k. Obrzycka urodził się Stanisław Adamski (zm. 12 listopada 1967 r. w Katowicach), biskup ordynariusz diecezji katowickiej (1930–1967), w okresie powstania wielkopolskiego komisarz Naczelnej Rady Ludowej w Poznaniu, poseł na Sejm RP, senator RP |
| 1879-04-12 | – w Dąbrówce Małej (obecnie część Katowic) urodził się Konstanty Michalski (zm. 6 sierpnia 1947 r. w Krakowie), ksiądz katolicki, filozof, historyk filozofii, rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie |
| 1989-04-12 | – w Katowicach zmarł Herbert Bednorz (ur. 22 września 1908 r. w Gliwicach), biskup katowicki |
| 1919-04-13 | – w Bytomiu odbyła się narada okręgowych komendantów Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska, podczas której ustalono datę wybuchu powstania na 22 kwietnia 1919 r., decyzja ta została jednak uchylona przez Naczelną Radę Ludową |
| 1938-04-13 | – w Katowicach zmarł Robert Oszek (ur. 30 maja 1896 r. w Zabrzu), od 1919 r. w polskiej marynarce wojennej, kapitan, powstaniec śląski, w III powstaniu śląskim dowódca samodzielnego oddziału szturmowego, pomógł Wojciechowi Korfantemu w likwidacji „buntu” w Dowództwie Grupy „Wschód” |
| 2000-04-13 | – zmarła Teresa Sękowska (ur. 1 września 1930 r. w Dulczy Małej k. Mielca), bibliotekarka, pedagog, prowadziła we Wrocławiu bibliotekę Okręgowego Zarządu Związków Zawodowych Pracowników Przemysłu Terenowego, działała w Związku Harcerstwa Polskiego, od 1971 r. pełniła obowiązki kierownika Wydziału Bibliotekarskiego i wykładowcy Państwowego Studium Kulturalno-Oświatowego i Bibliotekarskiego w Opolu |
| 1258-04-14 | – książę Władysław opolski ufundował klasztor Dominikanów w Raciborzu |
| 1872-04-14 | – w Wielopolu (obecnie część Rybnika) urodził się Konstanty Prus (zm. 5 października 1961 r. w Pszczynie), działacz narodowy na Górnym Śląsku, dziennikarz, pracował w Polskim Komisariacie Plebiscytowym, pisarz, publicysta, autor monografii m.in. o Józefie Lompie i Karolu Miarce oraz dwóch spisów miejscowości z 1920 r. (polskiego Górnego Śląska) i z 1939 r. (Śląska Opolskiego),więzień KL Auschwitz-Birkenau |
| 1841-04-15 | – w Bielsku urodził się Jan Kupiec (zm. 11 grudnia 1909 r. w Łące k. Pszczyny), poeta ludowy, działacz polityczny i oświatowy, zbieracz pieśni i podań śląskich |
| 1936-04-15 | – ukazał się pierwszy numer „Słowa Śląskiego”, organu Związku Polaków na Śląsku |
| 1972-04-15 | – rozpoczęto budowę Huty Katowice |
| 1582-04-16 | – wielki pożar zniszczył zabudowę Głogówka |
| 1817-04-16 | – w Częstochowie urodził się Teodor Heneczek (zm. 10 listopada 1888 r. w Netrebce), górnośląski drukarz, redaktor i wydawca, założył w Piekarach Śląskich własną drukarnię, wydawał książki do nabożeństwa, śpiewniki, literaturę staropolską, kalendarze oraz dzieła górnośląskich pisarzy, drukował również polskie czasopisma, takie jak: „Dziennik Górnośląski”, „Tygodnik Katolicki”, „Poradnik dla Ludu Górnośląskiego”, „Zwiastun Górnośląski” |
| 1961-04-16 | – w Katowicach zmarł Józef Grzegorzek (ur. 5 marca 1885 r. w Marklowicach Dolnych k. Wodzisławia), działacz narodowy, organizator Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska, powstaniec śląski, w czasie II wojny światowej więziony w obozie koncentracyjnym w Dachau |
| 1875-04-17 | – w Jurczycach urodził się Cezary Haller (zm. 26 stycznia 1919 r. w Kończycach Małych k. Cieszyna), kapitan Wojska Polskiego, działacz polityczny, młodszy brat gen. Józefa Hallera (1873–1960), po odzyskaniu przez Polskę niepodległości walczył na Śląsku Cieszyńskim, zginął pod Kończycami Małymi w przegranej przez Polaków bitwie z oddziałami czeskimi |
| 1949-04-17 | – w Wymiarkach urodził się Zbigniew Gut (zm. 27 marca 2010 r. w Saint-Jean-de-Maurienne), piłkarz Odry Opole, trener, w czasie kariery piłkarskiej był obrońcą takich klubów, jak: Iskra Wymiarki, Promień Żary, Odra Opole, Lech Poznań, w reprezentacji narodowej rozegrał 11 spotkań, kontynuował karierę piłkarską we Francji w klubach: Paris FC, Stade Français, Red Star FC i Saint-Jean de Maurienne, przestał grać w 1987 r. |
| 1969-04-17 | – w Berkeley zmarł Otto Stern (ur. 17 lutego 1885 r. w Żorach), niemiecki fizyk, podoficer armii pruskiej, po dojściu Hitlera do władzy wyemigrował do Stanów Zjednoczonych, laureat Nagrody Nobla (1943) w dziedzinie fizyki, za wkład w rozwój metody wiązki molekularnej i odkrycie momentu magnetycznego protonu |
| 1854-04-18 | – w Elsnerowie (obecnie część Warszawy) zmarł Józef Elsner (ur. 1 czerwca 1769 r. w Grodkowie), polski kompozytor, pedagog, nauczyciel Fryderyka Chopina |
| 1903-04-18 | – w Lünen k. Dortmundu urodził się Józef Kwietniewski (zm. 5 sierpnia 1969 r. w Bytomiu), naczelnik Związku Harcerstwa Polskiego w Niemczech (1927–1935), działacz Związku Polaków w Niemczech, więzień obozów Buchenwald i Ravensbrück |
| 1922-04-18 | – w Gliwicach zmarł Wincenty Styczyński (ur. 5 grudnia 1872 r. w Śremie), polski działacz narodowy, lekarz, radny i przewodniczący frakcji polskiej w Radzie Miejskiej Gliwic, zastrzelony przez Niemców |
| 1950-04-18 | – w Opolu utworzono powiatowy oddział Archiwum Państwowego w Katowicach |
| 1952-04-18 | – w Inowrocławiu urodziła się Danuta Berlińska (zm. 24 listopada 2016 r. w Opolu), socjolog, badaczka mniejszości narodowych, wykładowca, działaczka społeczna, pracownik naukowy Instytutu Śląskiego i Uniwersytetu Opolskiego, pełnomocnik wojewody opolskiego ds. mniejszości, rzecznik prasowy Uniwersytetu Opolskiego, inicjatorka wielu przedsięwzięć, m.in. „Łańcucha Nadziei”, zorganizowanego w celu zamanifestowania woli zachowania województwa opolskiego |
| 2016-04-18 | – założono Regionalny Ośrodek Kultury w Katowicach |
| 1692-04-19 | – w Komorowie k. Sycowa urodził się Jerzy Szlag (zm. 11 grudnia 1764 r. we Wrocławiu), pastor luterański, wydawca, tłumacz, rektor Miejskiej Szkoły Polskiej we Wrocławiu, działał na rzecz języka polskiego i kultury polskiej |
| 1920-04-19 | – w Chorzowie Starym urodził się Kazimierz Smoleń (zm. 27 stycznia 2012 r. w Oświęcimiu), prawnik, więzień KL Auschwitz i Mauthausen, w obozie był pisarzem, członek Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, główny twórca i dyrektor Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu |
| 1873-04-20 | – w Sadzawce (obecnie część Siemianowic Śląskich) urodził się Wojciech Korfanty (zm. 17 sierpnia 1939 r. w Warszawie), polityk, poseł do Reichstagu oraz pruskiego Landtagu, komisarz plebiscytowy na Górnym Śląsku, dyktator III powstania śląskiego, poseł na Sejm RP, wicepremier w rządzie Wincentego Witosa, wydawca wraz z Janem Kowalczykiem pierwszego numeru „Górnoślązaka”, oraz „Polaka”, „Kuriera Śląskiego” „Rzeczpospolitej” i „Polonii” |
| 1912-04-20 | – w Ostaszkach urodził się Bogumił Wyszomirski (zm. 6 lutego 1959 r. w Opolu), prawnik, poeta, felietonista, żołnierz Armii Krajowej, radca prawny w Akademii Medycznej w Zabrzu oraz w Zakładach Azotowych w Kędzierzynie, członek Związku Literatów Polskich, redaktor rozgłośni Polskiego Radia w Opolu, pisał do „Głosów znad Odry”, „Śląska Literackiego”, „Trybuny Opolskiej”, „Kalendarza Opolskiego”, „Życia Literackiego” |
| 1920-04-20 | – założono Klub Piłkarski Ruch Chorzów |
| 1971-04-20 | – założono Klub Sportowy GKS Tychy |
| 1929-04-21 | – w Cieszynie zmarł Józef Londzin (ur. 3 lutego 1862 r. w Zabrzegu k. Czechowic-Dziedzic), ksiądz katolicki, działacz społeczny i polityczny, historyk, redaktor „Gwiazdki Cieszyńskiej”, przewodniczący Rady Narodowej Księstwa Cieszyńskiego, poseł na Sejm RP (1919–1928), burmistrz Cieszyna, senator RP II kadencji |
| 1939-04-21 | – w Berlinie zmarł Bolesław Domański (ur. 14 stycznia 1872 r. w Przytarni k. Chojnic), ksiądz katolicki, doktor filozofii, prezes Związku Polaków w Niemczech (1933–1939), ukoronowaniem jego działalności było zorganizowanie w Berlinie 6 marca 1938 r. I Kongresu Związku Polaków w Niemczech, który odbył się w Theater des Volkes, gdzie w przemówieniu inauguracyjnym przedstawił słynne „Pięć Prawd Polaków” |
| 1891-04-22 | – w Janowie (obecnie część Katowic) urodził się Teofil Ociepka (zm. 15 stycznia 1978 r. w Bydgoszczy), malarz prymitywista, jeden z przywódców Grupy Janowskiej |
| 1998-04-22 | – utworzono Euroregion Śląsk Cieszyński |
| 1882-04-23 | – w Kościeliskach k. Olesna urodził się Jakub Pielok (zm. 23 sierpnia 1944 r. w Buchenwaldzie w Niemczech), działacz społeczny, oświatowy, plebiscytowy, powstaniec śląski, współorganizator polskiej szkoły w Kościeliskach, aresztowany w sierpniu 1939 r., zamordowany w KL Buchenwald |
| 1922-04-23 | – w Mikulczycach (obecnie część Zabrza) powstał Związek Polskich Towarzystw Sportowych |
| 1983-04-23 | – w Wangen im Allgäu w Niemczech zmarł Hans Niekrawietz (ur. 8 lutego 1896 r. w Opolu), archiwista, literat, publikował w „Der Oberschlesier”, zajmowała go głównie tematyka Górnego Śląsku oraz rzeka Odra, autor m.in.: Kantaty górnośląskiej, Pieśni znad Odry, Wiatru od Odry, Pod śląskim niebem, Nad brzegami Odry |
| 1811-04-24 | – król pruski Fryderyk Wilhelm III Hohenzollern przeniósł do Wrocławia Uniwersytet Viadrina z Frankfurtu nad Odrą i połączył z Akademią Leopoldyńską |
| 1858-04-24 | – pożar zniszczył zabudowę Ząbkowic Śląskich |
| 1904-04-24 | – w Grabinie k. Prudnika urodził się Paweł Kwoczek (zm. 15 lipca 1975 r. w Opolu), polski adwokat, działacz społeczny i narodowy na Śląsku, więzień KL Buchenwald |
| 1924-04-24 | – w Opolu Ignacy Koźniewski-Weber założył drużynę harcerską im. Bronisława Koraszewskiego |
| 1950-04-24 | – w Michałkowicach (obecnie część Siemianowic Śląskich) zmarł ksiądz Paweł Brandys (ur. 4 grudnia 1869 r. w Pawłowicach k. Pszczyny), działacz polityczny i narodowy, poseł, senator RP |
| 1871-04-25 | – w Czarnowąsach (obecnie część Opola) urodził się Piotr Hylla (zm. 20 lipca 1924 r. w Warszawie), działacz społeczny, plebiscytowy, dyrektor Banku Ludowego w Katowicach |
| 1886-04-25 | – w Ligocie k. Katowic urodził się Teofil Bromboszcz (zm. 12 stycznia 1937 r. w Katowicach), działacz plebiscytowy, uczestniczył w przygotowaniach wiernych parafii górnośląskich do plebiscytu, w powiecie pszczyńskim zakładał Polskie Rady Ludowe, organizator struktur diecezji katowickiej, biskup pomocniczy diecezji katowickiej |
| 1976-04-25 | – w Rybniku zmarł Mikołaj Witczak (ur. 2 lipca 1896 r. we Wrocławiu), działacz społeczny i plebiscytowy, powstaniec śląski, żołnierz Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, prześladowany przez władze PRL |
| 2005-04-25 | – w Tychach otwarto Muzeum Miejskie |
| 1872-04-26 | – w Opolu zmarł Franz Goretzki (ur. 7 lutego 1807 r. w Gliwicach), prawnik, burmistrz Opola w latach 1841–1853 i 1855–1871, reprezentant opolskiego okręgu wyborczego do parlamentu w Berlinie, wiele wysiłku wkładał w poprawę infrastruktury i wyglądu Opola |
| 1995-04-26 | – w Opolu zmarł Franciszek Adamiec (ur. 22 października 1916 r. w Dobrzeniu Wielkim), działacz społeczny i kulturalny, popularyzator tradycji Śląska Opolskiego, sekretarz Zarządu Okręgowego Związku Nauczycielstwa Polskiego, w latach 1956–1968 wiceprzewodniczący Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu, przewodniczący Zarządu Wojewódzkiego Towarzystwa Rozwoju Ziem Zachodnich, wicedyrektor Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej, dyrektor Muzeum Śląska Opolskiego, przewodniczący Opolskiego Towarzystwa Kulturalno-Oświatowego, współzałożył „Kalendarz Opolski” i „Wczoraj, Dzisiaj, Jutro” |
| 2000-04-26 | – w Radzionkowie otwarto Muzeum Chleba |
| 1730-04-27 | – we Wrocławiu urodził się Samuel Beniamin Klose (zm. 18 września 1798 r. we Wrocławiu), rektor Gimnazjum św. Ducha we Wrocławiu, badacz literatury i historii Śląska, autor trzytomowej historii Śląska |
| 1857-04-27 | – w Mionowie k. Głogówka urodził się Johannes Chrząszcz (zm. 26 lutego 1928 r. w Pyskowicach), kapłan, historyk, autor monografii miast górnośląskich, współzałożyciel Muzeum Górnośląskiego w Gliwicach, współtwórca statutu Górnośląskiego Towarzystwa Historycznego z siedzibą w Opolu, redaktor naczelny „Oberschlesische Heimat”, spisał dzieje wielu miejscowości na Górnym Śląsku, m.in.: Prudnika, Białej Prudnickiej, Krapkowic, Pyskowic, Toszka, Gliwic, Mionowa, Wierzchu, autor artykułów historycznych |
| 1907-04-27 | – w Raciborzu urodził się Alojzy Smolka (zm. 9 maja 1971 r. w Opolu), działacz narodowy, społeczny i kulturalny, założyciel Polskiego Teatru Kukiełkowego działającego przy Związku Polaków w Niemczech, w czasie wojny aresztowany i osadzony w obozie w Buchenwaldzie, po wojnie pracował w opolskim teatrze dramatycznym, po powołaniu Teatru Lalek został jego kierownikiem artystycznym, jego imię nosi dziś Teatr Lalki i Aktora w Opolu |
| 1929-04-28 | – w Opolu szowiniści niemieccy napadli i dotkliwie pobili aktorów polskich z Katowic, powracających z przedstawienia Halki, wystawianej w opolskim ratuszu |
| 1969-04-28 | – w Jeleniej Górze zlikwidowano komunikację tramwajową |
| 1927-04-29 | – w Hajdukach Wielkich (obecnie część Chorzowa) urodził się Gerard Cieślik (zm. 3 listopada 2013 r. w Chorzowie), piłkarz, reprezentant Polski, olimpijczyk, zawodnik Ruchu Chorzów |
| 1935-04-29 | – w Mysłowicach zmarł Emil Caspari (ur. 8 maja 1877 r. w Łowiczu), polityk śląski, poseł i wicemarszałek Sejmu Śląskiego, działacz Polskiej Partii Socjalistycznej, redaktor „Gazety Robotniczej” w Katowicach |
| 1966-04-29 | – oddano do użytku nowy ośrodek TVP Katowice |
| 1815-04-30 | – dekretem króla pruskiego Fryderyka Wilhelma III prowincję śląską podzielono na cztery rejencje |
| 1841-04-30 | – w Gostomi k. Prudnika urodził się Filip Robota (zm. 17 maja 1902 r. w Prudniku), polski działacz oświatowy i społeczno-narodowy, nauczyciel |
| 1895-04-30 | – w Wiesbaden w Niemczech zmarł Gustav Freytag (ur. 13 lipca 1816 r. w Kluczborku), powieściopisarz i dramaturg niemiecki |
| 1939-04-30 | – w Strzelcach Opolskich napadnięto na polskich artystów z teatru w Katowicach, zapowiedziane przedstawienie nie odbyło się |
| 1940-04-30 | – w Strzelcach Opolskich zmarł Bonifacy Bołdyk (ur. 25 maja 1879 r. w Kobiernie k. Ostrzeszowa), działacz społeczny i plebiscytowy, uczestnik powstań śląskich, poseł do Sejmu RP i Sejmu Śląskiego, aresztowany przez Niemców, zmarł w więzieniu |
| 1842-05-01 | – o godzinie 5 rano na trasę z Wrocławia do Świętej Katarzyny wyruszył parowóz „Silesia”, pierwszy pociąg jadący po ziemi śląskiej |
| 1894-05-01 | – w Kuźni Raciborskiej urodził się Adam Kocur (zm. 12 stycznia 1965 r. we Frankfurcie nad Menem w Niemczech), duchowny, powstaniec śląski, prezydent Katowic w latach 1928–1939, żołnierz Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, poseł do Sejmu Śląskiego II–IV kadencji, działacz Związku Powstańców Śląskich oraz Towarzystwa Przyjaciół Nauk na Śląsku |
| 1928-05-01 | – Józef Biniszkiewicz założył Śląską Partię Socjalistyczną |
| 2003-05-01 | – w Opolu powstała Państwowa Medyczna Wyższa Szkoła Zawodowa |
| 1877-05-02 | – w Międzyborzu k. Oleśnicy zmarł Robert Fiedler (ur. 18 marca 1810 r. w Czerninie k. Góry), pastor ewangelicki, pisarz, folklorysta, obrońca języka polskiego |
| 1921-05-02 | – na wezwanie Wojciecha Korfantego na Górnym Śląsku wybuchł strajk generalny |
| 1960-05-02 | – w Warszawie zmarł Jan Rzymełka (ur. 18 września 1877 r. w Katowicach), ksiądz katolicki, działacz plebiscytowy, nauczyciel, więzień obozów Gross-Rosen, Bergen-Belsen i Dora |
| 1970-05-02 | – ukazał się pierwszy numer miesięcznika „Opole” |
| 1689-05-03 | – we Wrocławiu zmarł Jan Akolut (ur. 5 grudnia 1628 r. w Głuszynie k. Namysłowa), duchowny luterański, pisarz religijny, współautor Doskonałego kancyonału polskiego (1673) |
| 1881-05-03 | – w Jastrzygowicach k. Gorzowa Śląskiego urodził się Jan Nikodem Jaroń (zm. 1 sierpnia 1922 r. w Lublińcu), prawnik, poeta, dramatopisarz, powstaniec śląski, działacz plebiscytowy, w III powstaniu oficer w Grupie „Północ” |
| 1897-05-03 | – w Opolu zmarł Karol Myśliwiec (ur. 31 grudnia 1866 r. w Sprzęcicach k. Strzelec Opolskich), ksiądz katolicki, działacz narodowy i społeczny, współzałożyciel Towarzystwa Naukowego Górnośląskich Akademików, które potem przyjęło nazwę Towarzystwo Akademików Górnoślązaków |
| 1921-05-03 | – wybuchło III powstanie śląskie, na jego czele stanął Wojciech Korfanty (1873–1939) |
| 1933-05-03 | – w Pszczynie zmarł Stanisław Krzyżowski (ur. 20 października 1893 r. w Tychach), podporucznik Wojska Polskiego, powstaniec śląski, współorganizator i czołowy działacz Narodowego Związku Powstańców i Byłych Żołnierzy, poseł na Sejm RP III kadencji, dyrygent, współzałożyciel Towarzystwa Śpiewaczego Harmonia w Tychach, redaktor „Gazety Śląskiej”, dyrektor Banku Ludowego |
| 1938-05-03 | – powstańcy śląscy posadzili pamiątkowy dąb obok szkoły w Kaletach |
| 1945-05-03 | – do Cieszyna weszły wojska IV Frontu Ukraińskiego |
| 1946-05-03 | – oddział Narodowych Sił Zbrojnych pod dowództwem kapitana Henryka Flamego (1918–1947), przejął kontrolę nad miastem Wisła i urządził w niej defiladę |
| 1947-05-03 | – urodził się Roman Motyka (ur. 4 lipca 1902 r. w Rybnickiej Kuźni, obecnie część Rybnika), działacz socjalistyczny i niepodległościowy, członek Armii Krajowej, zginął w niejasnych okolicznościach, zastrzelony przez kolegę, rzekomo wskutek nieszczęśliwego wypadku |
| 1922-05-04 | – rozpoczęły się rokowania polsko-niemieckie w sprawie przejęcia części Górnego Śląska przez Polskę |
| 1942-05-04 | – w Dachau w Niemczech zmarł ksiądz Józef Czempiel (ur. 21 września 1883 r. w Józefce k. Piekar Śląskich), działacz społeczny, kulturalny, plebiscytowy, więzień obozów Dachau i Mauthausen-Gusen, zagazowany w Dachau |
| 1950-05-04 | – w KWK „Jankowice” w Rybniku, w wyniku wybuchu metanu, zginęło 29 górników |
| 1957-05-04 | – we Wrocławiu Założono Niemieckie Towarzystwo Kulturalno-Społeczne |
| 1848-05-05 | – we Wrocławiu rozpoczął obrady Polski Kongres Polityczny, podczas którego usiłowano utworzyć polski rząd |
| 1889-05-05 | – w Mikulczycach (obecnie część Zabrza) urodził się Bernard Krawczyk (zm. 22 marca 1940 r. w Gdańsku), powstaniec śląski, działacz narodowy, nauczyciel, poseł na Sejm Śląski, aresztowany i rozstrzelany przez Niemców |
| 1929-05-05 | – w Katowicach oddano do użytku budynek Sejmu Śląskiego |
| 1945-05-05 | – w Cieszynie powołano Tymczasową Radę Narodową dla spraw Zaolzia, która swoją siedzibę miała w hotelu „Polonia” |
| 1848-05-06 | – w Cieszynie ukazał się pierwszy numer „Tygodnika Cieszyńskiego”, wydawanego wspólnie przez Pawła Stalmacha (1824–1891), Andrzeja Cinciałę (1825–1898) i Ludwika Kluckiego (1801–1877) |
| 1916-05-06 | – w Wójtowej Wsi (obecnie część Opola) urodziła się Anna Smolka (zm. 11 lipca 1992 r. w Starych Siołkowicach), działaczka społeczna, działała w Związku Polsko-Katolickiej Młodzieży na Śląsku Opolskim, kierowniczka personalna działu kadr Państwowego Teatru Ziemi Opolskiej, wiceprzewodnicząca Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Opolu, sekretarz Zarządu Wojewódzkiego Towarzystwa Rozwoju Ziem Zachodnich i Opolskiego Towarzystwa Kulturalno-Oświatowego, matka chrzestna statku SS „Opole” |
| 1945-05-06 | – kapitulacja niemieckiego garnizonu we Wrocławiu zakończyła największą bitwę II wojny światowej na Śląsku |
| 1945-05-06 | – ustawa Krajowej Rady Narodowej zniosła Statut organiczny dla województwa śląskiego z 1920 r., likwidując autonomię województwa śląskiego w II Rzeczypospolitej |
| 1945-05-06 | – w Prószkowie zmarł Józef Kubis (ur. 19 marca 1874 r. Proszowie k. Namysłowa), ksiądz, wieloletni proboszcz parafii pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Opolu, prałat, inicjował budowę kościołów m.in.: w Opolu pw. św. Apostołów Piotra i Pawła, w Luboszycach, Opolu-Szczepanowicach, Sławicach, Gosławicach i na Półwsi, rozbudował kościół św. Sebastiana w Opolu, dbał o rozwój Szpitala św. Wojciecha |
| 1948-05-06 | – w Krakowie zmarł Jan Koj (ur. 29 lipca 1888 r. w Komornikach k. Krapkowic), powstaniec śląski, działacz samorządowy, poseł na Sejm RP i Sejm Śląski |
| 1951-05-06 | – w Siemianowicach Śląskich zmarł Józef Dreyza (ur. 5 lipca 1863 r. w Kłecku k. Gniezna), działacz społeczny i narodowy, powstaniec śląski, prezes dzielnicy śląskiej Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” |
| 1874-05-07 | – w Bytomiu zmarł Józef Szafranek (ur. 18 lutego 1807 r. w Gościęcinie k. Koźla), ksiądz katolicki, działacz społeczny, polityczny, tłumacz, wydawca, deputowany do Pruskiego Zgromadzenia Konstytucyjnego i Pruskiego Zgromadzenia Narodowego, nazywany Śląskim Rejtanem, założyciel pierwszej żeńskiej szkoły zawodowej, inicjator powstania katolickiego gimnazjum w Bytomiu, twórca Stowarzyszenia Rodzin Chrześcijańskich, organizator pielgrzymek do Piekar i na Górę św. Anny |
| 1895-05-07 | – w Szarleju (obecnie część Piekar Śląskich) urodził się Stanisław Mastalerz (zm. 6 listopada 1959 r. w Katowicach), pułkownik Wojska Polskiego, powstaniec śląski, żołnierz Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, miłośnik sportu, naczelnik Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Gliwicach, od 2008 r. w Piekarach Śląskich odbywa się Międzynarodowy Turniej Halowej Piłki Nożnej o Puchar im. Stanisława Mastalerza |
| 1930-05-07 | – w Gliwicach urodził się Horst Bienek (zm. 7 grudnia 1990 r. w Monachium), niemiecki pisarz, publicysta, tłumacz, reżyser filmowy |
| 1935-05-07 | – Gimnazjum Polskie w Bytomiu uzyskało prawa publiczne, przez co zrównane zostało w uprawnieniach z gimnazjami niemieckimi |
| 1877-05-08 | – w Łowiczu urodził się Emil Caspari (zm. 29 kwietnia 1935 r. w Mysłowicach), polityk śląski, poseł i wicemarszałek Sejmu Śląskiego, działacz Polskiej Partii Socjalistycznej, redaktor „Gazety Robotniczej” w Katowicach |
| 1940-05-08 | – w Buchenwaldzie w Niemczech zmarł Karol Kulisz (ur. 12 czerwca 1873 r. w Dzięgielowie k. Cieszyna), pastor ewangelicki, działacz narodowy, aresztowany przez gestapo w 1939 r., zginął w KL Buchenwald |
| 1946-05-09 | – otwarto Państwowe Muzeum Zamkowe w Pszczynie |
| 1957-05-09 | – z inicjatywy Opolskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk utworzono w Opolu Instytut Śląski, pierwszym przewodniczącym Rady Naukowej został profesor Stanisław Rospond, a dyrektorem Roman Lutman |
| 1970-05-09 | – w Opolu na placu Wolności został odsłonięty pomnik Bojownikom o Polskość Śląska Opolskiego (dawniej pomnik Bojownikom o Wolność Śląska Opolskiego), zaprojektowany przez Jana Borowczaka |
| 1971-05-09 | – w Opolu zmarł Alojzy Smolka (ur. 27 kwietnia 1907 r. w Raciborzu), działacz narodowy, społeczny i kulturalny, założyciel Polskiego Teatru Kukiełkowego działającego przy Związku Polaków w Niemczech, w czasie wojny aresztowany i osadzony w obozie w Buchenwaldzie, po wojnie pracował w opolskim teatrze dramatycznym, po powołaniu Teatru Lalek został kierownikiem artystycznym, jego imię nosi dziś Teatr Lalki i Aktora w Opolu |
| 1790-05-10 | – w Dobrzeniu Wielkim k. Opola urodził się Jan Nepomucen Alojzy Ficek (zm. 18 lutego 1862 r. w Piekarach Śląskich), ksiądz katolicki, ukończył Seminarium Nauczycielskie w Głogówku oraz studia teologiczne we Wrocławiu, proboszcz w Ziemięcicach, Piekarach Śląskich, budowniczy świątyni Matki Boskiej Piekarskiej, inicjator ruchu abstynenckiego na Górnym Śląsku, dziekan bytomski, komisarz pszczyńsko-bytomski, kanonik honorowy kapituły wrocławskiej, nazywany „Apostołem Śląska” |
| 1927-05-10 | – w Lublińcu zmarł Marian Różański (ur. 20 lipca 1864 r. w Padniewie k. Mogilna), adwokat, powstaniec śląski, działacz narodowy i społeczny |
| 1702-05-11 | – pożar zniszczył drewnianą zabudowę Żor |
| 1930-05-11 | – odbyły się wybory do Sejmu Śląskiego II kadencji, sukces odniosły w nich startujące w bloku stronnictwa niemieckie, które uzyskały razem 15 mandatów, tworząc największy klub, Chadecja zdobyła 13 mandatów, sanacyjne Narodowo-Chrześcijańskie Zjednoczenie Pracy – 10, Polska Partia Socjalistyczna – 4, Narodowa Partia Robotnicza – 3 i komuniści – 2 mandaty |
| 1971-05-11 | – we Wrocławiu zmarł Rafał Wojaczek (ur. 6 grudnia 1945 r. w Mikołowie), poeta i prozaik, jego wiersze zostały opracowane muzycznie przez grupę Fonetyka, autor m.in. Sezonu (1969) i Innej bajki (1970), której rękopis znajduje się w zbiorach Biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich |
| 1890-05-12 | – w Gdowie k. Myślenic urodził się Michał Grażyński (zm. 10 grudnia 1965 r. w Londynie), działacz niepodległościowy, polityczny i społeczny, powstaniec śląski, długoletni wojewoda śląski, w latach 1931–1939 i potem na emigracji naczelnik Związku Harcerstwa Polskiego, współorganizator Związku Naprawy Rzeczypospolitej, autor prac na temat powstań i harcerstwa, m.in.: Walka o Śląsk (1939), W walce o ideały harcerskie. Gawędy, przemówienia, artykuły (1939) |
| 1919-05-12 | – w Raciborzu zmarł Karol Miarka młodszy (ur. 11 czerwca 1856 r. w Pielgrzymowicach k. Pszczyny), działacz społeczny, drukarz i wydawca książek literackich i religijnych oraz śpiewników i kalendarzy |
| 1920-05-12 | – w Bruntalu na Śląsku czeskim urodziła się Irena Anders, pseudonim artystyczny Renata Bogdańska (zm. 29 listopada 2010 r. w Londynie), aktorka, artystka rewiowa, pieśniarka, działaczka polonijna w Wielkiej Brytanii, żona generała Władysława Andersa |
| 1779-05-13 | – zawarto pokój cieszyński kończący wojnę o sukcesję bawarską |
| 1930-05-13 | – w Cieszynie zmarł Arkadiusz Lisiecki (ur. 12 stycznia 1880 r. w Poznaniu), biskup diecezji katowickiej w latach 1926–1930, autor pracy monograficznej Stary kościół parafialny w Ostrowie (1906), zbioru Wybór najważniejszych pieśni kościelnych (1906) oraz rozpraw m.in.: Jak pracować dla czytelni ludowych? (1908), tłumacz i redaktor od 1923 r. serii wydawniczej „Pisma Ojców Kościoła” |
| 1934-05-13 | – w Rozmierzy k. Strzelec Opolskich urodził się Jan Goczoł (zm. 22 lutego 2018 r. w Opolu), poeta, publicysta, poseł na Sejm PRL, dziennikarz „Poglądów”, „Regionów”, redaktor miesięcznika „Opole”, prezes Związku Literatów Polskich oddziału w Opolu, prezes Opolskiego Towarzystwa Kulturalno-Oświatowego |
| 1942-05-13 | – w Buchenwaldzie w Niemczech zmarł Jan Pielok (ur. 25 marca 1885 r. w Wysokiej k. Olesna), działacz narodowy, kierował w Oleśnie oddziałem powiatowym Związku Polaków w Niemczech, powstaniec śląski, aresztowany we wrześniu 1939 r., zamordowany w KL Buchenwald |
| 1967-05-13 | – we Wrocławiu otwarto Park Mikołaja Kopernika |
| 1976-05-13 | – w Istebnej zmarł Jan Kawulok (ur. 20 września 1899 r. w Istebnej), gawędziarz, twórca góralskich instrumentów ludowych |
| 1927-05-14 | – w Skoczowie zmarł doktor Jan Michejda (ur. 18 lipca 1853 r. w Olbrachcicach na Zaolziu), prawnik, działacz narodowy i społeczny, pierwszy polski burmistrz Cieszyna |
| 1922-05-15 | – w Genewie Polska i Niemcy podpisały konwencję regulującą stosunki handlowe, narodowościowe i oświatowe na Górnym Śląsku |
| 1920-05-16 | – w Wójtowej Wsi (obecnie część Opola) urodziła się Zofia Hajduk (zm. 17 lipca 2002 r. w Opolu), działaczka Związku Polaków w Niemczech, więzień obozów Auschwitz-Birkenau i Ravensbrück |
| 1958-05-16 | – w Opolu odbyła się oficjalna inauguracja działalności „Teatru 13 Rzędów” |
| 1998-05-16 | – Opole otrzymało Flagę Honorową Rady Europy |
| 1902-05-17 | – w Prudniku zmarł Filip Robota (ur. 30 kwietnia 1841 r. w Gostomi k. Prudnika), polski działacz oświatowy i społeczno-narodowy, nauczyciel |
| 1939-05-17 | – odbył się ostatni przed wybuchem II wojny światowej spis ludności, w Opolu było 50 540 mieszkańców |
| 2018-05-17 | – w Cambridge w Anglii zmarł Richard Pipes (ur. 11 lipca 1923 r. w Cieszynie), amerykański historyk i sowietolog, doradca prezydenta USA Ronalda Reagana |
| 1401-05-18 | – w Opolu zmarł książę Władysław Opolczyk (ur. pomiędzy 1326 a 1332 r.), książę opolski, palatyn węgierski, namiestnik na Rusi Halickiej, ufundował klasztor na Jasnej Górze i podarował mu obraz Czarnej Madonny przywieziony z Bełza |
| 1882-05-18 | – w Grzybowicach (obecnie część Zabrza) urodził się Robert Bednorz (zm. 6 kwietnia 1973 r. w Wiesbaden w Niemczech), nadworny rzeźbiarz von Donnersmarcków, profesor w Królewskiej Szkole Sztuki i Rzemiosła we Wrocławiu |
| 1884-05-18 | – we Wrocławiu zmarł Johann Heinrich Robert Göppert (ur. 25 lipca 1800 r. w Szprotawie), niemiecki botanik, paleontolog i profesor uniwersytecki, od 1852 r. dyrektor wrocławskiego Ogrodu Botanicznego |
| 2018-05-18 | – w Prężynce k. Prudnika zmarł Tadeusz Soroczyński (ur. 29 stycznia 1942 r. w Busku na Kresach Wschodnich), poeta, nauczyciel, animator kultury, działacz społeczny, redaktor „Głosu Włókniarza”, sekretarz Opolskiego Towarzystwa Kulturalno-Oświatowego, dyrektor Wydziału Kultury, Sportu i Turystyki Urzędu Wojewódzkiego w Opolu, Honorowy Obywatel Miasta i Gminy Głogówek, autor kilkunastu tomików poetyckich |
| 1653-05-19 | – w Cieszynie zmarła Elżbieta Lukrecja (ur. 1 czerwca 1599 r. w Cieszynie), ostatnia księżna z dynastii Piastów cieszyńskich, pochowana w nekropolii Piastów cieszyńskich, w kościele Dominikanów w Cieszynie |
| 1992-05-19 | – w Katowicach zmarł Józef Kurpas (ur. 21 marca 1912 r. w Paniowach k. Mikołowa), biskup pomocniczy diecezji katowickiej w latach 1962–1991 |
| 2007-05-19 | – w Warszawie zmarł Bernard Blaut (ur. 3 stycznia 1940 r. w Otmęcie, obecnie część Krapkowic), piłkarz, reprezentant Polski, zawodnik: Budowlanych Gogolin, Odry Opole, Legii Warszawa i FC Metz |
| 1794-05-20 | – wybuchł największy w historii pożar Mikołowa |
| 1913-05-20 | – we Wrocławiu otwarto Halę Stulecia, w 2006 r. wpisaną na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO |
| 1935-05-20 | – rozpoczęto budowę radiostacji w Gliwicach, najwyższej drewnianej wieży nadawczej na świecie, w 2017 r. Prezydent RP wpisał ją na listę Pomników Historii |
| 1996-05-20 | – we Wrocławiu wznowił działalność Teatr Polski, odbudowany po pożarze w 1994 r. |
| 2005-05-20 | – w Warszawie zmarł Marian Foik (ur. 6 października 1933 r. w Bielszowicach, obecnie część Rudy Śląskiej), polski lekkoatleta, medalista olimpijski i mistrzostw Europy |
| 1842-05-21 | – otwarto pierwszą linię kolejową na Śląsku łączącą Wrocław z Oławą (czas przejazdu na trasie o długości 27 km wynosił 45 minut), zbudowało ją towarzystwo akcyjne Górnośląska Kolej Żelazna |
| 1921-05-21 | – w rejonie Góry św. Anny rozpoczęła się największa bitwa III powstania śląskiego |
| 1054-05-22 | – na zjeździe w Kwedlinburgu cesarz Henryk III przysądził Polsce prawo do Śląska, pod warunkiem płacenia Czechom rocznego trybutu |
| 1920-05-22 | – we Wrocławiu otwarto konsulat Rzeczypospolitej Polskiej, pierwszym konsulem został Eustachy Lorenowicz |
| 1951-05-22 | – w KWK „Łagiewniki” w Bytomiu w wyniku pożaru zginęło 21 górników |
| 1995-05-22 | – Jan Paweł II przybył do Polski z jednodniową wizytą (w ramach wizyty do Czech), papież odwiedził m.in. Skoczów i Bielsko-Białą |
| 1847-05-23 | – we Wrocławiu uruchomiono pierwszą gazownię, która produkowała gaz do latarń oświetlających ulice miasta |
| 1886-05-23 | – w Nysie urodził się Max Herrmann-Neisse (zm. 8 kwietnia 1941 r. w Londynie), niemiecki pisarz, poeta i publicysta |
| 1908-05-23 | – w Opolu, przy dzisiejszej ul. Nadbrzeżnej, otwarto zakład energetyczny |
| 1948-05-23 | – w Pszczynie zmarła Maria Kujawska (ur. 5 lipca 1893 r. w Raciborzu), lekarka, działaczka społeczna i polityczna, uczestniczka III powstania śląskiego, posłanka na Sejm Śląski, współzałożycielka Instytutu Śląskiego, w 1944 r. aresztowana i osadzona w KL Ravensbrück |
| 2000-05-23 | – przy ul. Szpitalnej w Opolu otwarto Centralną Bibliotekę Caritas Diecezji Opolskiej im. Josepha von Eichendorffa |
| 2014-05-23 | – w Mszanie k. Wodzisławia otwarto most autostradowy |
| 1945-05-24 | – decyzją Prezydium Krajowej Rady Narodowej powołano Politechnikę Śląską w Katowicach z tymczasową siedzibą w Krakowie, jej pierwszym rektorem został profesor Władysław Kuczewski |
| 1968-05-24 | – w Grudzicach (obecnie część Opola) zmarł Henryk Grzondziel (ur. 26 lipca 1897 r. w Katowicach), biskup sufragan gnieźnieński i sufragan opolski, profesor Seminarium Duchownego we Wrocławiu |
| 1988-05-24 | – podczas prac rozbiórkowych prowadzonych na terenie Środy Śląskiej odkryto skarb składający się z klejnotów monarszych oraz średniowiecznych monet, obecnie znajduje się on w Muzeum Regionalnym w Środzie Śląskiej oraz w muzeach wrocławskich |
| 2001-05-24 | – w Katowicach odsłonięto pomnik Ofiar Katynia |
| 1223-05-25 | – Ujazd otrzymał prawa miejskie |
| 1847-05-25 | – Żory nawiedziła wielka powódź |
| 1879-05-25 | – w Kobiernie k. Ostrzeszowa urodził się Bonifacy Bołdyk (zm. 30 kwietnia 1940 r. w Strzelcach Opolskich), działacz społeczny i plebiscytowy, uczestnik powstań śląskich, poseł do Sejmu RP i Sejmu Śląskiego, aresztowany przez Niemców, zmarł w więzieniu |
| 1957-05-26 | – powstało Towarzystwo Rozwoju Ziem Zachodnich, będące kontynuatorem Polskiego Związku Zachodniego |
| 1966-05-26 | – w Brzegu doszło do starć mieszkańców z milicją z powodu decyzji władz o eksmisji wikarych z zajmowanego przez nich dotychczas budynku |
| 1789-05-27 | – Francuz Jean-Pierre Blanchard odbył na trasie Wrocław–Marcinowo k. Trzebnicy drugi nad terytorium dzisiejszej Polski załogowy lot balonem |
| 1920-05-27 | – niemieckie bojówki napadły na hotel „Lomnitz” w Bytomiu – siedzibę Polskiego Komisariatu Plebiscytowego dla Górnego Śląska |
| 1928-05-27 | – w Chodorowie na Kresach Wschodnich urodził się Zdzisław Jan Trojanowski (zm. 20 marca 2006 r. w Opolu), piłkarz, hokeista, olimpijczyk, wychowanek Budowlanych Opole, występował w: Odrze Opole, Legii Warszawa, Domelu Wrocław i Piaście Cieszyn, trener opolskich hokeistów |
| 1349-05-28 | – we Wrocławiu i Legnicy doszło do pogromów Żydów |
| 1851-05-28 | – w Dziewkowicach k. Strzelec Opolskich urodziła się Petronela Golasiowa (zm. 26 listopada 1935 r. w Chorzowie), działaczka narodowa i oświatowa, aktywistka polskiego ruchu kobiet |
| 1881-05-28 | – w Bytomiu urodził się Alojzy Kot (zm. 16 września 1939 r. w Podhajcach k. Brzeżan), działacz narodowy i społeczny, poseł na Sejm RP i Sejm Śląski, członek Narodowej Partii Robotniczej |
| 1944-05-28 | – w Krakowie urodził się Augustyn Bańczyk (ur. 12 sierpnia 1887 r. w Porębie k. Zabrza), powstaniec śląski, komendant policji w województwie śląskim, żołnierz Armii Krajowej, rozstrzelany przez Niemców w więzieniu na Montelupich |
| 1843-05-29 | – otwarto odcinek kolejowy z Brzegu do Opola, łącząc w ten sposób Wrocław ze stolicą rejencji opolskiej |
| 1645-05-30 | – Opole wraz z całym księstwem opolsko-raciborskim przeszło, tytułem zastawu, we władanie polskiej dynastii Wazów |
| 1875-05-30 | – we Wrocławiu zmarł Adrian Włodarski (ur. 2 marca 1807 r. w Hajdukach Dolnych, obecnie część Chorzowa), biskup sufragan wrocławski, kapłan parafii w Pyskowicach, powiatowy inspektor szkolny na okręg gliwicko-toszecki, współpracował z „Tygodnikiem Górnośląskim” i „Zwiastunem Górnośląskim”, wygłaszał kazania także w języku polskim, kurator zakonu szarytek |
| 1890-05-30 | – w Siedliskach k. Raciborza urodził się Karol Grzesik (zm. 1940 r. w Katyniu), poseł na Sejm RP II i III kadencji, marszałek Sejmu Śląskiego IV kadencji, prezydent Chorzowa, ofiara zbrodni katyńskiej |
| 1896-05-30 | – w Zabrzu urodził się Robert Oszek (zm. 13 kwietnia 1938 r. w Katowicach), od 1919 r. w polskiej marynarce wojennej, kapitan, powstaniec śląski, w III powstaniu śląskim dowódca samodzielnego oddziału szturmowego, pomógł Wojciechowi Korfantemu w likwidacji „buntu” w Dowództwie Grupy „Wschód” |
| 1897-05-30 | – w Bogucicach (obecnie część Katowic) urodziła się Marta Kłapowa (zm. 9 czerwca 1977 r. w Katowicach), nauczycielka, uczestniczka III powstania śląskiego, działaczka narodowa |
| 1940-05-30 | – w obozie koncentracyjnym w Sachsenhausen lub Dachau w Niemczech zmarł Ryszard Mańka (ur. 13 stycznia 1892 r. w Niwce, obecnie część Sosnowca), tworzył Polską Organizację Wojskową Górnego Śląska dla okręgu mysłowickiego, powstaniec śląski, dowódca baonu w trzech powstaniach, oficer Wojska Polskiego, uwięziony w obozie koncentracyjnym Sachsenhausen lub Dachau |
| 1955-05-30 | – 42 górników zginęło w pożarze w KWK „Sośnica” w Gliwicach |
| 1931-05-31 | – w Katowicach urodził się Bogumił Kobiela (zm. 10 lipca 1969 r. w Gdańsku), polski aktor teatralny i filmowy |
| 2007-05-31 | – Sąd Okręgowy w Katowicach wydał wyrok w sprawie pacyfikacji kopalń „Manifest Lipcowy” i „Wujek”, członkowie plutonu specjalnego ZOMO, którzy strzelali do górników, zostali skazani na kary od 2,5 do 11 lat więzienia |
| 1599-06-01 | – w Cieszynie urodziła się Elżbieta Lukrecja (zm. 19 maja 1653 r. w Cieszynie), ostatnia księżna z dynastii Piastów cieszyńskich, została pochowana w nekropolii Piastów cieszyńskich, w kościele Dominikanów w Cieszynie |
| 1796-06-01 | – w Grodkowie urodził się Józef Elsner (zm. 18 kwietnia 1854 r. w Elsnerowie, obecnie część Warszawy), polski kompozytor, pedagog, nauczyciel Fryderyka Chopina |
| 1848-06-01 | – w Bytomiu ukazał się pierwszy numer „Dziennika Górnośląskiego” |
| 1888-06-01 | – w Krzyżowicach k. Pszczyny urodził się Alojzy Nikodem Fizia (zm. 29 stycznia 1927 r. w Zakopanem), działacz narodowy, członek Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Dziedzicach i Pszczynie, współzałożyciel Towarzystwa Śpiewaczego „Lutnia” w Pszczynie i Towarzystwa Czytelni Ludowych, powstaniec śląski, komendant Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska na powiat pszczyński |
| 1966-06-01 | – założono Wyższą Szkołę Inżynierską w Opolu, przekształconą w 1996 r. w Politechnikę Opolską |
| 1273-06-02 | – książę krakowski Bolesław V Wstydliwy pokonał pod Bogucinem wojska śląskie |
| 1936-06-03 | – w Kryrach k. Pszczyny zmarł Paweł Garus (ur. 8 stycznia 1867 r.), powstaniec śląski, bibliotekarz, współorganizator chóru, gniazda Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” oraz Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska |
| 1968-06-03 | – w Niwkach k. Opola urodził się Joachim Halupczok (zm. 5 lutego 1994 r. w Opolu), kolarz szosowy, wicemistrz olimpijski, dwukrotny medalista mistrzostw świata, zawodnik LKS Ziemia Opolska, włoskiego Diana-Colnago-Animex, Del Tongo-MG Boys i GB-MG Maglificio, co roku na terenie Turawy organizowany jest Memoriał Joachima Chalupczoka |
| 1886-06-04 | – w Brynowie (obecnie część Katowic) urodził się Paweł Kempka (zm. 29 października 1972 r. w Chorzowie), działacz narodowy i samorządowy, prawnik, poseł do Sejmu Śląskiego |
| 1921-06-04 | – nastąpiła kontrofensywa oddziałów niemieckich, w jej wyniku zdobyły one port w Koźlu, Kłodnicę i Kędzierzyn |
| 1926-06-04 | – w Berlinie powstała organizacja pod nazwą Centralny Dom Polaków w Niemczech, jej pierwszym prezesem został Paweł Ledwolorz z Chróścic pod Opolem |
| 2008-06-04 | – w Jastrzębiu-Zdroju w KWK „Borynia” w wyniku wybuchu metanu zginęło 6 górników, a 18 zostało rannych |
| 1927-06-05 | – rozpoczęto budowę archikatedry Chrystusa Króla w Katowicach |
| 1764-06-06 | – w Wielkim Taborze k. Oleśnicy urodził się Jan Samuel Richter (zm. 1839 r.), pastor i radca szkolny rejencji opolskiej, obrońca języka polskiego na Śląsku |
| 1837-06-06 | – w Miechowicach (obecnie część Bytomia) urodził się Norbert Bonczyk (zm. 18 lutego 1893 r. w Bytomiu), ksiądz katolicki, działacz narodowy na rzecz polskości Górnego Śląska, poeta, założyciel Towarzystwa Polsko-Katolickiego, członek Towarzystwa Literacko-Słowiańskiego oraz Towarzystwa Polskich Górnoślązaków, organizator Towarzystwa św. Alojzego, inicjator budowy kościołów pw. Świętej Trójcy i na wzgórzu św. Małgorzaty w Bytomiu, współorganizator związków robotniczych: Związku Wzajemnej Pomocy Robotników Górnośląskich i Towarzystwa Górnośląskich Przemysłowców |
| 1869-06-06 | – w Królewskiej Hucie, obecnie Chorzów, z inicjatywy Karola Miarki powstało Kasyno Katolickie |
| 1945-06-06 | – w Prószkowie zmarł Józef Kubis (ur. 19 marca 1874 r. w Proszowie k. Namysłowa), ksiądz, wieloletni proboszcz parafii pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Opolu, prałat, inicjował budowę kościołów m.in.: w Opolu pw. św. Apostołów Piotra i Pawła, w Luboszycach, Opolu-Szczepanowicach, Sławicach, Gosławicach i na Półwsi, rozbudował kościół św. Sebastiana w Opolu, dbał o rozwój Szpitala św. Wojciecha |
| 1946-06-06 | – w Jagniątkowie k. Jeleniej Góry zmarł Gerhart Hauptmann (ur. 15 listopada 1862 r. w Szczawnie-Zdroju), niemiecki dramaturg, pisarz, poeta, laureat literackiej Nagrody Nobla (1912) |
| 1921-06-07 | – na wniosek Międzysojuszniczej Komisji Rządzącej i Plebiscytowej przerwano walki III powstania śląskiego i ustalono linię demarkacyjną |
| 1936-06-07 | – w Opolu odbył się zjazd śpiewaczy okręgu opolsko-prudnickiego |
| 1940-06-07 | – w KL Dachau zmarł Franciszek Długosz (ur. 8 stycznia 1874 r. w Łanach k. Gliwic), ksiądz katolicki, działacz niepodległościowy, kapelan w powstaniu śląskim, aresztowany przez gestapo w 1940 r. |
| 1825-06-08 | – w Kozakowicach Górnych na Śląsku Cieszyńskim urodził się Andrzej Cinciała (zm. 18 lutego 1898 r. w Cieszynie), prawnik, folklorysta, etnograf, wydawca, redaktor „Tygodnika Cieszyńskiego”, jeden z założycieli Czytelni Ludowej, autor prac językoznawczych i folklorystycznych, m.in. Zbioru przysłów śląskich, Pieśni ludu śląskiego z okolic Cieszyna i Słownika dialektologicznego Śląska Cieszyńskiego |
| 1920-06-08 | – niemieckie bojówki napadły na hotel „Lomnitz” w Bytomiu, w którym miał swoją siedzibę Polski Komisariat Plebiscytowy |
| 1939-06-09 | – w Raciborzu władze niemieckie przejęły Dom Polski „Strzecha” i przekazały go organizacjom niemieckim |
| 1945-06-09 | – wojska czechosłowackie wkroczyły na teren powiatu raciborskiego |
| 1946-06-09 | – we Wrocławiu zainaugurowano zajęcia na uniwersytecie i politechnice |
| 1977-06-09 | – w Katowicach zmarła Marta Kłapowa (ur. 30 maja 1897 r. w Bogucicach, obecnie część Katowic), nauczycielka, uczestniczka III powstania śląskiego, działaczka narodowa |
| 1920-06-10 | – w Mikołowie ukazało się górnośląskie czasopismo humorystyczno-satyryczne „Kocynder” |
| 1939-06-10 | – z uniwersytetów niemieckich relegowano polskich studentów |
| 1953-06-10 | – w Katowicach zmarł Grzegorz Fitelberg (ur. 18 października 1879 r. w Dyneburgu na Łotwie), polski dyrygent, kompozytor i skrzypek, odznaczony licznymi nagrodami i krzyżami zasług |
| 1835-06-11 | – w Krakowie zmarł Jerzy Samuel Bandkie (ur. 24 listopada 1768 r. w Lublinie), historyk, językoznawca, bibliotekarz, autor rozpraw naukowych dotyczących historii Śląska oraz związków językowych Śląska z Polską, nauczyciel języka polskiego w Gimnazjum św. Elżbiety we Wrocławiu, sprzeciwiał się celowej germanizacji ludności, przez wiele lat prowadził polemikę z historykami niemieckimi oraz czeskimi na temat polskich korzeni Śląska, opracował Nowy elementarz polski z obrazkami (1803) |
| 1856-06-11 | – w Pielgrzymowicach k. Pszczyny urodził się Karol Miarka młodszy (zm. 12 maja 1919 r. w Raciborzu), działacz społeczny, drukarz i wydawca książek literackich i religijnych oraz śpiewników i kalendarzy |
| 1865-06-11 | – w Poznaniu urodził się Czesław Klimas (zm. 16 marca 1937 r. w Tarnowie Opolskim), działacz polski na Śląsku, w czasie plebiscytu agitował za przyłączeniem Górnym Śląsku do Polski, wstąpił do Związku Polaków w Niemczech, działał w Zarządzie Głównym Związku Harcerstwa Polskiego w Niemczech, szefował Polsko-Katolickiemu Towarzystwu Szkolnemu na Śląsku Opolskim, założyciel i prezes spółdzielni „Rolnik”, wspierał działalność Związku Akademików Górnoślązaków Silesia Superior, dyrektor Dzielnicy I Śląskiej Związku Polaków w Niemczech |
| 1822-06-12 | – w Wodzisławiu Śląskim wybuchł pożar |
| 1859-06-12 | – w Srebrnikach k. Wąbrzeźna urodziła się Janina Omańkowska (zm. 24 sierpnia 1927 r. w Chorzowie), działaczka narodowa i społeczna, redaktorka, założycielka Związku Towarzystw Polek na Górnym Śląsku, posłanka na Sejm Śląski |
| 1873-06-12 | – w Dzięgielowie k. Cieszyna urodził się Karol Kulisz (zm. 8 maja 1940 r. w Buchenwaldzie w Niemczech), pastor ewangelicki, działacz narodowy, aresztowany przez gestapo w 1939 r., zginął w KL Buchenwald |
| 1848-06-13 | – w Bytomiu odbył się wiec polskiej ludności, na którym uchwalono petycję językową do parlamentu pruskiego |
| 1860-06-13 | – w Datyniu Dolnym (obecnie część Hawierzowa na Zaolziu) urodził się Jan Bystroń (zm. 30 czerwca 1902 r. w Krakowie), językoznawca, dialektolog |
| 1886-06-13 | – w Górażdżach k. Strzelec Opolskich urodził się Antoni Pawleta (zm. 16 sierpnia 1950 r. w Suchym Borze k. Opola), działacz społeczny, redaktor, dziennikarz, więzień KL Buchenwald |
| 1931-06-14 | – w Rozmierce k. Strzelec Opolskich Towarzystwo Śpiewu „Jutrzenka” odegrało przedstawienie Grube ryby Michała Bałuckiego |
| 1945-06-14 | – otwarto Operę Śląską w Bytomiu |
| 1922-06-15 | – powstał Komitet Górnośląski dla Roszczeń Regresowych, opiniujący wnioski o odszkodowania za straty poniesione przez mieszkańców obszaru plebiscytowego |
| 1930-06-15 | – uroczystość poświęcenia sztandaru Towarzystwa Śpiewaczego św. Cecylii Katowice-Dąb przez księdza Jana Główczewskiego z parafii św. Jana i Pawła Męczenników |
| 1976-06-15 | – w Warszawie zmarł się Andrzej Wantuła (ur. 26 listopada 1905 r. w Ustroniu k. Cieszyna), profesor i rektor Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej, biskup Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego, więzień obozów Dachau i Mauthausen-Gusen |
| 1889-06-16 | – w Podlesiu (obecnie część Katowic) urodził się Henryk Jarczyk (zm. 9 sierpnia 1949 r. w Katowicach), lekarz, powstaniec śląski, działacz plebiscytowy, w 1940 r. wywieziony za Ural, przeszedł szlak 2. Korpusu Polskiego |
| 1945-06-16 | – w Katowicach reaktywowano działalność Instytutu Śląskiego |
| 1945-06-16 | – w Opolu założono Klub Sportowy Odra |
| 1299-06-17 | – książę raciborski Przemysław dokonał ponownej lokacji Raciborza na prawie magdeburskim |
| 1642-06-17 | – wojska szwedzkie spaliły Oławę |
| 1853-06-17 | – w Obrowcu k. Krapkowic urodził się Adolf Hytrek (zm. 5 września 1899 r. we Wrocławiu), ksiądz katolicki, archeolog, dziennikarz, redaktor „Katolika” i „Moniki”, redaktor naczelny „Gazety Katolickiej” |
| 1945-06-17 | – wojska polskie zajęły polską część Cieszyna |
| 1876-06-18 | – w Mysłowicach urodził się Brunon Paweł Kudera (zm. 11 lutego 1940 r. we Lwowie), adwokat, działacz społeczny i polityczny, członek Towarzystwa Akademików Górnoślązaków, prezes Towarzystwa Przyjaciół Nauk na Śląsku, dyrektor Uniwersytetu Ludowego w Bytomiu, wiceburmistrz Mysłowic, osadzony w obozie w Charkowie, zmarł kilka tygodni po zwolnieniu z obozu |
| 1945-06-18 | – w Gliwicach założono Klub Sportowy Piast |
| 1952-06-18 | – w Opolu otwarto ekspozyturę Polskiego Radia |
| 1764-06-19 | – król pruski Fryderyk II zakazał ludności Górnego Śląska pielgrzymowania do Częstochowy |
| 1955-06-19 | – na Górze św. Anny odsłonięto pomnik Czynu Powstańczego, dzieło Xawerego Dunikowskiego |
| 1963-06-19 | – w Opolu rozpoczął się I Krajowy Festiwal Piosenki Polskiej |
| 1922-06-20 | – Wojska Polskie pod dowództwem generała Stanisława Szeptyckiego wkroczyły na Śląsk |
| 1958-06-20 | – w Kolonii w Niemczech zmarł Kurt Alder (ur. 10 lipca 1902 r. w Królewskiej Hucie, obecnie Chorzów), chemik niemiecki, laureat Nagrody Nobla (1950) z chemii |
| 1983-06-21 | – papież Jan Paweł II w czasie drugiej pielgrzymki do Polski odprawił nieszpory na Górze św. Anny |
| 1990-06-21 | – oba parlamenty niemieckie (RFN i NRD) przyjęły deklaracje w sprawie uznania granicy z Polską |
| 1883-06-22 | – w Bojszowach k. Bierunia urodził się Jan Jęczmyk (zm. 30 marca 1942 r. w Auschwitz), działacz społeczny, powstaniec śląski, komendant Polskiej Organizacji Wojskowej w Bojszowach, w III powstaniu śląskim dowódca służby wartowniczej ochraniającej szpital powstańczy w Bieruniu Starym, aresztowany i zastrzelony w KL Auschwitz-Birkenau |
| 1897-06-22 | – w Opolu otwarto nową synagogę |
| 1903-06-22 | – w Starej Wsi (obecnie część Raciborza) urodził się Jan Wawrzynek (zm. 2 marca 1971 r. w Opolu), działacz społeczny i polityczny, zastępca komendanta Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska w Raciborzu, powstaniec śląski, działacz Związku Polaków w Niemczech, członek Związku Kół Śpiewaczych na Śląsku Opolskim oraz Górnośląskiego Zjednoczenia Rolników i Związku Spółdzielni Polskich, prezes Związku Polaków na Śląsku, współwydawca „Katolika Trzyrazowego”, więzień obozów Buchenwald, Ravensbrück i Sachsenhausen, sekretarz w gminie Wójta Wieś (obecnie część Opola), działacz Związku Weteranów Powstań Śląskich, członek Rady Naczelnej Towarzystwa Rozwoju Ziem Zachodnich |
| 1941-06-22 | – w Katowicach zmarł Jan Jakub Kowalczyk (ur. 25 lipca 1872 r. w Krzyżowicach k. Pszczyny), polski działacz narodowy i polityczny, pisarz, dziennikarz, ekonomista, prezes Towarzystwa Akademików Górnoślązaków, działacz Ligi Narodowej, po aresztowaniu Wojciecha Korfantego (1873–1939) kierował „Górnoślązakiem”, senator RP, konsul polski we Wrocławiu |
| 1703-06-23 | – w Trzebnicy urodziła się Maria Leszczyńska (zm. 24 czerwca 1768 r. w Wersalu), królewna polska, królowa Francji w latach 1725–1768 jako żona Ludwika XV |
| 1865-06-23 | – w Żołędowie k. Bydgoszczy urodził się Jan Karol Maćkowski (zm. 28 lipca 1915 r. w Krakowie), redaktor „Nowin Raciborskich”, działacz towarzystw polskich w Raciborzu i Opolu |
| 1916-06-23 | – w Katowicach urodził się Ernest Wilimowski (zm. 30 sierpnia 1997 r. w Karlsruhe), piłkarz, reprezentant Polski i Niemiec |
| 1990-06-23 | – w Kolonii zmarł Reinhold Olesch (ur. 24 września 1910 r. w Katowicach-Załężu), slawista, dialektolog, autor prac dotyczących gwar śląskich, doktor honoris causa Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu (1990) |
| 1657-06-24 | – w kościele Pokoju w Świdnicy odprawiono pierwsze nabożeństwo |
| 1768-06-24 | – w Wersalu zmarła Maria Leszczyńska (ur. 23 czerwca 1703 r. w Trzebnicy), królewna polska, królowa Francji w latach 1725–1768 jako żona Ludwika XV |
| 1922-06-24 | – w Katowicach utworzono Wyższy Urząd Górniczy |
| 1946-06-24 | – w KWK „Boże Dary” w Katowicach, w wyniku tąpnięcia, zginęło 7 górników |
| 1958-06-24 | – w Chorzowie zmarł Rudolf Kornke (ur. 26 września 1884 r. w Szopienicach, obecnie część Katowic), podporucznik Wojska Polskiego, powstaniec śląski, senator RP IV i V kadencji |
| 1903-06-25 | – Wojciech Korfanty został pierwszym polskim posłem z Górnego Śląska do Reichstagu |
| 1867-06-26 | – w Rudnie k. Gliwic urodził się Paweł Kaizer (zm. 10 grudnia 1935 r. w Rybniku), działacz narodowy i plebiscytowy, powstaniec, współorganizator towarzystwa „Eleusis” i Śląskiego Związku Samodzielnych Rzemieślników, działacz oświatowy, w III powstaniu śląskim walczył pod Górą św. Anny |
| 1940-06-26 | – w Olsztynie k. Częstochowy zmarł Paweł Golaś (ur. 6 sierpnia 1885 r. w Lubszy k. Lublińca), działacz społeczny, powstaniec śląski, kupiec, aresztowany przez gestapo i rozstrzelany |
| 1976-06-26 | – w Bytomiu w pożarze KWK „Miechowice” zginęło 7 górników |
| 1497-06-27 | – w Nysie na rynku ścięto Mikołaja II (ur. pomiędzy 1450–1465), księcia opolskiego i niemodlińskiego |
| 1872-06-27 | – w Gostomi k. Prudnika urodził się Władysław Robota (zm. 8 września 1939 r. pod Pilchowicami k. Gliwic), ksiądz katolicki, działacz społeczny i narodowy, po wybuchu II wojny światowej wywieziony przez Niemców do lasu pod Pilchowicami i zamordowany |
| 1939-06-27 | – arcybiskup wrocławski kardynał Adolf Bertram wydał zarządzenie w sprawie zniesienia języka polskiego w kościołach na Śląsku Opolskim |
| 1900-06-28 | – w Siemianowicach Śląskich urodziła się Stefania Mazurek (zm. 3 lutego 1987 r.), nauczycielka, działaczka społeczna i oświatowa, zaangażowana w pracę plebiscytową, w czasie II wojny światowej brała udział w tajnym nauczaniu w Warszawie, zorganizowała Tajne Pedagogium Ziem Zachodnich, od 1947 r. dyrektorka Państwowego Gimnazjum i Liceum dla Dorosłych tzw. repolonizacyjnego w Opolu, kierownik Studium Języków Obcych w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Opolu, przewodnicząca Komisji Oświaty przy Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej, współzałożycielka Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Opolu, członek Rady Naukowej Instytutu Śląskiego 1906 |
| 1950-06-28 | – utworzono województwo opolskie z siedzibą w Opolu |
| 1972-06-28 | – erygowano diecezję opolską, pierwszym biskupem został Franciszk Jop |
| 1797-06-29 | – w Oleśnie urodził się Józef Lompa (zm. 29 marca 1863 r. w Woźnikach), działacz społeczny, poeta, tłumacz, publicysta, autor polskich podręczników szkolnych, pionier oświaty ludowej, prekursor polskiego odrodzenia narodowego na Górnym Śląsku |
| 1922-06-29 | – do Pszczyny wkroczyło Wojsko Polskie |
| 1922-06-29 | – rozwiązano Tymczasową Komisję Rządową Śląska Cieszyńskiego |
| 1942-06-29 | – w Katowicach zmarł Stanisław Janicki (zm. 13 grudnia 1884 r. w Grabowie k. Ostrzeszowa), powstaniec śląski, działacz plebiscytowy, poseł na Sejm Śląski, aresztowany w 1939 r., skazany na karę śmierci i ścięty |
| 1963-06-29 | – w Zittau w Niemczech zmarł Alfred Steinert (ur. 30 marca 1879 r. w Opolu), historyk dziejów Opola, nauczyciel, kierownik opolskiego muzeum, miejski archiwista, opracował m.in. dzieje opolskiej gminy ewangelickiej, Żydów w Opolu, budynku opolskiego gimnazjum i opolskiego zamku |
| 1902-06-30 | – w Krakowie zmarł się Jan Bystroń (ur. 13 czerwca 1860 r. w Datyniu Dolnym, obecnie część Hawierzowa na Zaolziu), językoznawca, dialektolog |
| 1947-06-30 | – w Katowicach zmarł Piotr Pampuch (ur. 8 lutego 1881 r. w Starych Siołkowicach k. Opola), górnik, działacz narodowy i społeczny, redaktor miesięcznika „Rolnik Śląski”, pracownik Polskiego Komisariatu Plebiscytowego w Bytomiu, uczestnik III powstania śląskiego, kierownik Śląskiej Izby Rolniczej, dyrektor Biura Sejmu Śląskiego, twórca Biblioteki Sejmu Śląskiego, która stała się podstawą zbiorów Biblioteki Śląskiej w Katowicach, krytyk literacki |
| 1952-06-30 | – w Opolu urodził się Bolesław Polnar (zm. 10 lutego 2014 r. w Opolu), malarz, grafik, pedagog Liceum Sztuk Plastycznych im. Jana Cybisa w Opolu, projektant plakatów oraz scenografii teatralnych, autor licznych wystaw indywidualnych i zbiorowych oraz opracowań graficznych, m.in. do tomików poetyckich |
| 1955-06-30 | – w KWK „Sośnica” w Gliwicach w wyniku pożaru zginęły 42 osoby |
| 1969-06-30 | – w Tarnowskich Górach zmarł Bronisław Hager (ur. 30 stycznia 1890 r. w Miłosławiu k. Wrześni), lekarz, działacz niepodległościowy i społeczny, komisarz plebiscytowy na powiat zabrski, powstaniec śląski, radny miasta Tarnowskie Góry, wiceburmistrz, poseł na Sejm Śląski III kadencji, w czasie II wojny światowej kierownik Sekcji Lekarskiej w Ministerstwie Odbudowy Administracji Publicznej Rządu Polskiego w Londynie i członek Rady Narodowej RP w Londynie, po wojnie lekarz w Chorzowie i Tarnowskich Górach |
| 1931-07-01 | – z Bytomia do Opola przeniesiono Konsulat Generalny Rzeczypospolitej Polskiej, mieścił się w budynku przy dzisiejszej ul. Konsularnej |
| 1933-07-01 | – pruskie Ministerstwo Oświaty wydało zakaz kolportowania i używania w polskich szkołach mniejszościowych na terenie rejencji opolskiej „Małego Polaka w Niemczech” |
| 1945-07-01 | – Kudowa-Zdrój, Polanica-Zdrój i Szczawno-Zdrój otrzymały prawa miejskie |
| 1953-07-01 | – powstał Zespół Pieśni i Tańca „Śląsk” |
| 1957-07-01 | – rozpoczęto wydobycie węgla w KWK „Halemba” w Rudzie Śląskiej |
| 1962-07-01 | – Wisła uzyskała prawa miejskie |
| 1882-07-02 | – w Rudzie Śląskiej urodził się Józef Bednorz (zm. w sierpiniu 1941 r. w Mauthausen-Gusen), działacz narodowy, powstaniec śląski, redaktor m.in. „Górnoślązaka”, „Gazety Opolskiej”, „Katolika”, „Polaka”, „Gościa Świątecznego”, więzień KL Mauthausen-Gusen |
| 1896-07-02 | – we Wrocławiu urodził się Mikołaj Witczak (zm. 25 kwietnia 1976 r. w Rybniku), działacz społeczny, działacz plebiscytowy, powstaniec śląski, żołnierz Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, prześladowany przez władze PRL |
| 1912-07-02 | – w Lubomi k. Raciborza urodził się Brunon Strzałka (zm. 23 lipca 1977 r. w Krakowie), folklorysta, pisarz, nauczyciel |
| 1939-07-02 | – w Opolu bojówka niemiecka SA napadła na Polaków udających się na polską mszę św. w kościele św. Sebastiana |
| 1947-07-02 | – Sejm uchwalił Ustawę o trzyletnim planie odbudowy gospodarczej, jednym z jego celów było usunięcie zniszczeń wojennych i integracja gospodarcza tzw. Ziem Odzyskanych z resztą kraju |
| 1891-07-03 | – w Opolu urodził się Szymon Koszyk (zm. 11 sierpnia 1972 r. w Opolu), powstaniec śląski, działacz społeczny i narodowy, 3 maja 1920 r. zorganizował w Opolu pochód, który skończył się starciem z niemieckimi bojówkami, komendant Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska na powiat opolski, adiutant I baonu opolskiego w III powstaniu śląskim, od 1945 r. burmistrz Głuchołaz, organizator Archiwum Miejskiego w Opolu |
| 1924-07-03 | – powstał Związek Stowarzyszeń Młodzieży Polsko-Katolickiej na Śląsku Opolskim |
| 1951-07-03 | – w Jastrzębiu-Zdroju zmarł Maksymilian Wilimowski (ur. 7 października 1886 r. w Siemianowicach Śląskich), lekarz, działacz niepodległościowy i społeczny |
| 1902-07-04 | – w Rybnickiej Kuźni (obecnie część Rybnika) urodził się Roman Motyka (zm. 3 maja 1947 r.), działacz socjalistyczny i niepodległościowy, członek Armii Krajowej, zginął w niejasnych okolicznościach, zastrzelony przez kolegę, rzekomo wskutek nieszczęśliwego wypadku |
| 1922-07-04 | – w Rybniku podpisano protokół przejęcia przez Polskę przyznanej części Górnego Śląska |
| 1939-07-04 | – w Centawie k. Strzelec Opolskich zdemolowano polską szkołę prywatną mieszczącą się w domostwie Piotra Głowani |
| 1996-07-04 | – Sejm RP powołał Politechnikę Opolską, ustawa weszła w życie 1 września 1996 r. |
| 1845-07-05 | – w Pszczynie ukazał się pierwszy numer „Tygodnika Polskiego” |
| 1848-07-05 | – w Cieszynie ukazało się pierwsze numer czasopisma „Nowiny dla Ludu Wiejskiego” |
| 1863-07-05 | – w Kłecku k. Gniezna urodził się Józef Dreyza (zm. 6 maja 1951 r. w Siemianowicach Śląskich), działacz społeczny i narodowy, powstaniec śląski, prezes dzielnicy śląskiej Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” |
| 1881-07-05 | – w Brzęczkowicach k. Mysłowic urodził się August Hlond (zm. 22 października 1948 r. w Warszawie), biskup diecezji katowickiej, arcybiskup metropolita gnieźnieński, poznański i warszawski, prymas Polski |
| 1893-07-05 | – w Raciborzu urodziła się Maria Kujawska (zm. 23 maja 1948 r. w Pszczynie), lekarka, działaczka społeczna i polityczna, uczestniczka III powstania śląskiego, posłanka na Sejm Śląski, współzałożycielka Instytutu Śląskiego, w 1944 r. aresztowana i osadzona w KL Ravensbrück |
| 1921-07-05 | – zakończyło się III powstanie śląskie |
| 1848-07-06 | – we Wrocławiu zmarł Karol Godula (ur. 8 listopada 1781 r. w Makoszowach), przemysłowiec śląski zwany „królem cynku”, pod koniec życia posiadał m.in. 40 kopalń węgla, 19 kopalń galmanu oraz dwie huty cynku |
| 1883-07-06 | – rozpoczęto wydobycie węgla w KWK „Śląsk” w Chropaczowie, obecnie część Świętochłowic |
| 1929-07-06 | – w Michałkowicach (obecnie część Siemianowic Śląskich) urodził się Czesław Domin (zm. 15 marca 1996 r. w Warszawie), duchowny rzymskokatolicki, biskup pomocniczy katowicki, wikariusz generalny diecezji, archidiakon kapituły katedralnej, krajowy koordynator duszpasterstwa dobroczynności |
| 1945-07-06 | – w Javorníku k. Jeseníka zmarł kardynał Adolf Bertram (ur. 14 marca 1859 w Hildesheim w Niemczech), kardynał Kościoła katolickiego, przewodniczący Fuldajskiej Konferencji Biskupów, swoją troską duszpasterską otaczał mniejszości narodowe, zabiegając, by w kościołach zarówno w śpiewach, jak i kazaniach używano języka narodowego |
| 1737-07-07 | – spłonął zamek w Pszczynie |
| 1880-07-07 | – we Wrocławiu założono Towarzystwo Górnośląskie, polskie zrzeszenie studenckie, jego współzałożycielem był ksiądz Józef Gregor |
| 1887-07-07 | – w Jaworzynce k. Cieszyna urodził się Jan Łysek (zginął 5 listopada 1916 r. w bitwie pod Kostiuchnówką), działacz kulturalno-oświatowy, poeta, założyciel Legionu Śląskiego, kapitan Legionów Polskich |
| 1962-07-07 | – Ozimek, Zawadzkie i Zdzieszowice otrzymały prawa miejskie |
| 1748-07-08 | – Fryderyk II powołał do życia specjalne Ministerstwo Śląskie, któremu podlegały dwie kamery wojenno-dominialne, z siedzibami we Wrocławiu i Głogowie |
| 1997-07-08 | – w Raciborzu wylała Odra, rozpoczęła się „Powódź Tysiąclecia” |
| 1677-07-09 | – we Wrocławiu zmarł Johannes Scheffler (ur. 25 grudnia 1624 r. we Wrocławiu), śląski poeta okresu baroku piszący po niemiecku, lekarz, duchowny katolicki 2017 – na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO wpisano pierwszy zabytek z Górnego Śląska Kopalnię Rud Srebra, Cynku i Ołowiu w Tarnowskich Górach |
| 1865-07-10 | – we Wrocławiu założono ogród zoologiczny |
| 1877-07-10 | – we Wrocławiu uruchomiono tramwaje konne, którymi zarządzało Wrocławskie Towarzystwo Ulicznej Kolei Żelaznej, kursowały po ulicach miasta do 1906 r. |
| 1887-07-10 | – w Gelsenkirchen urodził się Artur Trunkhardt (zm. w 1965 r. w Pszowie), w 1913 r. przeprowadził się do Rybnika, powstaniec śląski, wydawca niemieckojęzycznych gazet o propolskim nastawieniu |
| 1902-07-10 | – w Królewskiej Hucie (obecnie Chorzów) urodził się Kurt Alder (zm. 20 czerwca 1958 r. w Kolonii w Niemczech), chemik niemiecki, laureat Nagrody Nobla (1950) z chemii |
| 1961-07-10 | – w Gdańsku zmarł Bogumił Kobiela (ur. 31 maja 1931 r. w Katowicach), polski aktor teatralny i filmowy |
| 1872-07-11 | – w Starych Siołkowicach urodził się Jakub Kania (zm. 3 grudnia 1957 r. w Starych Siołkowicach), poeta ludowy, działacz narodowy, społeczny i kulturalny |
| 1892-07-11 | – w Bytomiu powstało Górnośląskie Towarzystwo Literackie, potem od 1920 r. występuje pod nazwą Towarzystwo Przyjaciół Nauk na Śląsku, jego przewodniczącym został Juliusz Szmula (1892–1900) |
| 1923-07-11 | – w Cieszynie urodził się Richard Pipes (zm. 17 maja 2018 r. w Cambridge w Anglii), amerykański historyk i sowietolog, doradca prezydenta USA Ronalda Reagana |
| 1992-07-11 | – w Starych Siołkowicach zmarła Anna Smolka (ur. 6 maja 1916 r. w Wójtowej Wsi, obecnie część Opola), działaczka społeczna, działała w Związku Polsko-Katolickiej Młodzieży na Śląsku Opolskim, kierowniczka personalna działu kadr Państwowego Teatru Ziemi Opolskiej, wiceprzewodnicząca Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Opolu, sekretarz Zarządu Wojewódzkiego Towarzystwa Rozwoju Ziem Zachodnich i Opolskiego Towarzystwa Kulturalno-Opolskiego, matka chrzestna statku SS „Opole” |
| 1897-07-12 | – w Marklowicach Dolnych na Zaolziu urodził się Bernard Antoni Adamecki (zm. 7 sierpnia 1952 r. w Warszawie), pułkownik pilot, uczestnik walk z Czechami o Śląsk Cieszyński, w 1939 r. szef sztabu Dowództwa Lotnictwa Armii Modlin, powstaniec warszawski, aresztowany w 1950 r., skazany na karę śmierci i rozstrzelany |
| 1816-07-13 | – w Kluczborku urodził się Gustav Freytag (zm. 30 kwietnia 1895 r. w Wiesbaden w Niemczech), powieściopisarz i dramaturg niemiecki |
| 2006-07-13 | – wrocławska Hala Ludowa została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO |
| 1922-07-14 | – Sejm RP desygnował na nowego premiera Wojciecha Korfantego (1873–1939) |
| 1890-07-15 | – w Kluczu k. Strzelec Opolskich urodził się Józef Matuszek (zm. 19 listopada 1983 r. w Mysłowicach), ksiądz katolicki, działacz młodzieżowy, kapelan w armii generała Władysława Andersa |
| 1920-07-15 | – Sejm RP uchwalił ustawę gwarantującą Śląskowi autonomię |
| 1932-07-15 | – w Strzelcach Opolskich niemiecka bojówka napadła na Bank Ludowy |
| 1934-07-15 | – w Opolu runęła wieża ratuszowa wskutek rozbiórki przylegających do niej budynków |
| 1956-07-15 | – we Wrocławiu odsłonięto przywieziony ze Lwowa pomnik Aleksandra Fredry (1793–1876) |
| 1975-07-15 | – w Opolu zmarł Paweł Kwoczek (ur. 24 kwietnia 1904 r. w Grabinie k. Prudnika), polski adwokat, działacz społeczny i narodowy na Śląsku, więzień KL Buchenwald |
| 1978-07-15 | – w Huntington w USA zmarł Paweł Łysek (ur. 27 sierpnia 1914 r. w Jaworzynce k. Cieszyna), pisarz, etnograf, żołnierz Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, członek amerykańskiego Pen Clubu |
| 1664-07-16 | – w Głogowie zmarł Andreas Gryphius (ur. 2 października 1616 r. w Głogowie), poeta niemiecki okresu baroku i twórca nowożytnego dramatu niemieckiego |
| 1894-07-16 | – w Szerokiej k. Jastrzębia-Zdroju urodził się Henryk Sławik (zm. 23 sierpnia 1944 r. w Mauthausen-Gusen), powstaniec śląski, dziennikarz, działacz Polskiej Partii Socjalistycznej, organizator pomocy uchodźcom polskim (w tym Żydom) na Węgrzech, Sprawiedliwy wśród Narodów Świata, zamordowany w KL Mauthausen-Gusen |
| 1922-07-16 | – w Katowicach odbyły się centralne uroczystości przekazania województwa śląskiego do Polski i złożenie przez wojewodę Józefa Rymera ślubowania wierności Górnego Śląska Polsce |
| 1956-07-16 | – w Paryżu zmarł Jan Józef Ludyga-Laskowski (ur. 15 marca 1894 r. w Rozbarku, obecnie część Bytomia), działacz niepodległościowy, powstaniec śląski, żołnierz Błękitnej Armii generała Józefa Hallera, uczestnik powstań śląskich 1920–1921, współzałożyciel Związku Byłych Powstańców, piastował m.in. stanowiska wiceprezesa Federacji Polskich Związków Obrońców Ojczyzny i wiceprezesa Federacji Międzysojuszniczej Byłych Kombatantów (FIDAC) na Polskę, członka Rady Dyrekcji tej organizacji w Paryżu, w II wojnie światowej obrońca Śląska, w 1944 r. aresztowany we Francji przez gestapo, więziony w Marsylii i Grenoble, zesłany do Fort Montluc pod Lyonem, gdzie doczekał wyzwolenia przez wojska amerykańskie |
| 1932-07-17 | – we Lwowie urodził się Wojciech Kilar (zm. 29 grudnia 2013 r. w Katowicach), kompozytor muzyki poważnej i filmowej, pianista, autor muzyki do ponad 130 filmów, m.in. Marysia i Napoleon (1966), Sami swoi (1967), Sól ziemi czarnej (1969), Rejs (1970), Pan Tadeusz (1999) |
| 1948-07-17 | – ponownie otwarto Miejski Ogród Zoologiczny we Wrocławiu, dzięki popularyzatorskiej działalności Hanny i Antoniego Gucwińskich wrocławska placówka stała się najbardziej znanym ogrodem zoologicznym w kraju |
| 1965-07-17 | – w Dąbrówce Wielkiej (obecnie część Piekar Śląskich) zmarł Bartłomiej Płonka (ur. 24 sierpnia 1897 r. w Dąbrówce Wielkiej), działacz społeczny, powstaniec śląski, poseł na Sejm Śląski |
| 1965-07-17 | – w Monachium w Niemczech zmarł Wojciech Wawrzynek (ur. 1 lutego 1913 r. w Starej Wsi, obecnie część Raciborza), działacz narodowy, dziennikarz, więzień KL Hohenbruch, w latach 1960–1965 pracownik Instytutu Śląskiego w Opolu, autor m.in.: Pamiętnika Opolanina |
| 2002-07-17 | – w Opolu zmarła Zofia Hajduk (ur. 16 maja 1920 r. w Wójtowej Wsi, obecnie część Opola), działaczka Związku Polaków w Niemczech, więzień obozów Auschwitz-Birkenau i Ravensbrück |
| 1853-07-18 | – w Olbrachcicach na Zaolziu urodził się Jan Michejda (zm. 14 maja 1927 r. w Skoczowie), prawnik, działacz narodowy i społeczny, pierwszy polski burmistrz Cieszyna |
| 1959-07-18 | – w KWK „Boże Dary” w Katowicach zginęło 23 górników |
| 1964-07-19 | – w Leśnicy otwarto Muzeum Czynu Powstańczego |
| 1822-07-20 | – w Hynčicach urodził się Gregor Johann Mendel OSA (zm. 6 stycznia 1884 r. w Brnie na Morawach), przyrodnik, twórca teoretycznych podstaw genetyki, zakonnik, opat zakonu augustianów |
| 1864-07-20 | – w Padniewie k. Mogilna urodził się Marian Różański (zm. 10 maja 1927 r. w Lublińcu), adwokat, powstaniec śląski, działacz narodowy i społeczny |
| 1919-07-20 | – powstał Śląski Związek Akademicki, który położył wielkie zasługi w polskiej pracy plebiscytowej na Górnym Śląsku |
| 1924-07-20 | – w Warszawie zmarł Piotr Hylla (ur. 25 kwietnia 1871 r. w Czarnowąsach, obecnie część Opola), działacz społeczny, plebiscytowy, dyrektor Banku Ludowego w Katowicach |
| 1939-07-20 | – Wojciech Korfanty został zwolniony przez władze sanacyjne po trzech miesiącach uwięzienia na Pawiaku |
| 1848-07-21 | – ksiądz Józef Szafranek przedstawił w niemieckim Zgromadzeniu Narodowym petycję popartą 500 tysiącami podpisów, w której zażądał praw dla „po polsku mówiących Ślązaków”, m.in. zagwarantowania i pielęgnowania języka polskiego na Górnym Śląsku |
| 1894-07-21 | – we Wrocławiu powstało pierwsze na Śląsku Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”, idea stowarzyszeń prowadzących działalność patriotyczną i wychowawczą przyszła z Małopolski, w sumie do wybuchu I wojny światowej działało na Śląsku ok. 30 towarzystw gimnastycznych |
| 1946-07-21 | – na mocy porozumienia z władzami radzieckimi ze Lwowa do Wrocławia przywieziono część zbiorów Zakładu Narodowego im. Ossolińskich oraz płótno Panoramy Racławickiej |
| 1948-07-21 | – we Wrocławiu otwarto Wystawę Ziem Odzyskanych |
| 1956-07-22 | – w Chorzowie oddano do użytku Stadion Śląski, w inauguracyjnym meczu reprezentacja Polski przegrała z NRD 0:2 |
| 1838-07-23 | – w Głuchołazach urodził się Joseph Fahnroth (zm. 30 lipca 1895 r. we Wrocławiu), malarz niemiecki, jego obrazy zdobią wiele śląskich kościołów |
| 1914-07-23 | – w Droniowicach k. Lublińca urodził się Adolf Dygacz (zm. 5 kwietnia 2004 r. w Katowicach), etnograf, muzykolog, folklorysta, znawca śląskiej kultury |
| 1977-07-23 | – w Krakowie zmarł Brunon Strzałka (ur. 2 lipca 1912 r. w Lubomi k. Raciborza), folklorysta, pisarz, nauczyciel |
| 1893-07-24 | – w Głogówku urodził się Rafał Urban (zm. 12 stycznia 1972 r. w Warszawie), pisarz, gawędziarz śląski, pierwszy prezes opolskiego oddziału Związku Literatów Polskich, publikował swoje utwory m.in. w: „Odrze”, „Poglądach”, „Panoramie”, „Miesięczniku Literackim”, „Przemianach”, „Głosach znad Odry”, „Życiu Literackim”, „Opolu”, „Polityce”, „Trybunie Opolskiej”, kalendarzach, almanachach i wydawnictwach zbiorowych, w 1982 r. Instytut Śląski w Opolu wydał pierwszą część Pism Rafała Urbana, a w 1990 r. ukazała się część druga |
| 1921-07-24 | – we Lwowie urodził się Juliusz Mariański (zm. 11 października 2006 r.), piłkarz, debiutował w zespole KS „Stadion” Lwów, w czasie wojny występował we lwowskich klubach: Lechii, Unii i Spartaku, po wojnie osiadł w Opolu, został zawodnikiem Odry Opole, w latach 1946–1948 kapitan zespołu, trener, członek Prezydium Zarządu Opolskiego Związku Piłki Nożnej i sekcji piłkarstwa terenowego Polskiego Związku Piłki Nożnej w Warszawie |
| 1945-07-24 | – w Łambinowicach odkryto masowe groby pomordowanych przez Niemców jeńców wojennych |
| 1800-07-25 | – we Wrocławiu zmarł Johann Heinrich Robert Göppert (zm. 18 maja 1884 r. we Wrocławiu), niemiecki botanik, paleontolog i profesor uniwersytecki, od 1852 r. dyrektor wrocławskiego Ogrodu Botanicznego |
| 1872-07-25 | – w Krzyżowicach k. Pszczyny urodził się Jan Jakub Kowalczyk (zm. 22 czerwca 1941 r. w Katowicach), polski działacz narodowy i polityczny, pisarz, dziennikarz, ekonomista, prezes Towarzystwa Akademików Górnoślązaków, działacz Ligi Narodowej, po aresztowaniu Wojciecha Korfantego (1873–1939) kierował „Górnoślązakiem”, senator RP, konsul polski we Wrocławiu |
| 1926-07-25 | – w Bytomiu bojówki niemieckie napadły na polski konsulat |
| 1939-07-25 | – w Berlinie zmarł doktor Augustyn Kośny (ur. 27 listopada 1896 r. w Chróścicach k. Opola), powstaniec śląski, działacz Związku Polaków w Niemczech, dziennikarz, zamordowany przez Niemców |
| 1897-07-26 | – w Katowicach urodził się Henryk Grzondziel (zm. 24 maja 1968 r. w Grudzicach, obecnie część Opola), biskup sufragan gnieźnieński i sufragan opolski, profesor Seminarium Duchownego we Wrocławiu |
| 1910-07-26 | – w Budapeszcie zmarł Adam Sikora (ur. 21 grudnia 1846 r. w Żukowie Górnym na Zaolziu), polski działacz społeczny, filantrop |
| 1944-07-26 | – w Moskwie podpisano porozumienie między Polskim Komitetem Wyzwolenia Narodowego (PKWN) a rządem ZSRR o polsko-radzieckiej granicy państwowej, w zamian za zgodę PKWN-u na ustalenie polskiej granicy wschodniej w oparciu o linię Curzona, rząd radziecki zobowiązał się do popierania na forum międzynarodowym praw Polski do granicy na Odrze i Nysie Łużyckiej |
| 1953-07-26 | – w Opolu zmarł Stanisław Wasylewski (ur. 18 grudnia 1885 r. w Stanisławowie), dziennikarz, eseista, krytyk literacki, tłumacz, autor m.in.: Na Śląsku Opolskim (1937), Legendy i baśnie śląskie (1947) |
| 1879-07-27 | – w Królewskiej Hucie (obecnie Chorzów) urodził się Stanisław Ligoń (zm. 17 marca 1954 r. w Katowicach), pisarz, radiowiec, malarz, ilustrator, działacz narodowy i społeczny, autor polichromii w kościele św. Mikołaja w Truskolasach, założyciel szkoły polskiej, organizator, biblioteki, zespołu teatralnego, wydawca ilustrowanego pisma satyrycznego „Kocynder”, pracownik Wydziału Prasowego Polskiego Komisariatu Plebiscytowego, prezes Związku Zawodowego Artystów Plastyków w Katowicach, w czasie II wojny światowej działał m.in. w Komitecie do spraw Uchodźców Polskich w Jugosławii, członek delegatury Rządu RP na Uchodźstwie, autor audycji radiowej Bery i bojki śląskie, które ukazały się drukiem w 1970 r. |
| 1942-07-27 | w Gotartowicach (obecnie część Rybnika) zostali powieszeni przez Niemców harcerze Paweł i Franciszek Buchalikowie, współorganizatorzy Polskiej Tajnej Organizacji Powstańczej |
| 1844-07-28 | – w Karpaczu odbyło się uroczyste poświęcenie Świątyni Wang |
| 1915-07-28 | – w Krakowie zmarł Jan Karol Maćkowski (ur. 23 czerwca 1865 r. w Żołędowie k. Bydgoszczy), redaktor „Nowin Raciborskich”, działacz towarzystw polskich w Raciborzu i Opolu |
| 1920-07-28 | – Rada Ambasadorów przyznała Czechosłowacji rejon przemysłowy Śląska Cieszyńskiego |
| 1988-07-28 | – w Łaziskach Górnych k. Mikołowa zmarł ksiądz Konrad Szweda (ur. 31 grudnia 1912 r. w Kuźni Rybnickiej, obecnie część Rybnika), publicysta, więzień obozów Auschwitz-Birkenau i Dachau, po 1945 r. szykanowany przez UB |
| 1888-07-29 | – w Komornikach k. Krapkowic urodził się Jan Koj (zm. 6 maja 1948 r. w Krakowie), powstaniec śląski, działacz samorządowy, poseł na Sejm RP i Sejm Śląski |
| 1900-07-29 | – w Jastrzębiu urodził się Józef Witczak (zm. 6 września 1987 r. w Katowicach), adwokat, działacz plebiscytowy, powstaniec śląski, żołnierz 1. Dywizji Pancernej generała Stanisława Maczka |
| 1921-07-29 | – w Prószkowie k. Opola zanotowano najwyższą temperaturę w historii na terenie obecnej Polski, +40,2ºC |
| 1951-07-29 | – we Wrocławiu prymas Stefan Wyszyński poświęcił odbudowaną po wojnie Archikatedrę św. Jana Chrzciciela |
| 1953-07-29 | – w Ustroniu zmarł Jan Wantuła (ur. 20 września 1877 r. w Ustroniu), pisarz ludowy, publicysta, sadownik |
| 2005-07-29 | – zakończono wydobycie węgla w KWK „Piast” w Bieruniu i KWK „Ruch II” w Woli k. Pszczyny |
| 1796-07-30 | – na rzece Strzegomce w Łażanach otwarto pierwszy na kontynencie europejskim most żelazny, jego projektantem był John Baildon, a wykonany został w hucie w Ozimku |
| 1887-07-30 | – w Katowicach zmarł Friedrich Wilhelm Grundmann (ur. 26 listopada 1804 r. w Barcinku k. Jeleniej Góry), przemysłowiec, współtwórca opolskiego przemysłu cementowego, założyciel cementowni Portland Zementwerke, która rozpoczęła ekspansję opolskiego cementu na Górnym Śląsku, w Wielkopolsce i innych rejonach Niemiec, cementownia istniała do 1926 r. |
| 1895-07-30 | – we Wrocławiu zmarł Joseph Fahnroth (ur. 23 lipca 1838 r. w Głuchołazach), malarz niemiecki, jego obrazy zdobią wiele śląskich kościołów |
| 1994-07-30 | – w Chorzowie zmarł Ryszard Riedel (ur. 7 września 1956 r. w Chorzowie), wokalista i autor tekstów piosenek, związany z grupą Dżem |
| 1887-07-31 | – we Lwowie urodził się Roman Lutman (zm. 28 stycznia 1973 r. we Wrocławiu), prawnik, historyk, działacz społeczny, dziennikarz, redaktor, pierwszy dyrektor Biblioteki Śląskiej i Instytutu Śląskiego w Katowicach, a potem w Opolu, uczestnik I Kongresu Związków Polaków w Niemczech, który odbył się w Berlinie, radny Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach |
| 1922-08-01 | – w Lublińcu zmarł Jan Nikodem Jaroń (ur. 3 maja 1881 r. w Jastrzygowicach k. Gorzowa Śląskiego), prawnik, poeta, dramatopisarz, powstaniec śląski, działacz plebiscytowy, w III powstaniu oficer w Grupie „Północ” |
| 1923-08-01 | – w Opolu powstał Związek Spółdzielni Śląskich |
| 1925-08-01 | – ukazał się pierwszy numer „Małego Polaka w Niemczech” |
| 1743-08-02 | – we Wrocławiu powołano Radę Dworu i Poczty, mającą kontrolować i nadzorować działalność urzędów pocztowych |
| 1015-08-03 | – w bitwie pod Krosnem Odrzańskim armia cesarza Henryka II Świętego przełamała polską obronę na Odrze |
| 1926-08-03 | – w Ochodzach pod Opolem urodził się Stefan Oswald Popiołek (zm. 5 listopada 1986 r. w Opolu), archiwista, badacz historii i kultury Śląska, twórca i dyrektor Wojewódzkiego Archiwum Państwowego w Opolu, współtwórca opolskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego, Opolskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, prezes Komitetu Badań Naukowych Opolszczyzny, zastępca dyrektora i sekretarz naukowy Instytutu Śląskiego, dyrektor Muzeum Martyrologii Jeńców Wojennych w Łambinowicach, należał m.in. do Towarzystwa Przyjaciół Opola, Towarzystwa Rozwoju Ziem Zachodnich |
| 1817-08-04 | – w Sudicach k. Opawy w Czechach urodził się Max Ring (zm. 28 marca 1901 r. w Berlinie), niemiecki lekarz, dziennikarz i pisarz |
| 1854-08-04 | – w Tarnowskich Górach zmarł Emanuel Smołka (ur. 20 grudnia w Cyprzanowie k. Raciborza), działacz narodowy i oświatowy, współredaktor „Dziennika Górnośląskiego” w Bytomiu |
| 2019-08-04 | – w Opolu zmarł Kazimierz Szczygielski (ur. 16 listopada 1946 r. w Baborowie), polityk, geograf, poseł na Sejm, pracownik naukowy Instytutu Śląskiego i Politechniki Opolskiej, kierownik Katedry Polityki Regionalnej, autor m.in. publikacji: Środowisko geograficzne Opola a zachorowalność dzieci (1986), Zarządzanie przestrzenią: wybrane zagadnienia z zakresu polityki regionalnej i przestrzennej (2003) |
| 1941-08-05 | – w Dachau zmarł Paweł Dubiel (ur. 25 stycznia 1879 r. w Królewskiej Hucie, obecnie Chorzów), górnik, działacz związkowy i spółdzielczy, delegat na Sejm Dzielnicowy w Poznaniu, prezes Oddziału Górników Zjednoczenia Zawodowego Polskiego, założyciel Towarzystwa Śpiewu „Chopin”, redagował: „Głos Górnika”, broszury agitacyjne Zjednoczenia Zawodowego Polskiego oraz „Kalendarz Robotniczy na rok 1920”, działacz plebiscytowy, wiceprezydent Królewskiej Huty, a następnie Chorzowa, zmarł w obozie koncentracyjnym Da¬chau |
| 1969-08-05 | – w Bytomiu zmarł Józef Kwietniewski (ur. 18 kwietnia 1903 r. w Lünen k. Dortmundu), naczelnikZwiązku Harcerstwa Polskiego w Niemczech (1927–1935), działacz Związku Polaków w Niemczech, więzień obozów Buchenwald i Ravensbrück |
| 1396-08-06 | – podpisano układ pokojowy pomiędzy Królestwem Polskim a obleganymi w Opolu książętami Bolesławem IV i Bernardem, którzy odsunęli od władzy prowadzącego antypolską politykę stryja Władysława Opolczyka |
| 1847-08-06 | – na stację w Katowicach wjechał pierwszy pociąg osobowy |
| 1947-08-06 | – w Krakowie zmarł Konstanty Michalski (ur. 12 kwietnia 1879 r. w Dąbrówce Małej, obecnie część Katowic), ksiądz katolicki, filozof, historyk filozofii, rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie |
| 1883-08-07 | – w Górkach Śląskich k. Raciborza urodził się Maksymilian Basista (zm. 3 listopada 1967 r. w Rybniku), działacz społeczno-polityczny, powstaniec śląski, więzień KL Auschwitz-Birkenau |
| 1885-08-07 | – w Lubszy k. Lublińca urodził się Paweł Golaś (zm. 26 czerwca 1940 r. w Olsztynie k. Częstochowy), działacz społeczny, powstaniec śląski, kupiec, aresztowany przez gestapo i rozstrzelany |
| 1932-08-07 | – w Mysłowicach odbyły się pierwsze mistrzostwa Polski w jeździe indywidualnej na żużlu |
| 1952-08-07 | – w Warszawie zmarł Bernard Antoni Adamecki (ur. 12 lipca 1897 r. w Marklowicach Dolnych na Zaolziu), pułkownik pilot, uczestnik walk z Czechami o Śląsk Cieszyński, w 1939 r. szef sztabu Dowództwa Lotnictwa Armii Modlin, powstaniec warszawski, aresztowany w 1950 r., skazany na karę śmierci i rozstrzelany |
| 1844-08-08 | – w Piekarach Rudnych (obecnie część Tarnowskich Gór) urodził się Wawrzyniec Hajda (zm. 27 marca 1923 r. w Piekarach Śląskich), poeta ludowy, gawędziarz, działacz ruchu narodowego na Śląsku |
| 1872-08-08 | – w Wierzchu k. Prudnika urodził się Karol Chrząszcz (zm. we wrześniu 1940 r. w Dachau), działacz narodowy, agitator kampanii plebiscytowej, członek Związku Polaków w Niemczech, więzień obozów Buchenwald i Dachau, gdzie zmarł z wycieńczenia |
| 1951-08-08 | – Radzionków otrzymał prawa miejskie |
| 1382-08-09 | – książę Władysław Opolczyk ufundował klasztor Paulinów na Jasnej Górze w Częstochowie |
| 1910-08-09 | – w Mokrych Łanach (obecnie część Strzelec Opolskich) urodził się Wawrzyniec Świerzy (zm. 24 sierpnia 1944 r. w Buchenwaldzie), działacz młodzieżowy, członek Związku Polaków w Niemczech, dziennikarz, autor sztuk dla teatrzyków amatorskich, zginął w KL Buchenwald |
| 1932-08-09 | – w Potempie bojówka niemiecka zamordowała Konrada Piecucha |
| 1942-08-09 | – w Auschwitz-Birkenau zmarła Edyta Stein (ur. 12 października 1891 r. we Wrocławiu), niemiecka filozof, karmelitanka bosa, tłumaczka tekstów, m.in. św. Tomasza z Akwinu, autorka pracy poświęconej św. Janowi od Krzyża Wiedza Krzyża, święta i męczennica Kościoła katolickiego, zagazowana przez Niemców w KL Auschwitz-Birkenau |
| 1949-08-09 | – w Katowicach zmarł Henryk Jarczyk (ur. 16 czerwca 1889 r. w Podlesiu, obecnie część Katowic), lekarz, powstaniec śląski, działacz plebiscytowy, w 1940 r. wywieziony za Ural, przeszedł szlak 2. Korpusu Polskiego |
| 2012-08-09 | – w High Falls w USA zmarł Jan Sawka (ur. 10 grudnia 1946 r. w Zabrzu), polski grafik, rysownik, malarz i architekt |
| 1741-08-10 | – wojska pruskie zajęły Wrocław |
| 1913-08-10 | – w Jagielnie k. Strzelina urodził się Edmund Osmańczyk (zm. 4 października 1989 r. w Warszawie), działacz Związku Polaków w Niemczech, pisarz, publicysta, senator RP |
| 1867-08-11 | – we Wrocławiu urodził się Max Glauer (zm. 27 sierpnia 1935 r. w Opolu), fotograf Opola i opolan, jego dom był miejscem spotkań lokalnej elity, miejscowych i przyjezdnych twórców, interesował się sportem, inicjator wzniesienia tzw. Domku Lodowego przy ul. Barlickiego w Opolu |
| 1892-08-11 | – w Cieszynie urodził się Włodzimierz Dąbrowski (zm. w 1942 r. w Auschwitz-Birkenau), polski prawnik, działacz niepodległościowy, powstaniec śląski, kierował pracami Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Katowicach, szef Śląskiej Rady Adwokackiej, wicemarszałek Sejmu Śląskiego, autor książki Trzecie powstanie śląskie. Rok 1921 (1973), zginął w KL Auschwitz-Birkenau |
| 1898-08-11 | – w Tarnowskich Górach oddano do użytku ratusz miejski |
| 1933-08-11 | – w Rzeszowie urodził się Jerzy Grotowski (zm. 14 stycznia 1999 r. w Pontederze we Włoszech), aktor, reżyser, pedagog, twórca Teatru Laboratorium 13 Rzędów, Honorowy Obywatel Miasta Opola |
| 1972-08-11 | – w Opolu zmarł Szymon Koszyk (ur. 3 lipca 1891 r. w Opolu), powstaniec śląski, działacz społeczny i narodowy, 3 maja 1920 r. zorganizował w Opolu pochód, który skończył się starciem z niemieckimi bojówkami, komendant Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska na powiat opolski, dowódca I baonu opolskiego w III powstaniu śląskim, od 1945 r. burmistrz Głuchołaz, organizator Archiwum Miejskiego w Opolu |
| 1993-08-11 | – Korfantów otrzymał prawa miejskie |
| 1887-08-12 | – w Porębie k. Zabrza urodził się Augustyn Bańczyk (zm. 28 maja 1944 r. w Krakowie), powstaniec śląski, komendant policji w województwie śląskim, żołnierz Armii Krajowej, rozstrzelany przez Niemców w więzieniu na Montelupich |
| 1824-08-13 | – w Bażanowicach k. Cieszyna urodził się Paweł Stalmach (zm. 13 listopada 1891 r. w Cieszynie), pastor, publicysta, działacz społeczny, redaktor „Tygodnika Cieszyńskiego” (później „Gwiazdki Cieszyńskiej”), przeciwstawiał się germanizacji, walczył o równe prawa dla ludności polskiej i języka polskiego, domagał się połączenia Śląska Cieszyńskiego z pozostałymi ziemiami polskimi, inicjator powstania na Śląsku Cieszyńskim m.in. Towarzystwa Uczących się Języka Polskiego w Gimnazjum Ewangelickim w Cieszynie, Czytelni Polskiej, Towarzystwa Naukowej Pomocy dla Księstwa Cieszyńskiego, Macierzy Szkolnej Księstwa Cieszyńskiego |
| 1930-08-13 | – utworzono archidiecezję wrocławską |
| 1869-08-14 | – w Belnie k. Świecia urodził się Bogusław Parczewski (zm. 4 września 1935 r. w Katowicach), lekarz, działacz społeczny, powstaniec śląski, filantrop |
| 1895-08-14 | – za udział w polskich zebraniach i kontakty z wielkopolskimi działaczami niepodległościowymi Wojciech Korfanty został relegowany z gimnazjum |
| 1919-08-14 | – rozpoczął się strajk 140 tys. robotników polskich na Górnym Śląsku, poprzedzający wybuch powstania |
| 1919-08-14 | – założono Klub Piłkarski Ruch Radzionków |
| 1257-08-15 | – w Krakowie zmarł Jacek Odrowąż (ur. w 1183 r. w Kamieniu Śląskim), dominikanin, święty Kościoła katolickiego, patron Polski |
| 1865-08-15 | – w Bytomiu urodził się Paweł Dombek (zm. 11 grudnia 1925 r. w Krakowie), polityk, dziennikarz, poseł do Reichstagu, poseł na Sejm RP |
| 1882-08-15 | – w Cieszynie zmarł Karol Miarka (ur. 22 października 1825 r. w Pielgrzymowicach k. Pszczyny), działacz społeczny i oświatowy na Górnym Śląsku, pisarz, organizator polskich organizacji społecznych i gospodarczych, współpracował z czasopismami: „Gwiazdka Cieszyńska”, „Zwiastun Górnośląski”, wydawca „Katolika”, założył Księgarnię Katolicką, zainicjował serię Biblioteka Katolicka, wydawał kalendarze, powołał stowarzyszenie Kasyno Katolickie, w którym organizował amatorskie spotkania teatralne, założył drukarnię w Mikołowie |
| 1901-08-15 | – w Berlinie zmarł Karl Weinhold (ur. 26 października 1823 r. w Dzierżoniowie), niemiecki folklorysta i językoznawca, zajmował się folklorystyką Śląska, syntaktyką (składnią) i leksykografią 1942 – w Katowicach zmarł Józef Pukowiec (ur. 14 września 1904 r. w Świętochłowicach), nauczyciel, komendant Tajnej Śląskiej Chorągwi Harcerzy, redaktor wydawnictw konspiracyjnych, współzałożyciel Organizacji Orła Białego, po aresztowaniu w sierpniu 1940 r. więziony w KL Auschwitz-Birkenau, zginął w katowickim więzieniu |
| 1945-08-15 | – we Wrocławiu i Opolu powstały nowe kościelne jednostki administracyjne powołane przez prymasa Polski Augusta Hlonda, administratorami apostolskimi zostali: we Wrocławiu – ksiądz Kazimierz Milik, w Opolu – ksiądz Bolesław Kominek |
| 1988-08-15 | – w kopalni „Manifest Lipcowy” w Jastrzębiu rozpoczął się strajk, który zapoczątkował falę wystąpień strajkowych na Śląsku i Wybrzeżu, jednym z postulatów strajkujących była ponowna rejestracja „Solidarności” |
| 1885-08-16 | – w Rogach k. Niemodlina urodził się Franciszek Fesser (zm. 23 października 1956 r. w Katowicach), działacz polityczny i związkowy, powstaniec śląski, poseł na Sejm Śląski |
| 1886-08-16 | – w Lipinach (obecnie część Świętochłowic) urodził się Augustyn Świder (zm. 2 lutego 1923 r. w Katowicach), hutnik, poeta, publicysta, powstaniec śląski, komendant Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska na miasto i powiat Bytom, współzałożyciel Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Lipinach, drukował wiersze i opowiadania w czasopiśmie „Polak”, „Orędzie Sokole”, „Powstaniec”, wydał Z głębin duszy polskiej syna ziemi górno-śląskiej. Wiersze i pieśni (1920) oraz Deklamacje na czas plebiscytowy (wydane pod pseudonimem Kuba z Jagód, 1920) |
| 1891-08-16 | – w Dziergowicach urodził się Alfons Zgrzebniok (zm. 31 stycznia 1937 r. w Marcinkowicach), nauczyciel, dowódca powstańczy, komendant główny Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska, działacz samorządowy i polityczny, współzałożyciel Związku Powstańców Śląskich, pochowany w Rybniku w Kwaterze Dowódców Powstań Śląskich |
| 1919-08-16 | – rozpoczęło się I powstanie śląskie |
| 1937-08-16 | – na Śląsku Opolskim aresztowano 32 dawnych działaczy „Sokoła” |
| 1950-08-16 | – w Suchym Borze k. Opola zmarł Antoni Pawleta (ur. 13 czerwca 1886 r. w Górażdżach k. Strzelec Opolskich), działacz społeczny, redaktor, dziennikarz, więzień KL Buchenwald |
| 1920-08-17 | – niemieckie związki zawodowe na Górnym Śląsku ogłosiły strajk, któremu towarzyszyły manifestacje ludności niemieckiej o charakterze antypolskim i antyfrancuskim |
| 1920-08-17 | – w Katowicach zmarł Andrzej Mielęcki (ur. 30 listopada 1864 r. w Huciskach k. Piotrkowa Trybunalskiego), polski działacz społeczny i polityczny na Śląsku, lekarz, zamordowany przez Niemców |
| 1934-08-17 | – w Wiedniu zmarł Jan Kossak-Główczewski (ur. 23 października 1868 r. w Rzecznicy na Pomorzu), ksiądz, wikariusz w parafiach: Ścięcia św. Jana Chrzciciela w Rychtalu i św. Katarzyny w Sławięcicach, proboszcz w parafii św. Józefa w Międzyborzu następnie św. Franciszka z Asyżu w Komprachcicach k. Opola, założyciel probostwa i nowych cmentarzy w należących do Komprachcic: Polskiej Nowej Wsi i Osinach, wicedziekan dekanatu opolskiego, w okresie powstań i plebiscytu zaangażowany czynnie po stronie polskiej, od 1922 r. proboszcz parafii św. Jana i Pawła w Dębie |
| 1939-08-17 | – w Warszawie zmarł Wojciech Korfanty (ur. 20 kwietnia 1873 r. w Sadzawce k. Katowic), polityk, poseł do Reichstagu oraz pruskiego Landtagu, komisarz plebiscytowy na Górnym Śląsku, dyktator III powstania śląskiego, poseł na Sejm RP, wicepremier w rządzie Wincentego Witosa, wydawca wraz z Janem Kowalczykiem pierwszego numeru „Górnoślązaka”, oraz „Polaka”, „Kuriera Śląskiego” „Rzeczpospolitej” i „Polonii” |
| 1969-08-17 | – w Berkeley w stanie Kalifornia zmarł Otto Stern (ur. 17 lutego 1888 r. w Żorach), niemiecki fizyk, podoficer armii pruskiej, po dojściu Hitlera do władzy emigruje do Stanów Zjednoczonych, laureat Nagrody Nobla (1943) w dziedzinie fizyki, za wkład w rozwój metody wiązki molekularnej i odkrycie momentu magnetycznego protonu |
| 1904-08-18 | – w Koźminie (obecnie Koźmin Wielkopolski) urodziła się Janina Kłopocka (zm. 27 lutego 1982 r. w Warszawie), artystka, działaczka Związku Polaków w Niemczech, autorka znaku graficznego „Rodła”, wykonywała także ilustracje do publikacji i czasopism wydawanych przez związek, autorka prac artystycznych poświęconych kulturze polskiej dla pisma „Młody Polak w Niemczech”, kierownik Referatu Kultury i Sztuki Starostwa w Oleśnie, gdzie zabezpieczała i inwentaryzowała dzieła sztuki ocalałe z działań wojennych |
| 1946-08-18 | – w Opolu odbył się zjazd byłych członków Związku Polaków w Niemczech |
| 1625-08-19 | – w Kolonii w Niemczech zmarł Fryderyk Wilhelm (ur. 9 listopada 1601 r.), ostatni piastowski książę cieszyński |
| 1920-08-19 | – rozpoczęło się II powstanie śląskie |
| 1639-08-20 | – w Gdańsku zmarł Martin Opitz (ur. 23 grudnia 1597 r. w Bolesławcu), niemiecki poeta i teoretyk literatury |
| 1915-08-20 | – w Bad Homburg w Niemczech zmarł Paul Ehrlich (ur. 14 maja 1854 r. w Strzelinie), chemik i bakteriolog niemiecki, laureat Nagrody Nobla (1908) w dziedzinie medycyny, za pracę nad immunologią, uważany za twórcę podstaw chemioterapii |
| 1939-08-20 | – w Katowicach odbył się pogrzeb Wojciecha Korfantego (1873–1939) |
| 1921-08-21 | – w Lesznie urodził się Marian Nowak (zm. 23 stycznia 2000 r. w Opolu), artysta, rzeźbiarz, metaloplastyk, wiceprezes opolskiego oddziału Związku Polskich Artystów Plastyków, współtwórca Biura Wystaw Artystycznych w Opolu, jego dziełami są m.in: maska nad wejściem do Klubu Związków Twórczych (obecnie Pub „Maska”), orzeł na Wieży Piastowskiej, statuetka „Karolinki” wręczana na Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej, wspólnie z Janem Borowczakiem, Jerzym Beskim i Florianem Jesionowskim zaprojektował pomnik Martyrologii Jeńców Wojennych w Łambinowicach |
| 1933-08-21 | – w Mysłowicach zburzono Wieżę Bismarcka |
| 1970-08-21 | – w Grabinie k. Prudnika zmarł Bernard Augustyn (ur. 22 sierpnia 1877 r. w Grabinie), działacz narodowy, organizator polskiej prywatnej szkoły, więzień KL Buchenwald |
| 1877-08-22 | – w Grabinie k. Prudnika urodził się Bernard Augustyn (zm. 21 sierpnia 1970 r. w Grabinie), działacz narodowy, organizator polskiej prywatnej szkoły, więzień KL Buchenwald |
| 1942-08-22 | – w Auschwitz-Birkenu zmarł Teodor Glensk (ur. 6 listopada 1901 r. w Tarnowie Opolskim), prawnik, śląski działacz społeczny, dyrektor Biura Sejmu Śląskiego, członek Delegatury Rządu w Londynie, rozstrzelany w KL Auschwitz-Birkenau |
| 1945-08-22 | – I Armia Wojska Polskiego została przeorganizowana w Śląski Okręg Wojskowy, obejmujący województwa wrocławskie i śląsko-dąbrowskie |
| 1656-08-23 | – w Świdnicy położono kamień węgielny pod budowę protestanckiego Kościoła Pokoju |
| 1863-08-23 | – w Gliwicach zmarł Theodor Kalide (ur. 8 lutego 1801 r. w Królewskiej Hucie, obecnie Chorzów), niemiecki rzeźbiarz, jeden z wybitniejszych rzeźbiarzy górnośląskich XIX w., autor pomników m.in.: Fryderyka Wielkiego dla Wrocławia, Johanna Wincklemanna dla berlińskiego Alten Museum, Fryderyka Wilhelma III dla berlińskiego Lustgarten, Franza von Winklera dla Katowic oraz „Madonny z Dzieciątkiem” znajdującej się w Kościele św. Krzyża w Bytomiu w dzielnicy Miechowice |
| 1914-08-23 | – w Cieszynie utworzono Sekcję Śląską Naczelnego Komitetu Narodowego, która przystąpiła do formowania Legionu Śląskiego |
| 1944-08-23 | – w Buchenwaldzie w Niemczech zmarł Jakub Pielok (ur. 23 kwietnia 1882 r. w Kościeliskach k. Olesna), działacz społeczny, oświatowy, plebiscytowy, powstaniec śląski, współorganizator polskiej szkoły w Kościeliskach, aresztowany w sierpniu 1939 r., zamordowany w KL Buchenwald |
| 1944-08-23 | – w Mauthausen w Austrii zmarł Henryk Sławik (ur. 16 lipca 1894 r. w Szerokiej k. Jastrzębia-Zdroju), powstaniec śląski, dziennikarz, działacz Polskiej Partii Socjalistycznej, organizator pomocy uchodźcom polskim (w tym Żydom) na Węgrzech, Sprawiedliwy wśród Narodów Świata, zamordowany w KL Mauthausen-Gusen |
| 1897-08-24 | – w Dąbrówce Wielkiej (obecnie część Piekar Śląskich) urodził się Bartłomiej Płonka (zm. 17 lipca 1965 r. w Dąbrówce Wielkie), działacz społeczny, powstaniec śląski, poseł na Sejm Śląski |
| 1919-08-24 | – zakończyło się I powstanie śląskie |
| 1927-08-24 | – w Chorzowie zmarła Janina Omańkowska (ur. 12 czerwca 1859 r. w Srebrnikach k. Wąbrzeźna), działaczka narodowa i społeczna, redaktorka, założycielka Związku Towarzystw Polek na Górnym Śląsku, posłanka na Sejm Śląski |
| 1938-08-24 | – Ministerstwo Spraw Wewnętrznych III Rzeszy wydało okólnik ograniczający możliwość nadawania imion polskich Polakom posiadającym obywatelstwo niemieckie |
| 1944-08-24 | – w Buchenwaldzie w Niemczech zmarł Wiktor Gorzołka (ur. 16 marca 1908 r. w Łabędach, obecnie część Gliwic), działacz młodzieżowy Związku Polaków w Niemczech, działacz narodowy, społeczny i kulturalny, redaktor „Słowa Śląskiego”, współwydawca „Katolika Trzyrazowego”, sekretarz Związku Polaków na Śląsku, aresztowany przez gestapo, zginął w KL Buchenwald |
| 1944-08-24 | – w Buchenwaldzie zmarł Wawrzyniec Świerzy (ur. 9 sierpnia 1910 r. w Mokrych Łanach, obecnie część Strzelec Opolskich), działacz młodzieżowy, członek Związku Polaków w Niemczech, dziennikarz, autor sztuk dla teatrzyków amatorskich, zginął w KL Buchenwald |
| 1891-08-25 | – w Karwinie urodził się Gustaw Morcinek (zm. 20 grudnia 1963 r. w Krakowie), pisarz, działacz społeczny, w czasie II wojny światowej więzień obozów Dachau i Sachsenhausen, poseł na Sejm PRL I kadencji, autor wielu książek, m.in.: Łysek z pokładu Idy (1933), Śląsk (1933), Ondraszek (1953), Ziemia Cieszyńska (1968), swoje utwory publikował m.in. w: „Dzienniku Cieszyńskim”, „Zaraniu Śląskim” |
| 1920-08-25 | – na rozkaz polskiego dowództwa zakończono II powstanie śląskie |
| 1920-08-25 | – powołano polsko-niemiecką Policję Plebiscytową |
| 1926-08-25 | – Michał Grażyński został mianowany wojewodą śląskim, funkcję tę pełnił do września 1939 r. |
| 1948-08-25 | – we Wrocławiu rozpoczął się Światowy Kongres Intelektualistów w Obronie Pokoju |
| 1956-08-25 | – w pożarze KWK „Chorzów” zginęło 30 górników |
| 1649-08-26 | – w Brnie zmarł Marcin Strzoda (ur. 11 listopada 1587 r. w Gliwicach), autor dziejów Śląska, profesor kolegiów jezuickich w Nysie i Brnie |
| 1894-08-26 | – w Gliwicach uruchomiono komunikację tramwajową |
| 1939-08-26 | – grupa niemieckich dywersantów napadła na stację kolejową w Mostach k. Jabłonkowa |
| 1954-08-26 | – w Jaworznie w KWK „Komuna Paryska” zginęło 18 górników |
| 2016-08-26 | – w Poznaniu zmarł Reinhard Selten (ur. 5 października 1930 r. we Wrocławiu), ekonomista niemiecki, laureat Nagrody Nobla (1994) w dziedzinie ekonomii |
| 1914-08-27 | – w Jaworzynce k. Cieszyna urodził się Paweł Łysek (zm. 15 lipca 1978 r. w Huntington w USA), pisarz, etnograf, żołnierz Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, członek amerykańskiego Pen Clubu |
| 1922-08-27 | – w Berlinie powstał Związek Polaków w Niemczech |
| 1932-08-27 | – w Raciborzu arcybiskup metropolita wrocławski kardynał Adolf Bertram dokonał koronacji cudownego obrazu Matki Bożej Raciborskiej |
| 1935-08-27 | – w Opolu zmarł Max Glauer (ur. 11 sierpnia 1867 r. we Wrocławiu), fotograf Opola i opolan, jego dom był miejscem spotkań lokalnej elity, miejscowych i przyjezdnych twórców, interesował się sportem, inicjator wzniesienia tzw. Domku Lodowego przy ul. Barlickiego w Opolu |
| 1924-08-28 | – w Opolu powstał Związek Akademików Górnoślązaków „Silesia Superior”, zrzeszał on młodzież z Górnego Śląska studiującą na uczelniach niemieckich, siedzibą związku był Wrocław, a działał w latach 1924–1939 |
| 1958-08-28 | – w Zabrzu w KWK „Makoszowy” w wyniku pożaru zginęło 72 górników, a 87 zatruło się czadem |
| 1995-08-28 | – w Paryżu zmarł Gerard Wilk (ur. 12 stycznia 1944 r. w Gliwicach), polski tancerz, solista Teatru Wielkiego w Warszawie |
| 1947-08-29 | – w Nysie zmarł Józef Michalski (ur. 17 lutego 1889 r. w Gelsenkirchen w Niemczech), podporucznik Wojska Polskiego, powstaniec śląski, komendant Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska na okręg wodzisławski, redaktor „Gazety Śląskiej”, poseł na Sejm Śląski IV kadencji, pochowany w Rybniku w Kwaterze Dowódców Powstań Śląskich |
| 1980-08-29 | – rozpoczęły się strajki w śląskich kopalniach |
| 1980-08-29 | – w Jastrzębiu-Zdroju powstał Międzyzakładowy Komitet Strajkowy |
| 1955-08-30 | – w Siemianowicach Śląskich zmarł Karol Gajdzik (ur. 4 listopada 1883 r. w Przełajce, obecnie część Siemianowic Śląskich), powstaniec śląski, poseł na Sejm Śląski IV kadencji, w 1939 r. aresztowany przez gestapo, więzień KL Buchenwald, po wojnie prześladowany przez władze PRL |
| 1964-08-30 | – w Łambinowicach na miejscu byłego obozu jenieckiego otwarto Muzeum Martyrologii Jeńców Wojennych |
| 1970-08-30 | – w Karlsruhe w Niemczech zmarł Ernest Wilimowski (ur. 23 czerwca 1916 r. w Katowicach), polski i niemiecki piłkarz grający na pozycji napastnika, reprezentant Polski i Niemiec |
| 1924-08-31 | – w Opolu odbył się pierwszy zjazd rolników polskich ze Śląska Opolskiego |
| 1939-08-31 | – w Gliwicach niemieccy dywersanci przebrani w polskie mundury upozorowali polską napaść na niemiecką radiostację |
| 1984-08-31 | – we Wrocławiu zakończył działalność założony w Opolu Teatr „Laboratorium”, poprzednio działający w Opolu „Teatr 13 Rzędów” |
| 1930-09-01 | – w Dulczy Małej k. Mielca urodziła się Teresa Sękowska (zm. 13 kwietnia 2000 r. w Opolu), bibliotekarka, pedagog, prowadziła we Wrocławiu bibliotekę Okręgowego Zarządu Związków Zawodowych Pracowników Przemysłu Terenowego, działała w Związku Harcerstwa Polskiego, od 1971 r. pełniła obowiązki kierownika Wydziału Bibliotekarskiego i wykładowcy Państwowego Studium Kulturalno-Oświatowego i Bibliotekarskiego w Opolu |
| 1945-09-01 | – do Opola przybył ksiądz doktor Bolesław Kominek, obejmując posługę administratora apostolskiego Śląska Opolskiego |
| 1946-09-01 | – otwarto Muzeum Miejskie w Opolu (od lipca 1950 r. Muzeum Śląska Opolskiego) |
| 1954-09-01 | – z Wrocławia do Opola przeniesiono Wyższą Szkołę Pedagogiczną |
| 1958-09-01 | – w KWK „Nowa Ruda” w skutek pożaru i wybuchu pyłu węglowego śmierć poniosło 14 górników |
| 1970-09-01 | – w Katowicach założono Wyższą Szkołę Wychowania Fizycznego |
| 2001-09-01 | – w Katowicach założono Akademię Sztuk Pięknych |
| 1891-09-02 | – w Cieszynie powstało pierwsze na Śląsku Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” |
| 1932-09-02 | – rząd pruski ułaskawił pięciu morderców Konrada Piecucha, zmieniając im wyrok śmierci na karę więzienia |
| 1937-09-02 | – w Bytomiu policja zamknęła „Gospodę Polską” |
| 1953-09-02 | – w Świdnicy urodził się Stefan Leletko (zm. 5 października 2012 r. w Opolu), polski sztangista, dwukrotny mistrz świata i czterokrotny mistrz Europy |
| 1905-09-03 | – w Kamieńcu Podolskim urodził się Stefan Chmielnicki (zm. 15 listopada 1982 r. w Opolu), poeta, satyryk, reporter, tłumacz, twórca setek wierszyków, publikował w „Kocyndrze”, „Nowinach Opolskich”, „Dzienniku Zachodnik”, w „Trybunie Opolskiej” prowadził razem z Zofią Senftową dział satyry i humoru „Rózgi opolskie”, później „Corridi”, pracownik Instytutu Śląskiego, stworzył kabaret „Kukuryku” |
| 1980-09-03 | – podpisano porozumienia jastrzębskie |
| 1929-09-04 | – w Dobrzeniu Małym k. Opola zmarł Franciszek Wilczek (ur. 4 października 1868 r. w Dobrzeniu Małym), działacz narodowy, społeczny i kulturalny, poeta |
| 1935-09-04 | – w Katowicach zmarł Bogusław Parczewski (ur. 14 sierpnia 1869 r. w Belnie k. Świecia), lekarz, działacz społeczny, powstaniec śląski, filantrop |
| 1939-09-04 | – w Katowicach Niemcy rozstrzelali ok. 80 obrońców miasta i spalili synagogę wielką |
| 1939-09-04 | – w Katowicach zmarł Franciszek Feige (ur. 22 stycznia 1895 r. w Lipinach, obecnie część Świętochłowic), członek Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska, powstaniec śląski, obrońca Katowic w 1939 r., rozstrzelany przez Niemców, działacz Związku Powstańców Śląskich |
| 1974-09-04 | – w Katowicach zmarł Paweł Steller (ur. 23 stycznia 1895 r. Hermanicach, obecnie część Ustronia), artysta plastyk, projektant witraży, współzałożyciel Związku Zawodowego Artystów Plastyków Śląskich, członek Związku Artystyczno-Literackiego na Śląsku, w tece wydawniczej Opole 1960 w drzeworycie Pawła Stellera, znajdują się m.in. następujące drzeworyty: „Wieża Piastowska”, „Ratusz opolski”, „Sarkofagi Piastów w Opolu”, „Kamieniczki na rynku opolskim”, „Muzeum w Opolu” |
| 2015-09-04 | – we Wrocławiu zakończono budowę Narodowego Forum Muzyki im. Witolda Lutosławskiego |
| 1899-09-05 | – we Wrocławiu zmarł ksiądz Adolf Hytrek (ur. 17 czerwca 1853 r. w Obrowcu k. Krapkowic), archeolog, dziennikarz |
| 1924-09-05 | – ukazał się pierwszy numer czasopisma „Harcerz Polski” |
| 1935-09-05 | – w Atenach zmarł Thomas Myrtek (ur. 28 grudnia 1888 r. w Bytomiu), niemiecki rzeźbiarz, członek Związku Artystów Śląska |
| 1959-09-05 | – w Chorzowie otwarto Śląskie Wesołe Miasteczko |
| 1926-09-06 | – Michał Grażyński objął obowiązki wojewody śląskiego |
| 1930-09-06 | – w Bytomiu urodził się Fryderyk Kremser (zm. 18 stycznia 1995 r. w Opolu), artysta fotografik, wydawca pisma „Zeszyty Edukacji Kulturalnej / Joseph von Eichendorff Konversatorium”, w 1956 r. założył na Opolszczyźnie Związek Młodych Robotników, sekretarz Zarządu Wojewódzkiego PTTK na Opolszczyźnie, fotografował opolskie zabytki, pozostawił po sobie bezcenne pamiątki w postaci albumów i wystaw |
| 1939-09-06 | – w Załężu (obecnie część Katowic) zmarł Teofil Patalong (ur. 23 lutego 1869 r. w Załęskiej Hałdzie, obecnie część Katowic), górnik, działacz narodowy, społeczny i plebiscytowy, członek Towarzystwa Gimnastycznego Sokół”, współzałożyciel Towarzystwa Śpiewaczego „Lutnia”, powstaniec śląski, komendant Straży Obywatelskiej w Załęskiej Hałdzie, zastrzelony przez Niemców |
| 1987-09-06 | – w Katowicach zmarł Józef Witczak (ur. 29 lipca 1900 r. w Jastrzębiu), adwokat, działacz plebiscytowy, powstaniec śląski, żołnierz 1. Dywizji Pancernej generała Stanisława Maczka |
| 1939-09-07 | – nastąpiła formalna likwidacja Związku Polaków w Niemczech |
| 1956-09-07 | – w Chorzowie urodził się Ryszard Riedel (zm. 30 lipca 1994 r. w Chorzowie), wokalista i autor tekstów piosenek, związany z grupą Dżem |
| 1976-09-07 | – w KWK „Nowa Ruda” w Nowej Rudzie doszło do wyrzutu gazów i skał, śmierć poniosło 18 górników |
| 1920-09-08 | – w Zebrzydowicach urodziła się Janina Sosnowska (zm. 14 września 2015 r. w Opolu), choreograf, nauczycielka tańca klasycznego, instruktor tańca w Towarzystwie Śpiewaczym „Lutnia”, w Opolu prowadziła zajęcia w Zespole Tańca Klasycznego oraz w Studium Baletowym, a także w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Opolu, współpracowała z Teatrem Ziemi Opolskiej, instruktor ds. choreografii w Wojewódzkim Domu Kultury, wydawała „Poradnik Tańca” pismo skierowane do nauczycieli i uczniów zespołów artystycznych |
| 1937-09-08 | – w Cieszynie urodziła się Ruta Molin (zm. 19 września 2005 r. we Wrocławiu), artystka malarka, w 1947 r. wraz z rodziną osiedliła się w Opolu, pedagog Państwowego Ogniska Plastycznego w Opolu, grafik, pracownik opolskiej drukarni, projektantka wystaw, plakatów, serii wydawniczych m.in. „Perły Literatury Śląskiej”, ilustrowała tomiki wierszy, jej obrazy są w zasobach m.in. Muzeum Śląska Opolskiego i Galerii Sztuki Współczesnej w Opolu |
| 1939-09-08 | – pod Pilchowicami k. Gliwic zmarł Władysław Robota (ur. 27 czerwca 1872 r. w Gostomi k. Prudnika), ksiądz katolicki, działacz społeczny i narodowy, po wybuchu II wojny światowej wywieziony przez Niemców do lasu pod Pilchowicami i zamordowany |
| 1939-09-08 | – w Nowym Bytomiu (obecnie część Rudy Śląskiej) zmarła Jadwiga Marek (ur. 15 września 1885 r. w Gliwicach), członkini Towarzystwa Śpiewu „Harmonia”, Towarzystwa Polek w Gliwicach, działaczka plebiscytowa, zamordowana przez Niemców |
| 1945-09-08 | – rozpoczęła działalność Opera Wrocławska, pierwszym wystawionym przedstawieniem była Halka w reżyserii Stanisława Drabika |
| 1972-09-08 | – Sąd Wojewódzki w Opolu skazał Jerzego Kowalczyka na karę śmierci, a jego brata Ryszarda na 25 lat pozbawienia wolności za wysadzenie 7 października 1971 r. auli w miejscowej Wyższej Szkoły Pedagogicznej |
| 2011-09-08 | – we Wrocławiu rozpoczął się Europejski Kongres Kultury |
| 1937-09-09 | – w Bytomiu został aresztowany Wiktor Gorzołka, prezes Związku Polskiej Młodzieży Katolickiej na Śląsku Opolskim |
| 1890-09-10 | – ukazał się pierwszy numer „Gazety Opolskiej” wydawanej przez Bronisława Koraszewskiego |
| 1930-09-10 | – w Tychach zmarł Jan Kapica (ur. 2 lutego 1866 r. w Miedźnej k. Pszczyny), ksiądz katolicki, działacz społeczny, poseł do parlamentu pruskiego, zwolennik przyłączenia Śląska do Polski, zastępca przewodniczącego Polskiego Komitetu Plebiscytowego na powiat pszczyński, dziekan konsultorów diecezjalnych, pierwszy prepozyta kapituły katedralnej w Katowicach i protonotariusz apostolski |
| 1933-09-10 | – we Wrocławiu powstał Związek Akademików „Piast”, przewodniczącym został Ludwik Affa |
| 1865-09-11 | – Katowice otrzymały prawa miejskie |
| 1939-09-11 | – w Opolu aresztowano działaczy Dzielnicy I Związku Polaków w Niemczech |
| 1980-09-11 | – w Hucie Katowice podpisano porozumienie pomiędzy Międzyzakładowym Komitetem Robotniczym a Komisją Rządową |
| 1995-09-12 | – w Hausach w Niemczech zmarł Ernest Pohl (ur. 3 listopada 1932 r. w Rudzie Śląskiej), polski piłkarz pochodzenia niemieckiego, reprezentant kraju, wielokrotny mistrz Polski |
| 1406-09-13 | – we Wrocławiu doszło do buntu mieszczaństwa |
| 1841-09-13 | – w Lublińcu urodził się Konstanty Damrot (zm. 5 marca 1891 r. w Pilchowicach k. Gliwic), ksiądz katolicki, poeta, pisarz, wikariusz w Opolu, dyrektor Seminarium Nauczycielskiego w Opolu, członek Związku Opolskiej Inteligencji Philomatia, autor m.in. książki Die älteren Ortsnamen Schlesiens, ihre Entstehung und Bedeutung (1896) |
| 1763-09-14 | – na Śląsku władze pruskie wprowadziły ustawy germanizacyjne |
| 1897-09-14 | – w Rybniku rozpoczęto wydobycie w KWK „Chwałowice” (Donnersmarck-Grube) |
| 1904-09-14 | – w Świętochłowicach urodził się Józef Pukowiec (zm. 15 sierpnia 1942 r. w Katowicach), nauczyciel, komendant Tajnej Śląskiej Chorągwi Harcerzy, redaktor wydawnictw konspiracyjnych, współzałożyciel Organizacji Orła Białego, po aresztowaniu w sierpniu 1940 r. więziony w KL Auschwitz-Birkenau, zginął w katowickim więzieniu |
| 2015-09-14 | – zmarła Janina Sosnowska (ur. 8 września 1920 r. w Zebrzydowicach), choreograf, nauczycielka tańca klasycznego, instruktor tańca w Towarzystwie Śpiewaczym „Lutnia”, w Opolu prowadziła zajęcia w Zespole Tańca Klasycznego oraz w Studium Baletowym, a także w Wyższej Szkole Pedagogicznej, współpracowała z Teatrem Ziemi Opolskiej, instruktor ds. choreografii w Wojewódzkim Domu Kultury, wydawała „Poradnik Tańca” pismo skierowane do nauczycieli i uczniów zespołów artystycznych |
| 1719-09-15 | – w Gliwicach poświęcono kościół pw. św. Jerzego |
| 1885-09-15 | – w Gliwicach urodziła się Jadwiga Marek (zm. 8 września 1939 r. w Nowym Bytomiu, obecnie część Rudy Śląskiej), członkini Towarzystwa Śpiewu Harmonia, Towarzystwa Polek w Gliwicach, działaczka plebiscytowa, zamordowana przez Niemców |
| 1894-09-15 | – w Rowieniu (obecnie część Żor), urodził się Nikodem Sobik (zm. w kwietniu 1940 r. w Charkowie na Ukrainie), działacz Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska, powstaniec śląski, w 1939 r. wzięty do niewoli w okolicach Lwowa, internowany w obozie w Starobielsku, rozstrzelany przez Rosjan, ofiara zbrodni katyńskiej |
| 1903-09-15 | – we Lwowie urodził się Michał Antonów (zm. 25 września 1985 r. w Katowicach), uczestnik wojny obronnej 1939 r., twórca i kierownik Archiwum Akt Dawnych Województwa Śląskiego, organizator i dyrektor Archiwum Państwowego w Katowicach |
| 1994-09-15 | – zakończono eksploatację węgla w kopalni „Nowa Ruda” |
| 1939-09-16 | – w Podhajcach k. Brzeżan zmarł Alojzy Kot (ur. 28 maja 1881 r. w Bytomiu), działacz narodowy i społeczny, wicemarszałek Sejmu Śląskiego, poseł na Sejm RP, członek Narodowej Partii Robotniczej |
| 1955-09-16 | – w Katowicach zmarł się Jan Kędzior (ur. 24 listopada 1880 r. w Grzawie k. Pszczyny), działacz społeczny i polityczny, dziennikarz pisma „Katolik”, sekretarz Polskiego Komitetu Wyborczego dla Śląska w powiecie pszczyńskim, założyciel biblioteki oddziałowej Towarzystwa Czytelni Ludowych, członek Powiatowej Rady Ludowej w Pszczynie i Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska, poseł na Sejm Śląski I, II i III kadencji, członek Senatu RP, dyrektor Banku Ludowego w Pszczynie, kierownik administracyjny w Wydziale Powiatowym w Katowicach |
| 1984-09-16 | – w Polskiej Nowej Wsi k. Opola rozbił się samolot An-2, w katastrofie zginęło 12 osób |
| 1993-09-16 | – Legnicę opuścili ostatni żołnierze Północnej Grupy Wojsk Armii Radzieckiej, wydarzenie to zakończyło proces wycofywania wojsk rosyjskich z Polski |
| 1860-09-17 | – w Pszczynie zmarł Bernard Bogedain (ur. 11 listopada 1810 r. we Wróblinie, obecnie część Głogowa), ksiądz katolicki, radca szkolny w rejencji opolskiej, biskup sufragan wrocławski, zwolennik utrzymania języka polskiego w pracy duszpasterskiej na Śląsku |
| 1981-09-17 | – w Opolu zmarł Franciszek Hawranek (ur. 9 marca 1919 r. w Tychach), historyk, znawca dziejów Śląska, kierownik Zakładu Historii i wicedyrektor Instytutu Śląskiego w Opolu, wykładowca Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu, redaktor prac dokumentujących polskość Śląska, m.in. Twierdze polskości, Ludzie spod znaku Rodła czy Encyklopedia powstań śląskich |
| 1798-09-18 | – we Wrocławiu zmarł Samuel Beniamin Klose (ur. 27 kwietnia 1730 r. we Wrocławiu), rektor Gimnazjum św. Ducha we Wrocławiu, badacz literatury i historii Śląska, autor trzytomowej historii Śląska |
| 1877-09-18 | – w Katowicach urodził się Jan Rzymełka (zm. 2 maja 1960 r. w Warszawie), ksiądz katolicki, działacz plebiscytowy, nauczyciel, więzień obozów Gross-Rosen, Bergen-Belsen i Dora |
| 1975-09-18 | – w Tychach rozpoczęto seryjną produkcję Fiata 126p (od 1973 r. produkowanego w Bielsku-Białej) |
| 1989-09-18 | – w Warszawie zmarła Aleksandra Śląska, prawdziwe nazwisko Aleksandra Wąsik (ur. 4 listopada 1925 r. w Katowicach), polska aktorka teatralna i filmowa |
| 2009-09-18 | – w katastrofie KWK „Wujek-Ruch Śląsk” w Rudzie Śląskiej w wyniku wybuchu metanu zginęło 20 górników, a blisko 40 zostało rannych |
| 1917-09-19 | – w Bytomiu zmarł Jan Ligoń (ur. 27 grudnia 1851 r. w Królewskiej Hucie, obecnie Chorzów), działacz społeczno-kulturalny, pisarz, poeta, bibliotekarz Kółka Towarzyskiego w Królewskiej Hucie, reżyser i aktor amatorskich przedstawień, autor licznych wierszy, które publikował m.in. w: „Gazecie Górnośląskiej” i „Katoliku” |
| 2005-09-19 | – we Wrocławiu zmarła Ruta Molin (ur. 8 września 1937 r. w Cieszynie), artystka malarka, w 1947 r. wraz z rodziną osiedliła się w Opolu, pedagog Państwowego Ogniska Plastycznego w Opolu, grafik, pracownik opolskiej drukarni, projektantka wystaw, plakatów, serii wydawniczych m.in. „Perły Literatury Śląskiej”, ilustrowała tomiki wierszy, jej obrazy są w zasobach m.in. Muzeum Śląska Opolskiego i Galerii Sztuki Współczesnej w Opolu |
| 1606-09-20 | – w Ząbkowicach Śląskich spalono na stosie skazanych w tzw. aferze grabarzy |
| 1872-09-20 | – ukazało się rozporządzenie rejencji opolskiej wprowadzające we wszystkich szkołach język niemiecki jako jedyny używany język |
| 1877-09-20 | – w Ustroniu urodził się Jan Wantuła (zm. 29 lipca 1953 r. w Ustroniu), pisarz ludowy, publicysta, sadownik |
| 1899-09-20 | – w Istebnej urodził się Jan Kawulok (zm. 13 maja 1976 r. w Istebnej), gawędziarz, twórca góralskich instrumentów ludowych |
| 1931-09-20 | – w Rybniku urodził się Napoleon Siess (zm. 26 września 1986 r. w Bytomiu), muzyk, dyrygent Filharmonii Śląskiej, dyrektor Opery Śląskiej w Bytomiu |
| 1949-09-20 | – w Opolu przedstawieniem O Kasi, co gąski zgubiła rozpoczął działalność Teatr Kukiełkowy, późniejszy Teatr Lalki i Aktora |
| 1883-09-21 | – w Józefce k. Piekar Śląskich urodził się Józef Czempiel (zm. 4 lub 5 maja 1942 r. w Dachau w Niemczech), ksiądz katolicki, działacz społeczny, kulturalny, plebiscytowy, więzień obozów Dachau i Mauthausen-Gusen, zagazowany w KL Dachau |
| 1914-09-21 | – z Cieszyna wyruszył Legion Śląski, złożony z 354 ochotników pod dowództwem podporucznika Józefa Lebiedzika, przekształcony później w śląską kompanię 3. Pułku Legionów Polskich |
| 1952-09-21 | – we wrocławskiej Hali Ludowej rozpoczął się Kongres Ziem Odzyskanych |
| 1964-09-21 | – w Rzymie zmarł Józef Gawlina (ur. 18 listopada 1892 r. w Strzybniku k. Raciborza), ksiądz, w czasie II wojny światowej biskup polowy Wojska Polskiego, po wojnie mianowany „Opiekunem Emigracji Polskiej” |
| 1908-09-22 | – w Gliwicach urodził się Herbert Bednorz (zm. 12 kwietnia 1989 r. w Katowicach), biskup katowicki |
| 1936-09-22 | – w Cieszynie zmarł Józef Buzek (ur. 16 listopada września 1873 r. w Końskiej, obecnie część Trzyńca na Zaolziu), ekonomista, prawnik, historyk, profesor Uniwersytetu Warszawskiego i Wyższej Szkoły Handlowej w Warszawie, założyciel i dyrektor Głównego Urzędu Statystycznego |
| 1909-09-23 | – w Orłowej na Zaolziu założono Polskie Gimnazjum Realne im. J. Słowackiego |
| 1923-09-23 | – w Strzelcach Opolskich aresztowano 40 uczestników zjazdu Związku Polaków w Niemczech z terenu powiatu |
| 1970-09-23 | – w Opolu-Bierkowicach otwarto dla zwiedzających Muzeum Wsi Opolskiej |
| 1976-09-23 | – w Opolu zmarł Franciszek Jop (ur. 8 października 1897 r. w Słupi Starej k. Starachowic), biskup pomocniczy sandomierski, wikariusz kapituły archidiecezji krakowskiej, w 1956 r. dekretem prymasa Polski Stefana Wyszyńskiego został biskupem delegatem na Śląsku Opolskim z uprawnieniami biskupa rezydencjalnego, w 1972 r. mianowanie ordynariuszem diecezji opolskiej, reaktywował w Opolu Wydawnictwo św. Krzyża |
| 1910-09-24 | – w Katowicach-Załężu urodził się Reinhold Olesch (zm. 23 czerwca 1990 r. w Kolonii), slawista, dialektolog, autor prac dotyczących gwar śląskich, doktor honoris causa Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu (1990) |
| 1911-09-24 | – w Raciborzu otwarto Dom Narodowy „Strzecha”, w którym znalazły miejsce polskie organizacje działające w mieście |
| 1922-09-24 | – odbyły się pierwsze wybory do Sejmu Śląskiego |
| 1883-09-25 | – w Końskiej (obecnie część Trzyńca na Zaolziu) urodził się Paweł Bobek (zm. w styczniu 1945 r. w Rybniku), działacz narodowy i oświatowy, dziennikarz, poseł na Sejm RP, zamordowany przez Niemców |
| 1893-09-25 | – w Raciborzu urodził się Jan Grzonka (zm. 3 listopada 1942 r. w Brandenburgu w Niemczech), powstaniec śląski, działacz Związku Polaków w Niemczech, aresztowany, ścięty w niemieckim więzieniu |
| 1919-09-25 | – w Karpętnej na Zaolziu urodził się Stanisław Hadyna (zm. 1 stycznia 1999 r. w Krakowie), kompozytor, dyrygent, pisarz, założyciel i kierownik artystyczny Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk” |
| 1929-09-25 | –w Kosztowach k. Pszczyny zmarł Tomasz Klimczok (ur. 29 grudnia 1875 r. w Kosztowach), działacz narodowy i społeczny, powstaniec śląski |
| 1985-09-25 | – w Katowicach zmarł Michał Antonów (ur. 15 września 1903 r. we Lwowie), uczestnik wojny obronnej 1939 r., twórca i kierownik Archiwum Akt Dawnych Województwa Śląskiego, organizator i dyrektor Archiwum Państwowego w Katowicach |
| 1884-09-26 | – w Szopienicach (obecnie część Katowic) urodził się Rudolf Kornke (zm. 24 czerwca 1958 r. w Chorzowie), podporucznik Wojska Polskiego, powstaniec śląski, senator RP IV i V kadencji |
| 1930-09-26 | – zarządzeniem Prezydenta RP rozwiązano Sejm Śląski |
| 1986-09-26 | – w Bytomiu zmarł Napoleon Siess (ur. 20 września 1931 r. w Rybniku), muzyk, dyrygent Filharmonii Śląskiej, dyrektor Opery Śląskiej w Bytomiu |
| 1842-09-27 | – w Nysie Maria Merkert założyła Zgromadzenie Sióstr Świętej Elżbiety |
| 1860-09-27 | – w Małych Wiciach k. Częstochowy urodził się Michał Wolski (zm. 26 grudnia 1922 r. w Katowicach), polski działacz narodowy i plebiscytowy, prezes Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” Okręgu Śląskiego, inicjator powołania Związku Śląskich Kół Śpiewaczych, współzałożyciel Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska |
| 1895-09-27 | – w Opolu urodził się Miłosz Sołtys (zm. 30 marca 1945 r. w Buchenwaldzie w Niemczech), pierwszy inspektor harcerski Górnego Śląska, żołnierz Legionów Polskich, powstaniec śląski, działacz plebiscytowy, członek tajnego Kuratorium Szkolnego w Generalnej Guberni, po wybuchu wojny aresztowany w Krakowie, zginął w KL Buchenwald |
| 1919-09-27 | – Rada Najwyższa Konferencji Pokojowej podjęła decyzję o przeprowadzeniu plebiscytu na Śląsku Cieszyńskim, Spiszu i Orawie, który nie doszedł do skutku |
| 1926-09-27 | – w Raciborzu odbył się pierwszy zjazd Polek ze Śląska Opolskiego |
| 1934-09-27 | – w Siemianowicach Śląskich zmarł Wojciech Sosiński (ur. 3 kwietnia 1872 r. w Lubomierzu k. Pleszewa), polski działacz związkowy i polityczny, poseł do Reichstagu z polskiej listy narodowej, później poseł do Sejmu RP i Sejmu Śląskiego |
| 1929-09-28 | – w Katowicach rozpoczęło działalność Państwowe Konserwatorium Muzyczne |
| 1660-09-29 | – w Oławie urodził się książę legnicko-wołowsko-brzeski Jerzy Wilhelm (zm. 21 listopada 1675 r. w Brzegu), ostatni męski przedstawiciel śląskiej linii Piastów, dobrze zapowiadające się rządy Jerzego Wilhelma przerwał nagły zgon księcia |
| 1867-09-29 | – w Polskiej Nowej Wsi k. Opola urodził się ksiądz Michał Przywara (zm. 31 grudnia 1906 r. we Wrocławiu), językoznawca, dialektolog, folklorysta, współzałożyciel Towarzystwa Naukowego Górnośląskich Akademików |
| 1887-09-29 | – w Tworkowie k. Raciborza urodził się Emil Szramek (zm. 13 stycznia 1942 r. w KL Dachau), ksiądz doktor, błogosławiony i męczennik Kościoła katolickiego, prezes Towarzystwa Przyjaciół Nauk na Śląsku, przewodniczący Rady Muzealnej Muzeum Śląskiego w Katowicach, jeden z inicjatorów założenia Biblioteki Śląskiej, owocem jego wieloletniej pracy stała się książka, która po dzień dzisiejszy nie straciła na aktualności: Śląsk jako problem socjologiczny (1934), aresztowany w 1940 r., zamordowany przez Niemców w KL Dachau |
| 1935-09-29 | – otwarto stadion Ruchu Chorzów |
| 1946-09-29 | – rozpoczęło działalność Polskie Radio Wrocław |
| 1966-09-30 | – zainaugurowano pierwszy rok akademicki w Wyższej Szkole Inżynierskiej w Opolu |
| 2007-09-30 | – w Nysie odbyła się uroczystość beatyfikacyjna Marii Merkert, założycielki Zgromadzenia Sióstr Świętej Elżbiety |
| 2017-09-30 | – w Turawie zmarł Roman Wawrzynek (ur. 26 lutego 1938 r. w Opolu), prokurator, rzecznik prasowy Prokuratury Okręgowej w Opolu, przez dwadzieścia lat od 1997 r. przewodniczący Kapituły Nagrody im. Jana i Wojciecha Wawrzynków na najlepszą pracę magisterską o Śląsku (od 2014 r. był jej honorowym przewodniczącym) |
| 1702-10-01 | – w Wiedniu Leopold I podpisał przywilej powołujący do życia jezuicką Akademię Leopoldyńską (obecnie Uniwersytet Wrocławski) |
| 1907-10-01 | – w Katowicach ukazał się pierwszy numer „Kuriera Śląskiego”, gazety codziennej wydawanej przez Wojciecha Korfantego |
| 1921-10-01 | – powstał Związek Obrony Kresów Zachodnich, którego głównym zadaniem była ochrona ludności polskiej w Niemczech |
| 1922-10-01 | – Zabrze uzyskało prawa miejskie |
| 1933-10-01 | – w Łączkach Jagiellońskich k. Krosna urodziła się Lucyna Szafran-Szadkowska (zm. 7 listopada 1994 r. w Opolu), archeolog, instruktor w Wydziale Kultury Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu, kierownik Działu Archeologii Muzeum Śląska Opolskiego, prowadziła wykopaliska archeologiczne w wielu opolskich miejscowościach, członek Polskiego Towarzystwa Archeologicznego i Numizmatycznego, kierownik „Wszechnicy Opolskiej”, której celem było propagowanie osiągnieć opolskich kręgów naukowych, zatrudniona w Instytucie Historii Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu |
| 1968-10-01 | – w Katowicach powstał Uniwersytet Śląski |
| 1982-10-01 | – w Tychach uruchomiono komunikację trolejbusową |
| 1994-10-01 | r. w Opolu), archeolog, instruktor w Wydziale Kultury Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu, kierownik Działu Archeologii Muzeum Śląska Opolskiego, prowadziła wykopaliska archeologiczne w wielu opolskich miejscowościach, członek Polskiego Towarzystwa Archeologicznego i Numizmatycznego, kierownik „Wszechnicy Opolskiej”, której celem było propagowanie osiągnieć opolskich kręgów naukowych, zatrudniona w Instytucie Historii Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu |
| 1616-10-02 | – w Głogowie urodził się Andreas Gryphius (zm. 16 lipca 1664 r. w Głogowie), poeta niemiecki okresu baroku i twórca nowożytnego dramatu niemieckiego |
| 1924-10-02 | – w Katowicach otwarto wystawę automobilową |
| 1938-10-02 | – na Zaolzie wkroczyły wojska Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Śląsk” pod dowództwem generała Władysława Bortnowskiego |
| 1846-10-03 | – Kolej Górnośląska uruchomiła połączenie z Wrocławia do Mysłowic |
| 1934-10-03 | – w Mikołowie zmarł Aleksander Skowroński (ur. 9 lutego 1863 r. w Hucie Laura obecnie Siemianowice Śląskie), ksiądz katolicki, działacz społeczny i narodowy, członek Naczelnej Rady Ludowej w Poznaniu, prezes Polskiego Towarzystwa Ludowego, przewodniczący Towarzystwa Oświaty na Śląsku im. św. Jacka, członek honorowy wrocławskiego Towarzystwa Akademików Górnoślązaków, komisarz biskupi regionu zachodniego, prepozyt Kapituły Katedralnej w Katowicach |
| 1960-10-03 | – w Katowicach zmarł Jan Wysocki (ur. 7 lutego 1873 r. w Mysłowicach), rzeźbiarz, medalier, malarz, założyciel prywatnej szkoły sztuki, prowadził kursy rysunku w polskich gimnazjach w Sosnowcu i Bytomiu, wicedyrektor Wydziału Rzeźby i Brązownictwa w Państwowej Szkole Przemysłu Artystycznego w Bydgoszczy, kierownik Wydziału Rzeźby i Brązownictwa w Instytucie Sztuk Plastycznych, w czasie II wojny światowej organizował tajne kursy z zakresu malarstwa i medalierstwa |
| 1991-10-03 | – w Kolonii zmarł Hans Lipinsky-Gottersdorf (ur. 5 lutego 1920 r. w Leśnicy), pisarz niemiecki związany z Gotartowem k. Kluczborka, gdzie mieszkał od 12. roku życia do zakończenia wojny, po wojnie osiedlił się w Kolonii |
| 1868-10-04 | – w Dobrzeniu Małym k. Opola urodził się Franciszek Wilczek (zm. 4 września 1929 r. w Dobrzeniu Wielkim), działacz narodowy, społeczny i kulturalny, poeta |
| 1868-10-04 | – w Sprzęcicach k. Strzelec Opolskich urodził się Franciszek Myśliwiec (zm. 6 listopada 1941 r. w Dachau w Niemczech), działacz narodowy, współzałożyciel Banku Ludowego w Strzelcach Opolskich, prezes Dzielnicy I Związku Polaków w Niemczech, aresztowany we wrześniu 1939 r. przez Niemców, zabity w KL Dachau |
| 1892-10-04 | – w Jaśle urodził się Edward Rumun (zm. w 1942 r. w Teheranie lub w 1945 r. w Palestynie), działacz plebiscytowy, redaktor naczelny dziennika „Polska Zachodnia” |
| 1989-10-04 | – w Warszawie zmarł Edmund Osmańczyk (ur. 10 sierpnia 1913 r. w Jagielnie k. Strzelina), działacz Związku Polaków w Niemczech, pisarz, publicysta, senator RP |
| 1930-10-05 | – we Wrocławiu urodził się Reinhard Selten (zm. 26 sierpnia 2016 r. w Poznaniu), ekonomista niemiecki, laureat Nagrody Nobla (1994) w dziedzinie ekonomii |
| 1961-10-05 | – w Pszczynie zmarł Konstanty Prus (ur. 14 kwietnia 1872 r. w Wielopolu, obecnie część Rybnika), działacz narodowy na Górnym Śląsku, dziennikarz, pracował w Polskim Komisariacie Plebiscytowym, pisarz, publicysta, autor monografii m.in. o Józefie Lompie i Karolu Miarce oraz dwóch spisów miejscowości z 1920 r. (polskiego Górnego Śląska) i z 1939 r. (Śląska Opolskiego)więzień KL Auschwitz-Birkenau |
| 2012-10-05 | – w Opolu zmarł Stefan Leletko (ur. 2 września 1953 r. w Świdnicy), polski sztangista, dwukrotny mistrz świata i czterokrotny mistrz Europy |
| 1933-10-06 | – w Bielszowicach (obecnie część Rudy Śląskiej) urodził się Marian Foik (zm. 20 maja 2005 r. w Warszawie), polski lekkoatleta, medalista olimpijski i mistrzostw Europy |
| 1971-10-06 | – w Opolu bracia Jerzy i Ryszard Kowalczykowie próbowali wysadzić w powietrze aulę Wyższej Szkoły Pedagogicznej, gdzie następnego dnia miała odbyć się akademia z okazji święta milicji |
| 1978-10-06 | – w Katowicach odsłonięto pomnik Żołnierza Polskiego |
| 2006-10-06 | – w Katowicach otwarto Centrum Sztuki Filmowej |
| 1848-10-07 | – w Piekarach Śląskich ukazał się pierwszy numer „Tygodnika Katolickiego” pod redakcją Jana Alojzego Ficka |
| 1886-10-07 | – w Siemianowicach Śląskich urodził się Maksymilian Wilimowski (zm. 3 lipca 1951 r. w Jastrzębiu-Zdroju), lekarz, działacz niepodległościowy i społeczny |
| 1897-10-08 | – w Słupi Starej k. Starachowic urodził się Franciszek Jop (zm. 23 września 1976 r. w Opolu), biskup pomocniczy sandomierski, wikariusz kapituły archidiecezji krakowskiej, w 1956 r. dekretem prymasa Polski Stefana Wyszyńskiego został biskupem delegatem na Śląsku Opolskim z uprawnieniami biskupa rezydencjalnego, w 1972 r. mianowany ordynariuszem diecezji opolskiej, reaktywował w Opolu Wydawnictwo św. Krzyża |
| 1934-10-08 | – w Warszawie urodził się Henryk Bista (zm. 12 marca 1997 r. w Kochłowicach, obecnie część Rudy Śląskiej), polski aktor teatralny, filmowy i telewizyjny, pedagog Studium Aktorskiego Teatru Wybrzeże w Gdańsku oraz Teatru Muzycznego w Gdyni, wykreował prawie 100 ról filmowych i 150 teatralnych |
| 1976-10-08 | – oddano do użytku drogę szybkiego ruchu Warszawa–Katowice, tzw. gierkówkę |
| 1550-10-09 | – we Wrocławiu na wieży ratusza umieszczono zegar z pozytywką |
| 1895-10-09 | – w Bytomiu urodził się Stanisław Wallis (zm. 23 lutego 1957 r. w Świętochłowicach), znawca kultury Śląska, polski działacz państwowy, współzałożyciel tajnego Koła Filomatów, kierownik Urzędu Ubezpieczeń w Starostwie w Świętochłowicach, z jego inicjatywy powstało Muzeum Powiatu Świętochłowickiego, którego był kustoszem |
| 1923-10-09 | – w kopalniach górnośląskich rozpoczął się strajk powszechny |
| 1975-10-09 | – w Warszawie podpisano umowę zezwalającą mniejszości niemieckiej na emigrację do RFN |
| 1910-10-10 | – we Wrocławiu otwarto dzisiejszy most Grunwaldzki |
| 1922-10-10 | – w Katowicach odbyło się pierwsze posiedzenie Sejmu Śląskiego |
| 1979-10-10 | – w KWK „Dymitrow” w Bytomiu w wyniku katastrofy zginęło 33 górników |
| 1877-10-11 | – w Skalmierzycach k. Ostrowa Wielkopolskiego urodził się Piotr Łyszczak (zm. 25 marca 1962 r. w Katowicach), działacz społeczny, powstaniec śląski, poseł na Sejm RP |
| 1884-10-11 | – w Złotnikach (obecnie część Wrocławia) urodził się Friedrich Bergius (zm. 30 marca 1949 r. w Buenos Aires w Argentynie), chemik niemiecki, laureat Nagrody Nobla (1931) w dziedzinie chemii |
| 1913-10-11 | – w Skalmierzycach k. Ostrowa Wielkopolskiego urodził się Zbyszko Bednorz (zm. 28 listopada |
| 1918-10-11 | – polskie organizacje działające w Niemczech wydały wspólny komunikat, opowiadając się za niepodległością Polski |
| 1938-10-11 | – prezydent Ignacy Mościcki podpisał dekret potwierdzający przyłączenie Zaolzia do Polski |
| 2006-10-11 | – zmarł Juliusz Mariański (ur. 24 lipca 1921 r. we Lwowie), piłkarz, debiutował w zespole KS „Stadion” Lwów, w czasie wojny występował we lwowskich klubach: Lechii, Unii i Spartaku, po wojnie osiadł w Opolu, został zawodnikiem Odry Opole, w latach 1946–1948 kapitan zespołu, trener, członek Prezydium Zarządu Opolskiego Związku Piłki Nożnej i sekcji piłkarstwa terenowego Polskiego Związku Piłki Nożnej w Warszawie |
| 2010-10-11 | r. w Opolu), pisarz, publicysta i pracownik naukowy, w latach 1960–1980 zatrudniony w Instytucie Śląskim, jako pierwszy w historii Uniwersytetu Opolskiego otrzymał tytuł honorowego profesora, pisał m.in. do: „Dziennika Zachodniego”, „Gościa Niedzielnego”, „Odry”, „Tygodnika Powszechnego”, „Tygodnika Warszawskiego”, „Katolika”, „Słowa Powszechnego” oraz „Wczoraj, Dzisiaj, Jutro” |
| 1867-10-12 | – w Piekarach Śląskich urodził się Maksymilian Jasionowski (zm. 7 marca 1957 r. w Piekarach Śląskich), działacz społeczny i narodowy, pisarz ludowy, publicysta, współzałożyciel Towarzystwa św. Alojzego w Piekarach, którego celem było pielęgnowanie polskiej mowy, śpiewu i teatru oraz uświadamianie społeczeństwa na niwie patriotyczno-narodowościowej, które przekształciło się w Kasyno Katolickie, podczas kampanii plebiscytowej członek tytularny Komitetu Parytetycznego, w czasie III powstania śląskiego pełni funkcję sekretarza Bytomskiej Rady Powiatowej, działał przy Ekspozyturze Emigracyjnej Naczelnej Rady Ludowej z siedzibą w Wielkich Piekarach |
| 1891-10-12 | – we Wrocławiu urodziła się Edyta Stein (zm. 9 sierpnia 1942 r. w Auschwitz-Birkenau), niemiecka filozof, karmelitanka bosa, tłumaczka tekstów, m.in. św. Tomasza z Akwinu, autorka pracy poświęconej św. Janowi od Krzyża Wiedza Krzyża, święta i męczennica Kościoła katolickiego, zagazowana przez Niemców w KL Auschwitz-Birkenau |
| 1900-10-12 | – w Katowicach otwarto synagogę wielką |
| 1921-10-12 | – Liga Narodów podjęła decyzję o podziale Górnego Śląska, Polska otrzymała 29% spornego terytorium |
| 2001-10-12 | – w Berlinie zmarł Witold Szalonek (ur. 2 marca 1927 r. w Czechowicach), kompozytor, przedstawiciel nurtu awangardowego w muzyce, pedagog Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego w Katowicach, kierownik Katedry Teorii Kompozycji, prowadził liczne warsztaty i seminaria w Polsce, Niemczech, Danii i Finlandii |
| 1838-10-13 | – w Świbiu k. Gliwic urodził się Piotr Kiełbasa (zm. 23 października 1905 r. w Chicago w USA), działacz polonijny, założyciel i prezes Zjednoczenia Polskiego Rzymskokatolickiego, redaktor |
| 1869-10-13 | – w Chobienicach urodził się Maciej Ignacy Mielżyński (zm. 9 stycznia 1944 r. w Wiedniu), dowódca III powstania śląskiego, współzałożyciel Stronnictwa Polskiego na Górnym Śląsku, prezes Zjednoczonych Związków Powstańczych i Wojackich, honorowy członek Związku Powstańców Śląskich, autor pamiętnika Wspomnienia i przyczynki do historii III-go powstania górnośląskiego (1931) |
| 1919-10-14 | – Pruskie Zgromadzenie Krajowe podzieliło prowincję śląską na dolno- i górnośląską |
| 1959-10-14 | – w Rybniku spłonęła północna wieża bazyliki św. Antoniego |
| 1243-10-15 | – w Trzebnicy zmarła Jadwiga Śląska (ur. pomiędzy 1178 a 1180 r. w Andechs w Niemczech), fundatorka kościołów i klasztorów, święta Kościoła katolickiego |
| 1938-10-15 | – w Bystrej Śląskiej zmarł Tadeusz Reger (ur. 12 kwietnia 1872 r. w Nowym Jorku), polski działacz socjalistyczny na Śląsku Cieszyńskim, poseł do parlamentu Rzeszy i do Sejmu RP (1919–1939), prezes Rady Narodowej Księstwa Cieszyńskiego |
| 1975-10-15 | – z połączenia Koźla, Kędzierzyna, Kłodnicy, Sławięcic, Lenartowic, Miejsca Kłodnickiego i Cisowej powstało miasto Kędzierzyn-Koźle |
| 2000-10-15 | – w Burlington w USA zmarł Konrad Bloch (ur. 21 stycznia 1912 r. w Nysie), niemiecko-amerykański biochemik, maturę zdał w nyskim Carolinum, laureat Nagrody Nobla (1964) z fizjologii i medycyny, zajmował się badaniami nad zwalczaniem i zapobieganiem miażdżycy |
| 1917-10-16 | – uruchomiono i rozpoczęto wydobycie węgla w dzisiejszej KWK „Sośnica” |
| 1982-10-16 | – we Wrocławiu zmarł Stanisław Rospond (ur. 19 grudnia 1906 r. w Liszkach k. Krakowa), wybitny językoznawca, profesor Uniwersytetu Wrocławskiego, przewodniczył podkomisji śląskiej Komisji Ustalania Nazw Miejscowości, orędownik powstania w Opolu Instytutu Śląskiego, współorganizator pracowni Słownika Gwar Śląskich w Instytucie Śląskim, autor wielu prac m.in. Polskość Śląska w świetle języka, Polszczyzna śląska, Dzieje polszczyzny śląskiej, Nazwiska Ślązaków, Słownik etymologiczny nazw geograficznych Śląska, t. 1–3 (autor i współautor ponad 600 prac) |
| 1997-10-16 | – profesor Wiesław Lesiuk, dyrektor Instytutu Śląskiego w Opolu, został laureatem Nagrody im. Karola Miarki |
| 1943-10-17 | – w Warszawie zmarł Wilhelm Michalski (ur. 3 kwietnia 1879 r. w Hucie Laura, obecnie Siemianowice Śląskie), biblista, profesor Uniwersytetu Warszawskiego i Instytutu Księży Misjonarzy w Krakowie, misjonarz |
| 1984-10-17 | – w Bąkowie k. Kluczborka w wyniku katastrofy kolejowej zginęły 4 osoby, a 60 zostało rannych |
| 1824-10-18 | – w Płużnicy Wielkiej k. Strzelec Opolskich urodził się Leopold Moczygemba (zm. 23 lutego 1891 r. w Dearborn w USA), ksiądz katolicki, franciszkanin konwentualny, założyciel miejscowości Panna Maria w Teksasie i Seminarium św. Cyryla i Metodego w Orchard Lake w stanie Michigan, kupił ziemie koło San Antonio i sprowadził grupę Górnoślązaków, którzy założyli tu osadę Panna Maria |
| 1844-10-18 | – we Wrocławiu otwarto nieistniejący obecnie Dworzec Marchijski |
| 1879-10-18 | – w Dyneburgu na Łotwie urodził się Grzegorz Fitelberg (zm. 10 czerwca 1953 r. w Katowicach), dyrygent, kompozytor i skrzypek odznaczony licznymi nagrodami i krzyżami zasług |
| 1884-10-18 | – w Sierakowicach k. Gliwic urodził się Jan Przybyła (zm. w sierpniu 1942 r. w Auschwitz-Birkenau), powstaniec śląski, działacz społeczny, redaktor, aresztowany 12 kwietnia 1942 r. w Krakowie, zginął w KL Auschwitz-Birkenau |
| 1950-10-18 | – w Cieszynie zmarł Emanuel Grim (ur. 1 stycznia 1883 r. Karwinie), ksiądz, poeta, dramaturg, badacz dziejów i piśmiennictwa śląskiego, działacz narodowy i polityczny, członek Rady Wojewódzkiej w Katowicach, autor m.in.: Znad brzegów Olzy, Znad źródeł Olzy, Dwa orły śląskie, Pięć chwil z życia Stalmacha i Miarki, Wanda, Dla Ciebie Polsko! |
| 1918-10-19 | – w Cieszynie powołano Radę Narodową Księstwa Cieszyńskiego, na czele której stanęli ksiądz Józef Londzin, Jan Michejda i Tadeusz Reger |
| 1918-10-19 | – w Orzegowie (obecnie część Rudy Śląskiej) zmarł Konstanty Latka (ur. 4 kwietnia 1848 r. w Ożegowie), powstaniec styczniowy, organizator polskiej biblioteki w ożegowskiej gospodzie |
| 1923-10-19 | – w Bytomiu powstało Polsko-Katolickie Towarzystwo Szkolne na Śląsk Opolski, którego celem była organizacja polskiego szkolnictwa w tej części Śląska, która pozostała w państwie niemieckim |
| 2000-10-19 | – w Opolu oddano do użytku nową halę sportową KS „Budowlani” przy ul. Dubois |
| 1893-10-20 | – w Tychach urodził się Stanisław Krzyżowski (zm. 3 maja 1933 r. w Pszczynie), podporucznik Wojska Polskiego, powstaniec śląski, współorganizator i czołowy działacz Narodowego Związku Powstańców i Byłych Żołnierzy, poseł na Sejm RP III kadencji, dyrygent, współzałożyciel Towarzystwa Śpiewaczego Harmonia w Tychach, redaktor „Gazety Śląskiej”, dyrektor Banku Ludowego |
| 1919-10-20 | – w Nikiszowcu (obecnie część Katowic) urodził się Ewald Gawlik (zm. 9 marca 1993 r. w Katowicach), górnośląski malarz, tematem jego twórczości było życie codzienne Ślązaków, przedstawiał przede wszystkim miejsca bliskie jego sercu Nikiszowiec, Giszowiec i Szopienice, malował także obrazy o tematyce religijnej, członek Grupy Janowskiej, zwany Van Goghiem z Nikisza |
| 1920-10-20 | – w Sośnicy k. Gliwic urodziła się Róża Bednorz (zm. 21 października 2014 r. w Opolu), dziennikarka, historyk, muzealnik, zasłużona dla Opola i Śląska Opolskiego, kombatantka, działaczka społeczna, pracownik Muzeum Martyrologii Jeńców Wojennych w Łambinowicach-Opolu, współpracownik Instytutu Śląskiego, dla którego przygotowywała biogramy zasłużonych Polaków ze Śląska, redagowała „Łambinowicki Rocznik Muzealny”, pisała m.in. do: „Kwartalnika Opolskiego”, „Mówią Wieki”, „Poglądów”, „Naszej Ojczyzny” |
| 1921-10-20 | – Rada Ambasadorów Ligi Narodów zatwierdziła decyzję o podziale Górnego Śląska |
| 1959-10-20 | – w Katowicach odsłonięto odbudowany po zniszczeniach wojennych pomnik Stanisława Moniuszki |
| 1835-10-21 | – w Pradze zmarł Józef Bożek (ur. 28 lutego 1782 r. w Bierach na Śląsku Cieszyńskim), konstruktor, zegarmistrz, autor wynalazków, m.in.: precyzyjnego zegara dla Instytutu Astronomicznego, automatycznego warsztatu tkackiego, maszyny do szlifowania zwierciadeł oraz protezy rąk i nóg dla inwalidów wojennych, zbudował powóz z napędem parowym oraz łódź z parowym silnikiem |
| 2014-10-21 | – w Opolu zmarła Róża Bednorz (ur. 20 października 1920 r. w Sośnicy k. Gliwic), dziennikarka, historyk, muzealnik, zasłużona dla Opola i Śląska Opolskiego, kombatantka, działaczka społeczna, pracownik Muzeum Martyrologii Jeńców Wojennych w Łambinowicach-Opolu, współpracownik Instytutu Śląskiego, dla którego przygotowywała biogramy zasłużonych Polaków ze Śląska, redagowała „Łambinowicki Rocznik Muzealny”, pisała m.in. do: „Kwartalnika Opolskiego”, „Mówią Wieki”, „Poglądów”, „Naszej Ojczyzny” |
| 1825-10-22 | – w Pielgrzymowicach k. Pszczyny urodził się Karol Miarka (zm. 15 sierpnia 1882 r. w Cieszynie), działacz społeczny i oświatowy na Górnym Śląsku, pisarz, organizator polskich organizacji społecznych i gospodarczych, współpracował z czasopismami „Gwiazdka Cieszyńska”, „Zwiastun Górnośląski”, wydawca „Katolika”, założył Księgarnię Katolicką, zainicjował serię Biblioteka Katolicka, wydawał kalendarze, powołał stowarzyszenie Kasyno Katolickie, organizował amatorskie spotkania teatralne, założył drukarnię w Mikołowie |
| 1848-10-22 | – W Bytomiu powstał polski Klub Narodowy, polityczna organizacja ludności polskiej na Górnym Śląsku w okresie Wiosny Ludów |
| 1878-10-22 | – w Kokoszycach (obecnie część Wodzisławia Śląskiego) urodził się Paweł Pośpiech (zm. 26 marca |
| 1916-10-22 | – w Dobrzeniu Wielkim urodził się Franciszek Adamiec (zm. 26 kwietnia 1995 r. w Opolu), działacz społeczny i kulturalny, popularyzator tradycji Śląska Opolskiego, sekretarz Zarządu Okręgowego Związku Nauczycielstw Polskiego, w latach 1956–1968 wiceprzewodniczący Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu, przewodniczący Zarządu Wojewódzkiego Towarzystwa Rozwoju Ziem Zachodnich, wicedyrektor Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej, dyrektor Muzeum Śląska Opolskiego, przewodniczący Opolskiego Towarzystwa Kulturalno-Oświatowego, współzałożyciel „Kalendarz Opolski” i „Wczoraj, Dzisiaj, Jutro” |
| 1922-10-22 | r. w Pszczynie), ksiądz katolicki, działacz narodowy i społeczny, redaktor „Gazety Ludowej”, poseł na Sejm RP |
| 1946-10-22 | – w Zabrzu został aresztowany półkownik Franciszek Niepokólczycki, prezes Zarządu Głównego Zrzeszenia Wolność i Niepodległość |
| 1948-10-22 | – w Warszawie zmarł kardynał August Hlond (ur. 5 lipca 1881 r. w Brzęczkowicach k. Mysłowic), biskup diecezji katowickiej, arcybiskup metropolita gnieźnieński, poznański i warszawski, prymas Polski |
| 2013-10-22 | – związana z Instytutem Śląskim w Opolu profesor Stanisława Sochacka otrzymała Nagrodę im. Karola Miarki |
| 1532-10-23 | – w Kożuchowie k. Nowej Soli urodził się Joachim Kureusz (zm. 21 stycznia 1573 r. w Głogowie), lekarz, przyrodnik, historyk, autor Schlesische General Chronika (1585) |
| 1830-10-23 | – w Kłecku urodził się Władysław Nehring (zm. 20 stycznia 1909 r. we Wrocławiu), polski językoznawca, historyk, badacz języka starosłowiańskiego, kulturze ludowej, twórca seminarium slawistycznego, rektor Uniwersytetu Wrocławskiego, członek Akademii Umiejętności w Krakowie |
| 1868-10-23 | – w Rzecznicy na Pomorzu urodził się Jan Kossak-Główczewski (zm. 17 sierpnia 1934 r. w Wiedniu), ksiądz wikariusz w parafiach: Ścięcia św. Jana Chrzciciela w Rychtalu i św. Katarzyny w Sławięcicach, proboszcz w parafii św. Józefa w Międzyborzu, następnie św. Franciszka z Asyżu w Komprachcicach k. Opola, założyciel probostwa i nowych cmentarzy w należących do Komprachcic: Polskiej Nowej Wsi i Osinach, wicedziekana dekanatu opolskiego, w okresie powstań i plebiscytu zaangażowany czynnie po stronie polskiej, od 1922 r. proboszcz parafii św. Jana i Pawła w Dębie |
| 1905-10-23 | – w Chicago w USA zmarł Piotr Kiełbasa (ur. 13 października 1838 r. w Świbiu k. Gliwic), działacz polonijny, założyciel i prezes Zjednoczenia Polskiego Rzymskokatolickiego, redaktor |
| 1956-10-23 | – w Katowicach zmarł Franciszek Fesser (ur. 16 sierpnia 1885 r. w Rogach k. Niemodlina), działacz polityczny i związkowy, powstaniec śląski, poseł na Sejm Śląski |
| 1958-10-23 | – w Opolu powstało Biuro Wystaw Artystycznych |
| 2014-10-23 | – w Katowicach w wyniku wybuchu gazu w kamienicy zginęły trzy osoby, a 5 zostało rannych |
| 1892-10-24 | – w Kinena (obecnie Demokratyczna Republika Konga) zmarł Mehmed Emin Pasza, właściwie Eduard Schnitzer (ur. 28 marca 1840 r. w Opolu), niemiecki lekarz, polityk, podróżnik, afrykanista, zamordowany przez handlarza niewolnikami – Saida ben Abedi |
| 1945-10-24 | – w Opolu przedstawieniem Zemsty Aleksandra Fredry zainaugurował swą działalność Miejski Teatr |
| 1989-10-24 | – na Lhotse w Nepalu zginął Jerzy Kukuczka (ur. 24 marca 1948 r. w Katowicach), polski taternik, alpinista i himalaista |
| 1913-10-25 | – w Zakrzowie (obecnie część Opola) został otwarty port rzeczny |
| 2007-10-25 | – we Wrocławiu otwarto centrum handlowo-rozrywkowe Magnolia Park |
| 1823-10-26 | – w Dzierżoniowie urodził Karl Weinhold (zm. 15 sierpnia 1901 r. w Berlinie), niemiecki folklorysta i językoznawca, zajmował się folklorystyką Śląska, syntaktyką (składnią) i leksykografią |
| 1906-10-26 | – w Łowkowicach k. Kluczborka zmarł Jan Dzierżon (ur. 16 stycznia 1811 r. w Łowkowicach), ksiądz, uczony, pszczelarz, współzałożyciel Śląskiego Towarzystwa Pszczelnego w Kopicach, autor ponad 300 artykułów i wielu książek, m.in. Teorya i praktyka nowego pszczół lubownika, Racjonalna hodowla pszczół, nazywany „ojcem współczesnego pszczelarstwa” |
| 1950-10-26 | – w Edynburgu zmarł Włodzimierz Walenty Fojkis (ur. 12 lutego 1894 r. w Katowicach), działacz narodowy na Górnym Śląsku, członek Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, brał udział w II powstaniu śląskim, w III powstaniu śląskim był dowódcą pułku katowickiego, po kampanii 1939 r. pełnił służbę w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie, w 1950 r. otrzymał brytyjskie obywatelstwo |
| 1996-10-26 | – w Opolu zainaugurowano pierwszy rok akademicki w Wyższej Szkole Zarządzania i Administracji |
| 1750-10-27 | – we Wrocławiu poświęcono ewangelicki kościół Opatrzności Bożej |
| 1872-10-27 | – oddano do użytku dwutorową linię kolejową łączącą Chorzów i Tarnowskie Góry |
| 1901-10-27 | – w Katowicach odbył się recital Ignacego Jana Paderewskiego |
| 1905-10-27 | – we wsi Biertułtowy (obecnie dzielnica Radlina) urodził się Karol Musioł (zm. 21 marca 1983 r. w Opolu), w latach 1953–1965 przewodniczący Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Opolu, inicjator wielu przedsięwzięć, m.in. Krajowego Festiwalu Piosenki Polskiej, Dni Opola, wieloletni prezes Towarzystwa Przyjaciół Opola |
| 1918-10-27 | – w Cieszynie odbył się wiec, podczas którego mieszkańcy miasta deklarowali swoją przynależność do Polski |
| 1925-10-28 | – powstała diecezja śląska ze stolicą biskupią w Katowicach |
| 1975-10-28 | – w Chorzowie zmarł Edward Hanke (ur. 14 stycznia 1895 r. w Bytomiu), lekarz, działacz społeczny i niepodległościowy, powstaniec wielkopolski i śląski, w okresie międzywojennym pracował w Wydziale Pracy i Opieki Społecznej Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego oraz jako reprezentant Ministerstwa Zdrowia Publicznego w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych w Chorzowie, w czasie wojny aresztowany przez gestapo, osadzony w obozie w Sosnowcu, później wysiedlony do Częstochowy, po wojnie organizował zrzeszenia lekarskie i służbę zdrowia m.in. na Śląsku Opolskim, od 1965 r. współzałożyciel oraz działacz Polskiego Towarzystwa Historii Medycyny |
| 1843-10-29 | – otwarto linię kolejową Wrocław–Świebodzice |
| 1972-10-29 | – w Chorzowie zmarł Paweł Kempka (ur. 4 czerwca 1886 r. w Brynowie, obecnie część Katowic), działacz narodowy i samorządowy, prawnik, poseł do Sejmu Śląskiego |
| 2004-10-29 | – otwarto Most Tysiąclecia we Wrocławiu |
| 1873-10-30 | – Ksiądz Jan Dzierżon (1811–1906) wskutek sprzeciwu wobec dogmatu o nieomylności papieża zostaje ekskomunikowany, po wykluczeniu z Kościoła rzymskokatolickiego kontynuuje prace naukowe nad życiem pszczół w rodzinnych Łowkowicach, nazywany jest „ojcem współczesnego pszczelarstwa” |
| 1938-10-30 | – powstała rejencja opawska |
| 1955-10-30 | – podczas tzw. wysiedlenia biskupów katowickich ordynariusz częstochowski Zdzisław Goliński konsekrował Katedrę Chrystusa Króla |
| 1957-10-30 | – uruchomiono pierwszy blok energetyczny w Elektrowni Blachownia i zharmonizowano go zkrajowym systemem elektroenergetycznym |
| 1660-10-31 | – poświęcono kościół pw. św. Franciszka z Asyżu w Nysie |
| 1940-10-31 | – w Mauthausen w Austrii zmarł ksiądz Piotr Klimek (ur. 12 listopada 1881 r. w Węgrach k. Opola), zwolennik uczenia religii i odprawiania nabożeństw w języku polskim, proboszcz parafii Świętych Apostołów Filipa i Jakuba w Żorach, dziekan dekanatu żorskiego, aresztowany przez gestapo, zginął w KL Mauthausen-Gusen |
| 2010-10-31 | – w Zabrzu zmarł Wilibald Winkler (ur. 25 grudnia 1933 r. w Zabrzu), naukowiec, wicedyrektor do spraw nauki w Instytucie Elektroenergetyki i Sterowania Układów na Politechnice Śląskiej, rektor tej uczelni, wiceminister edukacji, wojewoda śląski |
| 1862-11-01 | – urodził się w Krakowie Feliks Koneczny (zm. 10 lutego 1949 r. w Krakowie), historyk, bibliotekarz, krytyk teatralny, publicysta, redaktor, twórca oryginalnej koncepcji cywilizacji, autor wielu prac historycznych, m.in. wydanych w 1897 r. w Bytomiu Dziejów Ślązka, o pionierskim charakterze |
| 1910-11-01 | – w Paniówkach k. Gliwic urodził się Teodor Musioł (zm. 4 marca 1995 r. w Opolu), pedagog specjalizujący się w historii wychowania, w czasie wojny aresztowany i osadzony w obozie koncentracyjnym w Dachau, organizator oświaty na Śląsku Opolskim po II wojnie światowej, dyrektor Instytutu Śląskiego, kierował pracami naukowo-badawczymi Samodzielnej Pracowni Oświaty i Wychowania, nauczyciel akademicki, współtwórca wielu instytucji naukowych m.in.: Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu, Instytutu Śląskiego, Opolskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Studium Nauczycielskiego w Opolu i Raciborzu, kierował Katedrą Pedagogiki Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu |
| 1951-11-01 | – drużyna piłkarska Odra Opole po raz pierwszy awansowała do I ligi |
| 2003-11-01 | – w Opolu zmarł Wiesław Lesiuk (ur. 11 grudnia 1943 r. w Borysławiu na Kresach Wschodnich), badacz dziejów Śląska, kierownik Pracowni Historii Śląska do 1945 r. w Zakładzie Historii Instytutu Śląskiego, pedagog, pracował na Uniwersytecie Opolskim, w Wyższej Szkole Zarządzania i Administracji w Opolu, Muzeum Martyrologii i Walki Jeńców Wojennych w Łambinowicach, w latach 1996–2001 dyrektor PIN – Instytutu Śląskiego w Opolu, członek Komitetu ds. Współpracy Międzyregionalnej między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec, Polskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Komisji Historycznej oddziału Polskiej Akademii Nauk w Katowicach, Wojewódzkiego Obywatelskiego Komitetu Ochrony Pomników Walk i Męczeństwa, autor ponad 550 prac naukowych, redaktor naczelny „Studiów Śląskich” |
| 1704-11-02 | – zamknięto działającą od 1226 r. mennicę opolską |
| 1806-11-02 | – na Śląsk weszły pierwsze oddziały napoleońskie, na czele IX Korpusu Wielkiej Armii stanął Hieronim Bonaparte, który objął kierownictwo nad całością operacji na Śląsku |
| 1971-11-02 | – we Wrocławiu zakłady „Polar” rozpoczęły produkcję pierwszych w Polsce pralek automatycznych |
| 1932-11-03 | – w Rudzie Śląskiej urodził się Ernest Pohl (zm. 12 września 1995 r. w Hausach w Niemczech), polski piłkarz pochodzenia niemieckiego, reprezentant kraju, wielokrotny mistrz Polski |
| 1942-11-03 | – w Brandenburgu w Niemczech zmarł Jan Grzonka (ur. 25 września 1893 r. w Raciborzu), powstaniec śląski, działacz Związku Polaków w Niemczech, aresztowany, ścięty w niemieckim więzieniu |
| 1956-11-03 | – rozpoczęła działalność Rozgłośnia Polskiego Radia w Opolu |
| 1967-11-03 | – w Rybniku zmarł Maksymilian Basista (ur. 7 sierpnia 1883 r. w Górkach Śląskich k. Raciborza), działacz społeczno-polityczny, powstaniec śląski, więzień KL Auschwitz-Birkenau |
| 2013-11-03 | – w Chorzowie zmarł Gerard Cieślik (ur. 29 kwietnia 1927 r. w Hajdukach Wielkich, obecnie część Chorzowa), polski piłkarz, reprezentant Polski, olimpijczyk, zawodnik Ruchu Chorzów |
| 1645-11-04 | – król Polski Władysław IV Waza objął księstwo opolskie jako zastaw za niewypłacone przez Habsburgów posagi dla księżniczek austriackich |
| 1883-11-04 | – w Przełajce (obecnie część Siemianowic Śląskich) urodził się Karol Gajdzik (zm. 30 sierpnia 1955 r. w Siemianowicach Śląskich), powstaniec śląski, poseł na Sejm Śląski IV kadencji, w 1939 r. aresztowany przez gestapo, więzień KL Buchenwald, po wojnie prześladowany przez władze PRL |
| 1897-11-04 | – w Tworkowie k. Raciborza zmarł ksiądz doktor Augustyn Bogusław Weltzel (ur. 9 kwietnia 1817 r. w Jelczu, obecnie Jelcz-Laskowice k. Oławy), poseł do Reichstagu, autor historii Raciborza, Koźla, Prudnika, Dobrodzienia i Żor |
| 1925-11-04 | – w Katowicach urodziła się Aleksandra Śląska, prawdziwe nazwisko Aleksandra Wąsik (zm. 18 września 1989 r. w Warszawie), polska aktorka teatralna i filmowa |
| 1956-11-04 | – rozpoczął działalność Wrocławski Teatr Pantomimy |
| 1916-11-05 | – w bitwie pod Kostiuchnówką zginął Jan Łysek (ur. 7 lipca 1887 r. w Jaworzynce k. Cieszyna), działacz kulturalno-oświatowy, poeta, założyciel Legionu Śląskiego, kapitan Legionów Polskich |
| 1918-11-05 | – zawarto umowę między Radą Narodową Księstwa Cieszyńskiego a Narodním Výborem pro Slezsko o rozgraniczeniu kompetencji, co doprowadziło do podziału Śląska Cieszyńskiego na część polską i czeską |
| 1937-11-05 | – w Berlinie podpisano polsko-niemiecką deklarację o mniejszościach narodowych |
| 1985-11-05 | – w Zabrzu w Wojewódzkim Ośrodku Kardiochirurgii zespół profesora Zbigniewa Religi dokonał pierwszej w Polsce udanej transplantacji serca |
| 1986-11-05 | – w Opolu zmarł Stefan Oswald Popiołek (ur. 3 sierpnia 1926 r. w Ochodzach pod Opolem), archiwista, badacz historii i kultury Śląska, twórca i dyrektor Wojewódzkiego Archiwum Państwowego w Opolu, współtwórca opolskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego, Opolskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, prezes Komitetu Badań Naukowych Opolszczyzny, zastępca dyrektora i sekretarz naukowy Instytutu Śląskiego, dyrektor Muzeum Martyrologii Jeńców Wojennych w Łambinowicach, należał m.in. do Towarzystwa Przyjaciół Opola, Towarzystwa Rozwoju Ziem Zachodnich |
| 1884-11-06 | – w Katowicach rozpoczęła się tzw. konferencja katowicka, podczas której delegaci Ruchu Miłośników Syjonu podjęli decyzję o założeniu nowych osad żydowskich w Palestynie |
| 1901-11-06 | – w Tarnowie Opolskim urodził się Teodor Glensk (zm. 22 sierpnia 1942 r. w Auschwitz-Birkenau), prawnik, śląski działacz społeczny, dyrektor Biura Sejmu Śląskiego, członek Delegatury Rządu w Londynie, rozstrzelany w KL Auschwitz-Birkenau |
| 1929-11-06 | – na Górnym Śląsku i w Zagłębiu odbył się 24-godzinny strajk górników i hutników |
| 1941-11-06 | – w Dachau w Niemczech zmarł Franciszek Myśliwiec (ur. 4 października 1868 r. w Sprzęcicach k. Strzelec Opolskich), działacz narodowy, współzałożyciel Banku Ludowego w Strzelcach Opolskich, prezes Dzielnicy I Związku Polaków w Niemczech, aresztowany we wrześniu 1939 r. przez Niemców, zabity w KL Dachau |
| 1959-11-06 | – w Katowicach zmarł Stanisław Mastalerz (ur. 7 maja 1895 r. w Szarleju, obecnie część Piekar Śląskich), pułkownik Wojska Polskiego, powstaniec śląski, żołnierz Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, miłośnik sportu, naczelnik Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Gliwicach, od 2008 r. w Piekarach Śląskich odbywa się Międzynarodowy Turniej Halowej Piłki Nożnej o Puchar im. Stanisława Mastalerza |
| 1407-11-07 | – w Żorach zawarto rozejm kończący konflikt pomiędzy księciem cieszyńskim Przemysławem I Noszakiem a księciem opawskim Janem II Żelaznym |
| 1900-11-07 | – w Katowicach rozpoczęła wydobycie węgla dzisiejsza KWK „Wujek” |
| 1912-11-07 | – w Katowicach otwarto dzisiejszy Kinoteatr Rialto |
| 1922-11-07 | – papież Pius XI ustanowił Administrację Apostolską Śląska Polskiego obejmującą obszar przyznany Polsce po podziale Śląska w 1921 r. |
| 1994-11-07 | – w Opolu zmarła Lucyna Szafran-Szadkowska (ur. 1 października 1933 r. w Łączkach Jagiellońskich k. Krosna), archeolog, instruktor w Wydziale Kultury Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu, kierownik Działu Archeologii Muzeum Śląska Opolskiego, prowadziła wykopaliska archeologiczne w wielu opolskich miejscowościach, członek Polskiego Towarzystwa Archeologicznego i Numizmatycznego, kierownik „Wszechnicy Opolskiej”, której celem było propagowanie osiągnieć opolskich kręgów naukowych, zatrudniona w Instytucie Historii Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu |
| 1781-11-08 | – w Makoszowach, obecnie część Zabrza, urodził się Karol Godula (zm. 6 lipca 1848 r. we Wrocławiu), przemysłowiec śląski zwany „królem cynku”, pod koniec życia posiadał m.in. 40 kopalń węgla, 19 kopalń galmanu oraz dwie huty cynku |
| 1932-11-08 | – w Bytomiu otwarto pierwszą polską szkołę średnią w Niemczech – Gimnazjum Polskie |
| 1601-11-09 | – urodził się Fryderyk Wilhelm (zm. 19 sierpnia 1625 r. w Kolonii), ostatni piastowski książę cieszyński |
| 1885-11-09 | – założono Macierz Szkolną dla Księstwa Cieszyńskiego, obecnie Macierz Ziemi Cieszyńskiej |
| 1919-11-09 | – na Górnym Śląsku odbyły się wybory do rad gminnych, które przyniosły zwycięstwo polskim kandydatom |
| 1938-11-09 | – „Noc Kryształowa” w Niemczech, podczas której spalono synagogę w Opolu |
| 1940-11-09 | we Lwowie zmarł Konstanty Wolny (ur. 5 kwietnia 1877 r. w Bujakowie k. Mikołowa), działacz narodowy i społeczny na rzecz polskości Górnego Śląska, współpracownik Wojciecha Korfantego, pierwszy marszałek Sejmu Śląskiego |
| 1998-11-09 | – w Opolu przy ul. Barlickiego z inicjatywy profesora Michała Lisa, przy wsparciu dyrektora PIN – Instytutu Śląskiego w Opolu profesora Wiesława Lesiuka i dyrektora Akademii Ewangelickiej w Mülheim an der Ruhr doktora Dietera Bacha, została odsłonięta tablica pamiątkowa w miejscu spalonej podczas „Nocy Kryształowej” w 1938 r. synagogi |
| 1796-11-10 | – w Gliwicach w nowo wybudowanej Królewskiej Odlewni Żelaza dokonano wytopu surówki przy użyciu koksu, co dało początek nowoczesnej produkcji żelaza na Górnym Śląsku |
| 1888-11-10 | – w Netrebce zmarł Teodor Heneczek (ur. 16 kwietnia 1817 r. w Częstochowie), górnośląski drukarz, redaktor i wydawca, założył w Piekarach Śląskich własną drukarnię, wydawał książki do nabożeństwa, śpiewniki, literaturę staropolską, kalendarze oraz dzieła górnośląskich pisarzy, drukował również polskie czasopisma, takie jak: „Dziennik Górnośląski”, „Tygodnik Katolicki”, „Poradnik dla Ludu Górnośląskiego”, „Zwiastun Górnośląski” |
| 1932-11-10 | – w Katowicach utworzono Archiwum Państwowe |
| 1933-11-10 | – w Katowicach urodził się Andrzej Brożek (zm. 19 stycznia 1994 r. w Lüneburgu w Niemczech), historyk Śląska, badacz migracji zarobkowych, wykładowca w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Opolu i na Uniwersytecie Jagiellońskim, autor m.in.: Ostflucht na Śląsku, Obraz gospodarczy rejencji opolskiej w przededniu wybuchu drugiej wojny światowej, Ślązacy w Teksasie, Polonia amerykańska 1854–1939 |
| 1293-11-11 | – we Wrocławiu książę głogowski Henryk III porwał księcia legnickiego Henryka V Brzuchatego, który po półrocznej niewoli został zmuszony do zapłacenia okupu, oddając 6 miast po lewej stronie Odry |
| 1587-11-11 | – w Gliwicach urodził się Marcin Strzoda (zm. 26 sierpnia 1649 r. w Brnie), autor dziejów Śląska, profesor kolegiów jezuickich w Nysie i Brnie |
| 1810-11-11 | – we Wróblinie (obecnie część Głogowa) urodził się Bernard Bogedain (zm. 17 września 1860 r. w Pszczynie), ksiądz katolicki, radca szkolny w rejencji opolskiej, biskup sufragan wrocławski, zwolennik utrzymania języka polskiego w pracy duszpasterskiej na Śląsku |
| 1867-11-11 | – w Tłustomostach k. Głubczyc urodził się Joseph Martin Nathan (zm. 13 stycznia 1947 r. w Opawie), niemiecki duchowny rzymskokatolicki, biskup pomocniczy diecezji ołomunieckiej, założyciel Zgromadzenia Sióstr Maryi Niepokalanej, budowniczy Zakładu Psychiatrycznego w Branicach, w 1908 r. nabył kompleks sanatoryjny Rochus (Rochusbad) w Nysie, w 1946 r. został wysiedlony do Opawy, gdzie po kilku tygodniach umiera, w 2014 r. ciało biskupa Nathana zostało sprowadzone do Branic i tam pochowane |
| 1914-11-11 | – w Gnieźnie zmarł Józef Chociszewski (ur. 28 lutego 1837 r. w Chełście k. Czarnkowa), działacz narodowy, pisarz, wydawca kalendarzy i pism, m.in.: „Katolika”, „Piasta”, „Przeglądu Słowiańskiego”, redaktor „Gwiazdki Cieszyńskiej”, „Nadwiślanina”, „Przyjaciela Ludu”, „Staszica” i in., autor wielu książek, artykułów i utworów teatralnych |
| 1961-11-11 | – w Opolu oddano do użytku sztuczne lodowisko „Toropol”, które miało służyć przede wszystkim hokeistom Odry Opole, którzy czekali na własne lodowisko od momentu powołania do życia sekcji hokeja na lodzie w 1946 r. |
| 1993-11-11 | – w Opolu na fasadzie ratusza odsłonięto tablicę w hołdzie poległym w latach 1939–1945 żołnierzom Związku Walki Zbrojnej-Armii Krajowej Inspektoratu Opolskiego „Skorpion” |
| 1848-11-12 | – w Bytomiu Józef Lompa i Emanuel Smołka założyli Towarzystwo Pracujących dla Oświaty Ludu Górnośląskiego, jednym z jego celów było „popieranie oświaty ludu śląskiego polskiej mowy” |
| 1859-11-12 | – w Wojnowicach k. Raciborza urodził się Józef Rostek (zm. 26 marca 1929 r. w Katowicach), działacz narodowy i społeczny, inicjator założenia „Nowin Raciborskich” i „Gazety Ludowej”, prezes Rady Nadzorczej „Strzechy” w Raciborzu, współzałożyciel Towarzystwa Turystycznego „Beskid Śląski” w Cieszynie, prezes Towarzystwa Lekarzy Polskich na Śląsku, naczelnik Wydziału Zdrowia Publicznego w Urzędzie Wojewódzkim Śląskim |
| 1881-11-12 | – w Węgrach k. Opola urodził się Piotr Klimek (zm. 31 października 1940 r. w Mauthausen w Austrii), zwolennik uczenia religii i odprawiania nabożeństw w języku polskim, proboszcz parafii Świętych Apostołów Filipa i Jakuba w Żorach, dziekan dekanatu żorskiego, aresztowany przez gestapo, zginął w KL Mauthausen-Gusen |
| 1967-11-12 | – zmarł ksiądz biskup Stanisław Adamski (ur. 12 kwietnia 1875 r. w Zielonejgórze k. Obrzycka), biskup ordynariusz diecezji katowickiej (1930–1967), w okresie powstania wielkopolskiego komisarz Naczelnej Rady Ludowej w Poznaniu, poseł na Sejm RP, senator RP |
| 1989-11-12 | – w Krzyżowej na Dolnym Śląsku odprawiono „mszę pojednania” z udziałem premiera Tadeusza Mazowieckiego i kanclerza Helmuta Kohla |
| 1999-11-12 | – ordynariusz opolski ksiądz biskup Alfons Nossol został mianowany przez papieża arcybiskupem tytularnym |
| 2010-11-12 | – w Katowicach zmarł Henryk Mikołaj Górecki (ur. 6 grudnia 1933 r. w Czernicy k. Rybnika), kompozytor współczesnej muzyki poważnej i kościelnej, pedagog, rektor Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Katowicach, zadebiutował Epitafium do słów Juliana Tuwima |
| 1886-11-13 | – w Pawłowicach k. Pszczyny urodził się Jan Brandys (zm. 27 lutego 1970 r. w Londynie), ksiądz katolicki, administrator parafii Raszowa, Łabędy (obecnie część Gliwic), wikary w Strzelcach Opolskich, kapelan wojsk powstańczych, powstaniec śląski, proboszcz w Brzezinach Śląskich (obecnie część Piekar Śląskich) i Chorzowie, współorganizator Związku Powstańców Śląskich, major Wojska Polskiego, szef duszpasterstwa Polskich Sił Zbrojnych na Środkowym Wschodzie |
| 1891-11-13 | – w Cieszynie zmarł Paweł Stalmach (ur. 13 sierpnia 1824 r. w Bażanowicach k. Cieszyna), pastor, publicysta, działacz społeczny, redaktor „Tygodnika Cieszyńskiego” (później „Gwiazdki Cieszyńskiej”), przeciwstawiał się germanizacji, walczył o równe prawa dla ludności polskiej i języka polskiego, domagał się połączenia Śląska Cieszyńskiego z pozostałymi ziemiami polskimi, inicjator powstania na Śląsku Cieszyńskim m.in. Towarzystwa Uczących się Języka Polskiego w Gimnazjum Ewangelickim w Cieszynie, Czytelni Polskiej, Towarzystwa Naukowej Pomocy dla Księstwa Cieszyńskiego, Macierzy Szkolnej Księstwa Cieszyńskiego |
| 1933-11-13 | – ukazało się zarządzenie pruskiego ministra oświaty zakazujące nauczania w szkołach polskich w Niemczech Polakom obywatelom niemieckim, którzy ukończyli studia w Polsce |
| 1945-11-13 | – powołano Ministerstwo Ziem Odzyskanych, na czele którego stanął Władysław Gomułka |
| 1954-11-13 | – Brzeg Dolny, Jaworzyna Śląska, Pszów, Radlin i Żarów uzyskały prawa miejskie |
| 1961-11-14 | – w Opolu-Bierkowicach powołano do życia Muzeum Wsi Opolskiej, jako instytucję naukowo-badawczą i oświatową |
| 1970-11-14 | – powstało Opolskie Towarzystwo Kulturalno-Oświatowe |
| 1982-11-14 | – w Bytomiu spłonął drewniany kościół pw. św. Wawrzyńca |
| 1990-11-14 | – w Warszawie podpisano traktat między Rzecząpospolitą Polską i Republiką Federalną Niemiec potwierdzający nienaruszalność granicy na Odrze i Nysie Łużyckiej |
| 1702-11-15 | – we Wrocławiu zainaugurowała działalność jezuicka Akademia Leopoldyńska (obecnie Uniwersytet Wrocławski) |
| 1862-11-15 | – w Szczawnie-Zdroju urodził się Gerhart Hauptmann (zm. 6 czerwca 1946 r. w Jagniątkowie k. Jeleniej Góry), niemiecki dramaturg, pisarz, poeta, laureat literackiej Nagrody Nobla (1912) |
| 1982-11-15 | – w Opolu zmarł Stefan Chmielnicki (ur. 3 września 1905 r. w Kamieńcu Podolskim), poeta, satyryk, reporter, tłumacz, twórca setek wierszyków, publikował w „Kocyndrze”, „Nowinach Opolskich”, „Dzienniku Zachodnik”, w „Trybunie Opolskiej” prowadził razem z Zofią Senftową dział satyry i humoru „Rózgi opolskie”, później „Corridi”, pracownik Instytutu Śląskiego, stworzył kabaret „Kukuryku” |
| 1873-11-16 | – w Końskiej (obecnie część Trzyńca na Zaolziu) urodził się Józef Buzek (zm. 22 września 1936 r. w Cieszynie), ekonomista, prawnik, historyk, profesor Uniwersytetu Warszawskiego i Wyższej Szkoły Handlowej w Warszawie, założyciel i dyrektor Głównego Urzędu Statystycznego |
| 1917-11-16 | – w Wiedniu urodził się Maurycy Horn (zm. 21 listopada 2000 r. w Warszawie), historyk, rektor Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu, dyrektor Instytutu Śląskiego w Opolu i Żydowskiego Instytutu Badawczego w Warszawie, członek Międzynarodowego Stowarzyszenia im. Janusza Korczaka |
| 1946-11-16 | – w Baborowie urodził się Kazimierz Szczygielski (zm. 4 sierpnia 2019 r. w Opolu), polityk, geograf, poseł na Sejm, pracownik naukowy Instytutu Śląskiego i Politechniki Opolskiej, kierownik Katedry Polityki Regionalnej, autor m.in. publikacji: Środowisko geograficzne Opola a zachorowalność dzieci (1986), Zarządzanie przestrzenią: wybrane zagadnienia z zakresu polityki regionalnej i przestrzennej (2003) |
| 1987-11-16 | – w Katowicach zmarł Władysław Zieliński (ur. 17 grudnia 1939 r. w Słomnikach k. Krakowa), polski historyk, pracownik m.in. Instytutu Śląskiego w Opolu i Śląskiego Instytutu Naukowego w Katowicach |
| 1999-11-16 | – w Katowicach otwarto centrum handlowo-usługowe 3 Stawy |
| 1856-11-17 | –we Wrocławiu odbył się pierwszy pochówek na starym cmentarzu żydowskim |
| 1878-11-17 | – w Mikołowie powstało Górnośląskie Towarzystwo Włościan |
| 1889-11-17 | – w Królewskiej Hucie (obecnie Chorzów) zmarł Juliusz Ligoń (ur. 22 lutego 1823 r. w Prądach k. Lublińca), kowal, polski działacz społeczny, poeta ludowy, publicysta, działacz Towarzystwa Wstrzemięźliwości, „Kółka Polskiego”, założyciel katolickiej organizacji zawodowej robotników – Towarzystwa Wzajemnej Pomocy oraz Kółka Czytelniczego przekształconego następnie w Bibliotekę Ludową – pierwszą na Śląsku bibliotekę polską |
| 1892-11-18 | – w Strzybniku k. Raciborza urodził się Józef Gawlina (zm. 21 września 1964 r. w Rzymie), ksiądz w czasie II wojny światowej biskup polowy Wojska Polskiego, po wojnie mianowany „Opiekunem Emigracji Polskiej” |
| 2005-11-18 | – w Katowicach otwarto centrum handlowo-usługowo-rozrywkowe Silesia City Center |
| 1257-11-19 | – we Wrocławiu poświęcono bazylikę św. Elżbiety Węgierskiej |
| 1690-11-19 | – w Oleśnicy zmarł Jerzy Bock (ur. 12 kwietnia 1621 r. w Komorznie k. Byczyny), pisarz religijny, poeta, tłumacz, diakon w Wołczynie, polski pastor w Namysłowie i Oleśnicy |
| 1959-11-19 | – Rada Ministrów wydała rozporządzenie o połączeniu Katowic i Szopienic |
| 1983-11-19 | – w Mysłowicach zmarł ksiądz Józef Matuszek (ur. 15 lipca 1890 r. w Kluczu k. Strzelec Opolskich), działacz młodzieżowy, kapelan w armii generała Władysława Andersa |
| 1870-11-20 | – w Katowicach poświęcono kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny znany jako Mariacki |
| 1945-11-20 | – w Berlinie Sojusznicza Rada Kontroli zarządziła wysiedlenie całej niemieckiej ludności Śląska |
| 1675-11-21 | – w Brzegu zmarł książę legnicko-wołowsko-brzeski Jerzy Wilhelm (ur. 29 września 1660 r. w Oławie), ostatni męski przedstawiciel śląskiej linii Piastów, dobrze zapowiadające się rządy Jerzego Wilhelma przerwał nagły zgon księcia |
| 1905-11-21 | – w Gliwicach skazano 23 robotników na karę więzienia i grzywnę za prywatną naukę języka polskiego i śpiewanie polskich pieśni |
| 1953-11-21 | – w Siemianowicach Śląskich urodził się Jan Skrzek (zm. 29 stycznia 2015 r. w Katowicach), muzyk i kompozytor, identyfikował się z kulturą Górnego Śląska, poruszał w swojej twórczości problemy dnia codziennego mieszkańców tego regionu, ostatni jego album nosił tytuł „Kolory bluesa”, wydany w 2014 r. |
| 1987-11-21 | – z inicjatywy biskupa Alfonsa Nossola otwarto w Opolu Muzeum Diecezjalne, którego zadaniem jest gromadzenie powstałych przed wiekami obiektów sakralnych, ich ochrona i konserwacja, w placówce mieści się również Galeria Współczesnej Sztuki Sakralnej |
| 1997-11-21 | – w Katowicach zakończył się proces 24 zomowców biorących udział w pacyfikacji KWK „Wujek”, wszyscy oskarżeni zostali uniewinnieni |
| 2000-11-21 | – w Warszawie zmarł Maurycy Horn (ur. 16 listopada 1917 r. w Wiedniu), historyk, rektor Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu, dyrektor Instytutu Śląskiego w Opolu i Żydowskiego Instytutu Badawczego w Warszawie, członek Międzynarodowego Stowarzyszenia im. Janusza Korczaka |
| 2006-11-21 | – w Rudzie Śląskiej w KWK „Halemba” w wyniku wybuchu pyłu węglowego zginęło 23 górników |
| 1348-11-22 | – w Namysłowie Kazimierz III Wielki oraz Karol IV Luksemburski podpisali pokój kończący wojnę o Śląsk, w wyniku zawartego pokoju namysłowskiego Kazimierz Wielki zrzekł się na rzecz króla czeskiego praw do Śląska, z wyjątkiem Świdnicy, Kluczborka i Byczyny |
| 1958-11-22 | – z połączenia wsi Czechowice i Dziedzice powstało miasto Czechowice-Dziedzice |
| 1930-11-23 | – w Katowicach otwarto wystawę Adama, Jana i Tadeusza Styków |
| 2017-11-23 | – Katedra Chrystusa Króla w Katowicach została uznana za Pomnik Historii |
| 1768-11-24 | – w Lublinie urodził się Jerzy Samuel Bandkie (zm. 11 czerwca 1835 r. w Krakowie), historyk, językoznawca, bibliotekarz, autor rozpraw naukowych dotyczących historii Śląska oraz związków językowych Śląska z Polską, nauczyciel języka polskiego w Gimnazjum św. Elżbiety we Wrocławiu, sprzeciwiał się celowej germanizacji ludności, przez wiele lat prowadził polemikę z historykami niemieckimi oraz czeskimi na temat polskich korzeni Śląska, opracował Nowy elementarz polski z obrazkami (1803) |
| 1880-11-24 | – w Grzawie k. Pszczyny urodził się Jan Kędzior (zm. 16 września 1955 r. w Katowicach), działacz społeczny i polityczny, dziennikarz pisma „Katolik”, sekretarz Polskiego Komitetu Wyborczego dla Śląska w powiecie pszczyńskim, założyciel biblioteki oddziałowej Towarzystwa Czytelni Ludowych, członek Powiatowej Rady Ludowej w Pszczynie i Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska, poseł na Sejm Śląski I, II i III kadencji, członek Senatu RP, dyrektor Banku Ludowego w Pszczynie, kierownik administracyjny w Wydziale Powiatowym w Katowicach |
| 1894-11-24 | – w Brzeźnicy k. Raciborza urodził się Jan Wyglenda (zm. 28 marca 1973 r. w Rybniku), działacz plebiscytowy, uczestnik powstań śląskich, kierownik Wydziału Wywiadu Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska, oficer Wojska Polskiego, starosta powiatowy w Lublińcu i Rybniku, członek Związku Powstańców Śląskich |
| 1935-11-24 | – w Opolu obradowało Walne Zebranie Dzielnicy I Związku Polaków w Niemczech, na którym wybrano zarząd dzielnicowy, prezesem został Paweł Kwoczek, wiceprezesem Karol Bienius, sekretarzem Jan Wawrzynek, a skarbnikiem Antoni Wilczek, zebranie odbyło się bez zgody władz naczelnych Związku Polaków w Nniemczech, co było początkiem konfliktu, który doprowadził do zerwania części działaczy śląskich z centralnymi władzami Związku i nieuznanie przez centralę nowo wybranych władz Dzielnicy I |
| 2016-11-24 | – w Opolu zmarła Danuta Berlińska (ur. 18 kwietnia 1952 r. w Inowrocławiu), socjolog, badaczka mniejszości narodowych, wykładowca, działaczka społeczna, pracownik naukowy Instytutu Śląskiego i Uniwersytetu Opolskiego, pełnomocnik wojewody opolskiego ds. mniejszości, rzecznik prasowy Uniwersytetu Opolskiego, inicjatorka wielu przedsięwzięć, m.in. „Łańcucha Nadziei”, zorganizowanego w celu zamanifestowania woli zachowania województwa opolskiego |
| 1202-11-25 | – zawarto układ pomiędzy Henrykiem Brodatym a Mieszkiem Plątonogim, na mocy którego Henryk wykupił część zagarniętej mu uprzednio przez Mieszka ziemi otmuchowskiej |
| 1978-11-25 | – w Wałbrzychu zainaugurowała działalność Filharmonia Sudecka |
| 1982-11-25 | – we Wrocławiu zmarł Ryszard Hajduk (ur. 10 kwietnia 1920 r. w Giszowcu, dziś część Katowic), dziennikarz, publicysta, poseł na Sejm PRL, członek-założyciel Instytutu Śląskiego w Opolu |
| 1804-11-26 | – w Barcinku k. Jeleniej Góry urodził się Friedrich Wilhelm Grundmann (zm. 30 lipca 1887 r. w Katowicach), przemysłowiec, współtwórca opolskiego przemysłu cementowego, założyciel cementowni Portland Zementwerke, która rozpoczęła ekspansję opolskiego cementu na Górnym Śląsku, w Wielkopolsce i innych rejonach Niemiec, cementownia istniała do 1926 r. |
| 1857-11-26 | – w Nysie zmarł Joseph von Eichendorff (ur. 10 marca 1788 r. w Łubowicach k. Raciborza), niemiecki poeta, prozaik, radca do spraw oświaty i Kościoła katolickiego w Prezydium i Konsystorzu Prowincji Prus Zachodnich, pod koniec życia mieszkał i pisał w Nysie, autor powieści, opowiadań, wierszy i dramatów |
| 1905-11-26 | – w Ustroniu urodził się Andrzej Wantuła (zm. 15 czerwca 1976 r. w Warszawie), profesor i rektor Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej, biskup Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego, więzień obozów Dachau i Mauthausen-Gusen |
| 1935-11-26 | – w Chorzowie zmarła Petronela Golasiowa (ur. 28 maja 1851 r. w Dziewkowicach k. Strzelec Opolskich), działaczka narodowa i oświatowa, aktywistka polskiego ruchu kobiet |
| 1751-11-27 | – w Zebrzydowicach spłonął kościół pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny |
| 1896-11-27 | – w Chróścicach k. Opola urodził się Augustyn Kośny (zm. 25 lipca 1939 r. w Berlinie), powstaniec śląski, działacz Związku Polaków w Niemczech, dziennikarz, zamordowany przez Niemców |
| 1954-11-28 | – w Katowicach zmarł Arka Bożek (ur. 12 stycznia 1899 r. w Markowicach, obecnie część Raciborza), uczestnik powstań śląskich, w czasie I powstania śląskiego w porozumieniu z Polską Organizacją Wojskową Górnego Śląska wysadził strategiczny most na Odrze, uczestniczył w przygotowaniach do plebiscytu w 1921 r., w III powstaniu śląskim był łącznikiem z Międzysojuszniczą Komisją, w czasie II wojny światowej członek Rady Narodowej RP w Londynie, wicewojewoda śląsko-dąbrowski (1945–1950), poseł do Krajowej Rady Narodowej i Sejmu Ustawodawczego |
| 1982-11-28 | – w Bytomiu w KWK „Dymitrow” w wyniku wybuchu pyłu węglowego zginęło 18 górników |
| 1990-11-28 | – Wrocław, jako drugie po Warszawie miasto w Polsce, został podłączony do Internetu |
| 2010-11-28 | – w Opolu zmarł Zbyszko Bednorz (ur. 11 października 1913 r. w Skalmierzycach k. Ostrowa Wielkopolskiego), pisarz, publicysta i pracownik naukowy, w latach 1960–1980 zatrudniony w Instytucie Śląskim, jako pierwszy w historii Uniwersytetu Opolskiego otrzymał tytuł honorowego profesora, pisał m.in. do: „Dziennika Zachodniego”, „Gościa Niedzielnego”, „Odry”, „Tygodnika Powszechnego”, „Tygodnika Warszawskiego”, „Katolika”, „Słowa Powszechnego” oraz „Wczoraj, Dzisiaj, Jutro” |
| 1920-11-29 | – w Bytomiu uruchomiono Elektrociepłownię Szombierki |
| 2004-11-29 | – utworzono Żorski Park Przemysłowy |
| 2010-11-29 | – w Londynie zmarła Irena Anders, pseudonim artystyczny Renata Bogdańska (ur. 12 maja 1920 r. w Bruntalu na Śląsku czeskim), aktorka, artystka rewiowa, pieśniarka, działaczka polonijna w Wielkiej Brytanii, żona generała Władysława Andersa |
| 1655-11-30 | – w klasztorze Franciszkanów w Opolu król Jan II Kazimierz Waza wydał Uniwersał opolski |
| 1864-11-30 | – w Huciskach k. Piotrkowa Trybunalskiego urodził się Andrzej Mielęcki (zm. 17 sierpnia 1920 r. w Katowicach), polski działacz społeczny i polityczny na Śląsku, lekarz, zamordowany przez Niemców |
| 1998-11-30 | – w Opolu powołano Stowarzyszenie Telewizji Regionalnej Śląska Opolskiego, jego przewodniczącą została profesor Dorota Simonides |
| 1932-12-01 | – ukazał się pierwszy numer „Katolika Trzyrazowego” pod redakcją Antoniego Pawlety |
| 1936-12-01 | – młodzież w wieku od 14 do 18 lat została zobowiązana do wstąpienia do młodzieżowych organizacji nazistowskiej (Hitler-Jugend, Bund Deutscher Mädel) |
| 1946-12-01 | – w Opolu reaktywowano Bank Rolników |
| 1947-12-01 | – w Zabrzegu k. Czechowic-Dziedzic zmarł Henryk Flame (ur. 15 stycznia 1918 r. we Frysztacie na Zaolziu), pilot, założyciel Harcerskiej Armii Krajowej, dowódca wojskowy, kapitan Narodowych Sił Zbrojnych, dowódca grup leśnych VII Okręgu Śląsko-Cieszyńskiego Narodowych Sił Zbrojnych, zabity przez milicjanta Rudolfa Dadaka |
| 1921-12-02 | – w Bytomiu utworzono Komitet Polski dla Górników Śląska tej części, która pozostała w Niemczech, przewodniczącym Zarządu Głównego został ksiądz Karol Mathea |
| 1922-12-03 | – w Berlinie odbyło się zebranie założycielskie Związku Polaków w Niemczech, prezesem został Stanisław Sierakowski (1881–1939), a sekretarzem doktor Jan Kaczmarek (1895–1977) |
| 1942-12-03 | – w Katowicach zmarł Jan Macha (ur. 18 stycznia 1914 r. w Chorzowie Starym), ksiądz katolicki, członek Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży i Żywego Różańca, współzałożyciel tajnej organizacji konspiracyjnej Polska Organizacja Zbrojna, będąca częścią Polskich Sił Zbrojnych, komendant grupy akademickiej wraz z harcerzami, której nadano kryptonim „Konwalia”, aresztowany przez gestapo, skazany na karę śmierci przez ścięcie za zdradę stanu, wyrok wykonano w katowickim więzieniu |
| 1957-12-03 | – w Starych Siołkowicach zmarł Jakub Kania (ur. 11 lipca 1872 r. w Starych Siołkowicach), poeta ludowy, działacz narodowy, społeczny i kulturalny |
| 1957-12-03 | – wyemitowano pierwszy program Telewizji Katowice |
| 1869-12-04 | – w Pawłowicach k. Pszczyny urodził się Paweł Brandys (zm. 24 kwietnia 1950 r. w Michałkowicach, obecnie część Siemianowic Śląskich), ksiądz katolicki, działacz polityczny i narodowy, poseł, senator RP |
| 1927-12-04 | – rozpoczęła nadawanie Rozgłośnia Polskiego Radia w Katowicach |
| 1955-12-04 | – otwarto Planetarium Śląskie w Chorzowie |
| 1964-12-04 | – rozpoczął działalność Teatr Ziemi Rybnickiej |
| 1965-12-04 | – w Mikołowie zmarł Ryszard Bąk (ur. 8 marca 1889 r. w Wyrach k. Mikołowa), powstaniec śląski, współzałożyciel Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska, w III powstaniu śląskim był adiutantem dowódcy Podgrupy „Linke”, przedsiębiorca, prezes Towarzystwa Śpiewu „Harmonia”, członek Bractwa Kurkowego |
| 1968-12-04 | – w Tychach otwarto Stadion Zimowy |
| 1989-12-04 | – w Opolu zmarł doktor Maksymilian Kośny (ur. 11 grudnia 1905 r. w Chróścicach k. Opola), lekarz, brał udział w akcji plebiscytowej, walczył w III powstaniu śląskim, działał w Związku Polaków w Niemczech, organizator polskiej administracji na Śląsku po 1945 r., sekretarz Polskiego Stronnictwa Ludowego w Opolu, członek Sądu Dyscyplinarnego Okręgowej Izby Lekarskiej w Katowicach, uczestnik I Zjazdu Towarzystwa Rozwoju Ziem Zachodnich, członek Związku Bojowników o Wolność i Demokrację |
| 1628-12-05 | – w Głuszynie k. Namysłowa urodził się Jan Akolut (zm. 3 maja 1689 r. we Wrocławiu), duchowny luterański, pisarz religijny, współautor Doskonałego kancyonału polskiego (1673) |
| 1872-12-05 | – w Śremie urodził się Wincenty Styczyński (zm. 18 kwietnia 1922 r. w Gliwicach), polski działacz narodowy, lekarz, radny i przewodniczący frakcji polskiej w Radzie Miejskiej Gliwic, zastrzelony przez Niemców |
| 1922-12-05 | – w Katowicach zmarł Józef Rymer (ur. 9 lutego 1882 r. w Zabełkowie k. Raciborza), górnik, działacz społeczny i narodowy, przewodniczący Naczelnej Rady Ludowej Górnego Śląska, zastępca Wojciecha Korfantego, polskiego komisarza plebiscytowego, powstaniec śląski, poseł na Sejm RP, pierwszy wojewoda śląski |
| 1933-12-06 | – w Czernicy k. Rybnika urodził się Henryk Mikołaj Górecki (zm. 12 listopada 2010 r. w Katowicach), kompozytor współczesnej muzyki poważnej i kościelnej, pedagog, rektor Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Katowicach, zadebiutował Epitafium do słów Juliana Tuwima |
| 1945-12-06 | – w Mikołowie urodził się Rafał Wojaczek (zm. 11 maja 1971 r. we Wrocławiu), poeta i prozaik, jego wiersze zostały opracowane muzycznie przez grupę Fonetyka, autor m.in. Sezonu (1969) i Innej bajki (1970), której rękopis znajduje się w zbiorach Biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich |
| 1986-12-06 | – w Opolu zmarł Henryk Borek (ur. 13 stycznia 1929 r. w Jędrysku, obecnie część Kalet), językoznawca, w swych badaniach koncentrował się na nazewnictwie śląskim, historii języka polskiego, dialektologii, profesor Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu, współpracował z Instytutem Śląskim w Opolu |
| 1918-12-07 | – w Bytomiu powołano Podkomisariat Naczelnej Rady Ludowej |
| 1930-12-07 | – w Katowicach otwarto sztuczny tor łyżwiarski |
| 1990-12-07 | – w Monachium zmarł Horst Bienek (ur. 7 maja 1930 r. w Gliwicach), niemiecki pisarz, publicysta, tłumacz, reżyser filmowy |
| 1992-12-07 | – w Klisinie k. Głubczyc zmarł Adam Śmietański (ur. 9 grudnia 1919 r. w Podhajcach k. Brzeżan), artysta fotograf, w 1945 r. osiedlił się w Opolu, założyciel zakładu „Foto-Wrzos” przy ul. Krakowskiej, który funkcjonował do 1977 r., prezes Opolskiego Towarzystwa Fotograficznego, członek Okręgu Dolnośląskiego Związku Polskich Artystów Fotografików |
| 1528-12-08 | – ostatni Piast opolski Jan II Dobry wydał „Ordunek Gorny”, pierwszą polską ustawę górniczą |
| 1938-12-08 | – w Grabinie k. Prudnika zmarł Karol Koziołek (ur. 1 marca 1856 w Otmęcie, obecnie część Krapkowic), ksiądz katolicki, działacz narodowy, współzałożyciel Polsko-Katolickiej Partii Ludowej, poseł do sejmiku rejencji opolskiej, prezes Dzielnicy I Związku Polaków w Niemczech |
| 1942-12-08 | – w Dachau w Niemczech zmarł Alojzy Liguda (ur. 23 stycznia 1898 r. w Winowie, obecnie część Opola), duchowny katolicki, zamęczony w KL Dachau, beatyfikowany przez Jana Pawła II w 1999 r. jako jeden ze 108 polskich męczenników II wojny światowej |
| 1868-12-09 | – we Wrocławiu urodził się Fritz Haber (zm. 29 stycznia 1934 r. w Bazylei w Szwajcarii), chemik niemiecki, laureat Nagrody Nobla (1918) w dziedzinie chemii za opracowanie metody syntezy amoniaku z azotu i wodoru, główny organizator produkcji i zastosowania gazów bojowych przez armię niemiecką |
| 1919-12-09 | – w Podhajcach k. Brzeżan urodził się Adam Śmietański (zm. 7 grudnia 1992 r. w Klisinie koło Głubczyc), artysta fotograf, w 1945 r. osiedlił się w Opolu, założyciel zakładu „Foto-Wrzos” przy ul. Krakowskiej, który funkcjonował do 1977 r., prezes Opolskiego Towarzystwa Fotograficznego, członek Okręgu Dolnośląskiego Związku Polskich Artystów Fotografików |
| 1930-12-09 | – w Katowicach zainaugurował obrady Sejm Śląski III kadencji |
| 2001-12-09 | – w Wodzisławiu Śląskim zlikwidowano KWK „1 Maja” |
| 1875-12-10 | – otwarto jednotorową linię kolejową Kluczbork–Poznań |
| 1935-12-10 | – w Rybniku zmarł Paweł Kaizer (ur. 26 czerwca 1867 r. w Rudnie k. Gliwic), działacz narodowy i plebiscytowy, powstaniec, współorganizator towarzystwa „Eleusis” i Śląskiego Związku Samodzielnych Rzemieślników, działacz oświatowy, w III powstaniu śląskim walczył pod Górą św. Anny |
| 1946-12-10 | – w Zabrzu urodził się Jan Sawka (zm. 9 sierpnia 2012 r. w High Falls w USA), polski grafik, rysownik, malarz i architekt |
| 1956-12-10 | – Rada Państwa wydała dekret przywracający Katowicom pierwotną nazwę (od 10 marca 1953 do 20 grudnia 1956 r. miasto nosiło nazwę Stalinogród) |
| 1965-12-10 | – w Londynie zmarł Michał Grażyński (ur. 12 maja 1890 r. w Gdowie k. Myślenic), działacz niepodległościowy, polityczny i społeczny, powstaniec śląski, długoletni wojewoda śląski, w latach 1931–1939 i potem na emigracji naczelnik Związku Harcerstwa Polskiego, współorganizator Związku Naprawy Rzeczypospolitej, autor prac na temat powstań i harcerstwa, m.in.: Walka o Śląsk (1939), W walce o ideały harcerskie. Gawędy, przemówienia, artykuły (1939) |
| 1764-12-11 | – we Wrocławiu zmarł Jerzy Szlag (ur. 19 marca 1695 r. w Komorowie k. Sycowa), pastor luterański, wydawca, tłumacz, rektor Miejskiej Szkoły Polskiej we Wrocławiu, działacz na rzecz języka i kultury polskiej |
| 1882-12-11 | – we Wrocławiu urodził się Max Born (zm. 5 stycznia 1970 r. w Getyndze), matematyk i fizyk, laureat Nagrody Nobla (1954) w dziedzinie fizyki |
| 1905-12-11 | – w Chróścicach k. Opola urodził się Maksymilian Kośny (zm. 4 grudnia 1989 r. w Opolu), lekarz, brał udział w akcji plebiscytowej, walczył w III postaniu śląskim, działał w Związku Polaków w Niemczech, organizator polskiej administracji na Śląsku po 1945 r., sekretarz Polskiego Stronnictwa Ludowego w Opolu, członek Sądu Dyscyplinarnego Okręgowej Izby Lekarskiej w Katowicach, uczestnik I Zjazdu Towarzystwa Rozwoju Ziem Zachodnich, członek Związku Bojowników o Wolność i Demokrację |
| 1909-12-11 | – w Łące k. Pszczyny zmarł Jan Kupiec (ur. 15 kwietnia 1841 r. w Bielsku), poeta ludowy, działacz polityczny i oświatowy, zbieracz pieśni i podań śląskich |
| 1925-12-11 | – w Krakowie zmarł Paweł Dombek (ur. 15 sierpnia 1865 r. w Bytomiu), polityk, dziennikarz, poseł do Reichstagu, poseł na Sejm RP |
| 1943-12-11 | – w Borysławiu na Kresach Wschodnich urodził się Wiesław Lesiuk (zm. 1 listopada 2003 r. w Opolu), badacz dziejów Śląska, kierownik Pracowni Historii Śląska do 1945 r. w Zakładzie Historii Instytutu Śląskiego, pedagog, pracował na Uniwersytecie Opolskim, w Wyższej Szkole Zarządzania i Administracji w Opolu, Muzeum Martyrologii i Walki Jeńców Wojennych w Łambinowicach, w latach 1996–2001 dyrektor PIN – Instytutu Śląskiego w Opolu, członek Komitetu ds. Współpracy Międzyregionalnej między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec, Polskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Komisji Historycznej oddziału Polskiej Akademii Nauk w Katowicach, Wojewódzkiego Obywatelskiego Komitetu Ochrony Pomników Walk i Męczeństwa, autor ponad 550 prac naukowych, redaktor naczelny „Studiów Śląskich” |
| 2006-12-11 | – zmarł Juliusz Mariański (ur. 24 lipca 1921 r. we Lwowie), piłkarz, debiutował w zespole KS „Stadion” Lwów, w czasie wojny występował we lwowskich klubach: Lechii, Unii i Spartaku, po wojnie osiadł w Opolu, został zawodnikiem Odry Opole, w latach 1946–1948 kapitan zespołu, trener, członek Prezydium Zarządu Opolskiego Związku Piłki Nożnej i sekcji piłkarstwa terenowego Polskiego Związku Piłki Nożnej w Warszawie |
| 1930-12-12 | – w Katowicach założono Aeroklub Śląski |
| 1976-12-12 | – we Wrocławiu rozpoczął się I Przegląd Piosenki Aktorskiej |
| 1253-12-13 | – książę Konrad I lokował Głogów i nadał mu prawa miejskie |
| 1884-12-13 | – w Grabowie k. Ostrzeszowa urodził się Stanisław Janicki (zm. 29 czerwca 1942 r. w Katowicach), powstaniec śląski, działacz plebiscytowy, poseł na Sejm Śląski, aresztowany w 1939 r., skazany na karę śmierci i ścięty |
| 1930-12-13 | – Sejm Śląski podjął uchwałę domagającą się uwolnienia posła Wojciecha Korfantego, po jego zwycięstwie w wyborach do polskiego parlamentu, po otrzymaniu mandatu został zwolniony z więzienia, a wobec braku prokuratorskich zarzutów w „procesie brzeskim”, występował jedynie w charakterze świadka |
| 1936-12-13 | – odbył się Zjazd Związku Towarzystw Młodzieży na Śląsku, prezesem został Wiktor Gorzołka |
| 1972-12-13 | – w Warszawie zmarł Jan Cybis (ur. 16 lutego 1897 r. we Wróblinie k. Głogówka), malarz, pedagog, członek grupy kapistów, redaktor naczelny „Głosu Plastyków”, profesor Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie i Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Sopocie, w 1973 r. ustanowiono doroczną nagrodę jego imienia w zakresie malarstwa, największy zbiór obrazów i szkiców Jana Cybisa znajduje się w Muzeum Śląska Opolskiego |
| 1819-12-14 | – w Jabłonkowie na Zaolziu urodził się Adam Sikora (zm. 14 grudnia 1871 r. w Jabłonkowie), poeta ludowy, samouk |
| 1910-12-14 | – w Cisku k. Koźla urodził się Władysław Planetorz (zm. 16 lutego 1944 r. w Kłodzku), działał Związku Akademików Polaków w Niemczech, Związku Harcerstwa Polskiego w Niemczech oraz Związku Polaków w Niemczech, inicjator tajnej organizacji harcerskiej na terenie Bytomia i Strzelec Opolskich, aresztowany, więzień obozów Auschwitz-Birkenau i Mathausen-Gusen, zabity w twierdzy kłodzkiej |
| 1931-12-14 | – w Siemianowicach Śląskich zmarł Piotr Kołodziej (ur. 15 lutego 1853 r. w Siemianowicach Śląskich), autor licznych sztuk dla teatrów amatorskich, działacz polski na Górnym Śląsku, prezes Związku Chrześcijańsko-Ludowego, członek Towarzystwa Oświaty im. św. Jacka w Siemianowicach, autor ok. 30 utworów dramatycznych o komediowym charakterze, zawierających wątki folklorystyczne |
| 1948-12-14 | – założono klub piłkarski Górnik Zabrze |
| 1962-12-14 | – rozpoczęła emisję Telewizja Wrocław |
| 1933-12-15 | – w Katowicach powstało stowarzyszenie naukowe Instytut Śląski |
| 1938-12-15 | – władze niemieckie rozpoczęły wysiedlanie polskich działaczy z terenów przygranicznych |
| 1981-12-15 | – w Jastrzębiu-Zdroju Zmechanizowane Oddziały Milicji Obywatelskiej rozpoczęły pacyfikację KWK „Manifest Lipcowy” |
| 1991-12-15 | – w Katowicach odsłonięto pomnik poległych w 1981 r. górników z KWK „Wujek” |
| 1740-12-16 | – na Śląsk wtargnęły wojska pruskie, rozpoczynając I wojnę śląską |
| 1956-12-16 | – rządy w archidiecezji wrocławskiej objął biskup Bolesław Kominek (1903–1974) |
| 1981-12-16 | – w Katowicach nastąpiła pacyfikacja KWK „Wujek”, podczas której pluton specjalny Zmechanizowanych Oddziałów Milicji Obywatelskiej zastrzelił 9 strajkujących górników |
| 1922-12-17 | – w Raciborzu powstał Komitet Związku Polaków, prezesem został Kazimierz Malczewski |
| 1933-12-17 | – w Raciborzu otwarto pierwszą w Niemczech wystawę polskiej książki |
| 1939-12-17 | – w Słomnikach k. Krakowa urodził się Władysław Zieliński (zm. 16 listopada 1987 r. w Katowicach), polski historyk, pracownik m.in. Instytutu Śląskiego w Opolu i Śląskiego Instytutu Naukowego w Katowicach |
| 1955-12-17 | – w Opolu powstało Opolskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk |
| 1802-12-18 | – urodził się Tomasz Nowacki (zm. 2 lutego 1884 r.), introligator, drukarz, założyciel pierwszej polskiej drukarni na Górnym Śląsku, drukował i oprawiał książki religijne, broszury jarmarczne |
| 1885-12-18 | – w Stanisławowie urodził się Stanisław Wasylewski (zm. 26 lipca 1953 r. w Opolu), dziennikarz, eseista, krytyk literacki, tłumacz, autor m.in.: Na Śląsku Opolskim (1937), Legendy i baśnie śląskie (1947) |
| 1913-12-18 | – w Old Forge w USA urodził się Antoni Adamiuk (zm. 25 stycznia 2000 r. w Opolu), duchowny rzymskokatolicki, w czasie II wojny światowej wikariusz i katecheta w Busku (Kresy Wschodnie), zmuszony do wyjazdu przybył do Strzelec Wielkich, wykładał w Wyższym Seminarium Duchownym Śląska Opolskiego w Nysie, w 1970 r. został prekonizowany biskupem pomocniczym diecezji opolskiej, kapelan „Solidarności”, pochowany na Górze św. Anny |
| 1941-12-18 | – w Katowicach gestapo aresztowało 456 żołnierzy tamtejszego Inspektoratu Związku Walki Zbrojnej |
| 1892-12-19 | – w Mikołowie urodził się Ludwik Musioł (zm. 28 marca 1970 r. w Katowicach), nauczyciel, archiwista, historyk kultury oraz Kościoła katolickiego, prekursor krajoznawstwa |
| 1906-12-19 | – w Liszkach k. Krakowa urodził się Stanisław Rospond (zm. 16 października 1982 r. we Wrocławiu), wybitny językoznawca, profesor Uniwersytetu Wrocławskiego, przewodniczył podkomisji śląskiej Komisji Ustalania Nazw Miejscowości, orędownik powstania w Opolu Instytutu Śląskiego, współorganizator pracowni Słownika Gwar Śląskich w Instytucie Śląskim, autor wielu prac m.in. Polskość Śląska w świetle języka, Polszczyzna śląska, Dzieje polszczyzny śląskiej, Nazwiska Ślązaków, Słownik etymologiczny nazw geograficznych Śląska, t. 1–3 (autor i współautor ponad 600 prac) |
| 1820-12-20 | – w Cyprzanowie k. Raciborza urodził się Emanuel Smołka (zm. 4 sierpnia 1854 r. w Tarnowskich Górach), działacz narodowy i oświatowy, współredaktor „Dziennika Górnośląskiego” w Bytomiu |
| 1940-12-20 | – Katowice stały się stolicą niemieckiej prowincji górnośląskiej |
| 1963-12-20 | – w Krakowie zmarł Gustaw Morcinek (ur. 25 sierpnia 1891 r. w Karwinie na Zaolziu), pisarz, działacz społeczny, w czasie II wojny światowej więzień obozów Dachau i Sachsenhausen, poseł na Sejm PRL I kadencji, autor wielu książek, m.in.: Łysek z pokładu Idy (1933), Śląsk (1933), Ondraszek (1953), Ziemia Cieszyńska (1968), swoje utwory publikował m.in. w: „Dzienniku Cieszyńskim”, „Zaraniu Śląskim” |
| 1846-12-21 | – w Żukowie Górnym na Zaolziu urodził się Adam Sikora (zm. 26 lipca 1910 r. w Budapeszcie), polski działacz społeczny, filantrop |
| 1964-12-21 | – odbył się ostatni w Opolu spektakl „Teatru 13 Rzędów” |
| 1971-12-21 | – w Głębinowie oddano do użytku zbiornik retencyjny nazywany Jeziorem Nyskim |
| 1912-12-22 | – w Zabrzu otwarto pierwsze kino na Górnym Śląsku (Kino Lichtspielhaus, po 1945 r. Wolność, obecnie Roma) |
| 1936-12-22 | – Ministerstwo Oświaty Rzeszy zakazało używania w szkołach polskich w Niemczech śpiewnika wydanego przez Związek Polskich Towarzystw Szkolnych w Niemczech |
| 1985-12-22 | – w KWK „Wałbrzych” w wyniku wybuchu metanu i pyłu węglowego zginęło 18 osób |
| 1597-12-23 | – w Bolesławcu urodził się Martin Opitz (zm. 20 sierpnia 1639 r. w Gdańsku), niemiecki poeta i teoretyk literatury |
| 1903-12-23 | – w Radlinie, dziś część Wodzisławia Śląskiego, urodził się Bolesław Kominek (zm. 10 marca 1974 r. we Wrocławiu), kardynał, administrator apostolski Opola, arcybiskup metropolita wrocławski, inicjator wysłania w 1965 r. do Episkopatu Niemiec "Orędzia biskupów polskich do ich niemieckich braci w Chrystusowym urzędzie pasterskim" |
| 1953-12-23 | – w Opolu zmarł Jan Łangowski (ur. 4 lutego 1904 r. w Zakrzewie k. Złotowa), działacz Związku Polaków w Niemczech, redaktor opolskich „Nowin Codziennych”, po wybuchu II wojny światowej uwięziony przez Niemców w KL Buchenwald, po wojnie kierował oddziałem opolskim „Dziennika Zachodniego” |
| 1974-12-23 | r. we Wrocławiu), duchowny rzymskokatolicki, arcybiskup metropolita wrocławski, kardynał, administrator apostolski Śląska Opolskiego, inicjator wysłania w 1965 r. do Episkopatu Niemiec „Orędzia biskupów polskich do ich niemieckich braci w Chrystusowym urzędzie pasterskim” |
| 1975-12-23 | – w Opolu zmarł Józef Kokot (ur. 24 sierpnia 1916 r. w Brzęczkowicach, obecnie część Mysłowic), historyk, prawnik, profesor nauk politycznych, w czasie wojny aresztowany i zesłany do obozu koncentracyjnego w Gross-Rosen, organizator życia naukowego w Opolu, wykładowca w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Opolu, w latach 1966–1975 dyrektor Instytutu Śląskiego w Opolu, znawca dziejów Śląska, redagował „Biuletyn Niemcoznawcy”, „Przegląd Stosunków Międzynarodowych”, redaktor naczelny „Studiów Śląskich”, autor m.in.: Logika Poczdamu (1957), Rozwój ludności i stosunki narodowościowe na Śląsku od X do XX wieku (1960), Od Poczdamu do Helsinek: koniec okresu powojennego w Europie (1974) |
| 1927-12-24 | – w Wiśle spłonął Zameczek Prezydencki |
| 1951-12-24 | – w KWK „Mysłowice” w wyniku wybuchu metanu i pyłu węglowego zginęło 7 górników |
| 1981-12-24 | – w Lędzinach w KWK „Ziemowit” zakończono strajk okupacyjny |
| 1624-12-25 | – we Wrocławiu urodził się Johannes Scheffler (zm. 9 lipca 1677 r. we Wrocławiu), śląski poeta okresu baroku piszący po niemiecku, lekarz, duchowny katolicki |
| 1933-12-25 | – w Zabrzu urodził się Wilibald Winkler (zm. 31 października 2010 r. w Zabrzu), naukowiec, wicedyrektor do spraw nauki w Instytucie Elektroenergetyki i Sterowania Układów na Politechnice Śląskiej, rektor tej uczelni, wiceminister edukacji, wojewoda śląski |
| 1922-12-26 | – w Katowicach zmarł Michał Wolski (ur. 27 września 1860 r. w Małych Wiciach k. Częstochowy), polski działacz narodowy i plebiscytowy, prezes Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” Okręgu Śląskiego, inicjator powołania Związku Śląskich Kół Śpiewaczych, współzałożyciel Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska |
| 1428-12-27 | – w bitwie pod Starym Wielisławiem zginął ostatni z Piastów ziębickich książę Jan |
| 1851-12-27 | – w Królewskiej Hucie (obecnie Chorzów) urodził się Jan Ligoń (zm. 19 września 1917 r. w Bytomiu), działacz społeczno-kulturalny, pisarz, poeta, bibliotekarz Kółka Towarzyskiego w Królewskiej Hucie, reżyser i aktor amatorskich przedstawień, autor licznych wierszy, które publikował m.in. w: „Gazecie Górnośląskiej” i „Katoliku” |
| 1888-12-28 | – Bytomiu urodził się Thomas Myrtek (zm. 5 września 1935 r. w Atenach), niemiecki rzeźbiarz, członek Związku Artystów Śląska |
| 1981-12-28 | – w Bieruniu zakończył się dwutygodniowy strajk podziemny w KWK „Piast” |
| 1986-12-28 | – w Katowicach zmarł Kazimierz Popiołek (ur. 25 lutego 1903 r. w Cieszynie), historyk, badacz dziejów Śląska, uczestnik powstania warszawskiego, więziony w obozach Gross Rosen i Litomierzycach, kierownik Katedry Historii Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Katowicach, dyrektor Śląskiego Instytutu Naukowego, prorektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, współorganizator i pierwszy rektor Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach |
| 1875-12-29 | – w Kosztowach k. Pszczyny urodził się Tomasz Klimczok (zm. 25 września 1929 r. w Kosztowach), działacz narodowy i społeczny, powstaniec śląski |
| 2005-12-29 | – w Skorogoszczy k. Brzegu wyłączono ostatnią w Polsce analogową centralę telefoniczną |
| 2013-12-29 | – w Katowicach zmarł Wojciech Kilar (ur. 17 lipca 1932 r. we Lwowie), kompozytor muzyki poważnej i filmowej, pianista, autor muzyki do ponad 130 filmów, m.in. Marysia i Napoleon (1966), Sami swoi (1967), Sól ziemi czarnej (1969), Rejs (1970), Pan Tadeusz (1999) |
| 1905-12-30 | – w Lesznej Górnej k. Cieszyna urodził się Paweł Musioł (zm. 19 lutego 1943 r. w Katowicach), polityk, redaktor, publicysta, nauczyciel, literaturoznawca, kurator Związku Nauczycielstwa Polskiego, redaktor „Nowej Polski” i „Kuźnicy”, prezes Zarządu Głównego Stowarzyszenia Akademików Polskich na Śląsku „Znicz”, organizacji skupiającej studentów-cieszyniaków, w czasie okupacji komendant Związku Walki Zbrojnej w powiecie cieszyńskim, aresztowany przez gestapo, ścięty w Katowicach |
| 1938-12-30 | – w Gamowie k. Raciborza Niemcy zdemolowali świetlicę polską |
| 1945-12-30 | – zmarł Ludwik Kobiela (ur. 22 stycznia 1897 r. w Zarzeczu k. Cieszyna), folklorysta, literat, pierwszy powojenny prezes katowickiego oddziału Związku Literatów Polskich, publikował artykuły w „Polsce Zachodniej”, „Kurierze Literacko-Naukowym”, autor opowiadań Żabi kraj (1935) |
| 1866-12-31 | – w Sprzęcicach k. Strzelec Opolskich urodził się Karol Myśliwiec (zm. 3 maja 1897 r. w Opolu), ksiądz katolicki, działacz narodowy i społeczny, współzałożyciel Towarzystwa Naukowego Górnośląskich Akademików, które potem przyjęło nazwę Towarzystwo Akademików Górnoślązaków |
| 1906-12-31 | – we Wrocławiu zmarł Michał Przywara (ur. 29 września 1867 r. w Polskiej Nowej Wsi k. Opola), ksiądz, językoznawca, dialektolog, folklorysta, współzałożyciel Towarzystwa Naukowego Górnośląskich Akademików |
| 1912-12-31 | – w Kuźni Rybnickiej (obecnie część Rybnika) urodził się Konrad Szweda (zm. 28 lipca 1988 r. w Łaziskach Górnych k. Mikołowa), ksiądz katolicki, publicysta, więzień obozów Auschwitz-Birkenau i Dachau, po 1945 r. szykanowany przez UB |
| 1928-12-31 | – rząd pruski uchwalił „Ordynację dotyczącą uregulowania szkolnictwa dla mniejszości polskiej” |
| 1956-12-31 | – Ustroń otrzymał prawa miejskie |
| 1959-12-31 | – Karpacz i Szklarska Poręba otrzymały prawa miejskie |
Image by Michal Jarmoluk from Pixabay
Projekt
Kresowianie na Śląsku po 1945 r.
Interaktywna mapa miejsc pamięci
Serwis Opolskie Drogi do Wolności – kompendium wiedzy i powstaniach śląskich i plebiscycie na Górnym Śląsku#niepodległa
Czasopismo Studia Śląskie
Instytut Śląski jest instytucją kultury podległą Ministerstwu Kultury i Dziedzictwa Narodowego