Kresowianie na Śląsku po 1945 roku. Leksykon, tom 1

Opis

“Kresowianie na Śląsku po 1945 roku. Leksykon jest bardzo ważnym zamiarem redakcyjnym, który – jeśli zostanie w pełni zrealizowany – w moim odczuciu zajmie w dorobku naukowym Instytutu Śląskiego w Opolu miejsce centralne i może być porównywalny z głośną publikacją z lat 70. XX wieku, jaką była wówczas monumentalna Encyklopedia powstań śląskich.
Wołanie społeczne o stworzenie wydawnictwa encyklopedycznego o Kresowianach, którzy po 1945 roku tworzyli historię Śląska, trwało przez wiele dziesięcioleci. Pojawiały się różne skromne inicjatywy poszczególnych badaczy, ukazywały się też wąsko tematyczne publikacje na ten temat, ale brakowało dzieła syntetycznego, o mocnym potencjale biograficznym. Wyrażam wielką satysfakcję, że takie dzieło  – realizowane przez liczny zespół badaczy – wreszcie powstaje. Rola ekspatriantów, przesiedleńców i wypędzonych z dawnych Kresów Południowo-Wschodnich Rzeczypospolitej w dziele repolonizacji Śląska jest wprost nie do przecenienia, należy bowiem uznać za pewnik, że walory osobowościowe tych wypędzonych, przesiedleńców i ekspatriantów miały fundamentalny wpływ na dorobek intelektualny, kulturowy i gospodarczy powojennego Śląska.
Powstający leksykon oddaje sprawiedliwość ludziom, którzy w niełatwych powojennych warunkach tworzyli nowe, polskie oblicze powojennego Śląska. Przywołuje nazwiska i czyny ludzi, którzy zostawili trwały ślad w naszej śląskiej społeczności – dali jej oryginalny, niepowtarzalny, specyficzny rys, dodatkowo wyróżniający Śląsk na tle innych dzielnic powojennej Polski.
Jakże ułatwioną miałbym swoją indywidualną pracę nad dwudziestotomową już Kresową Atlantydą, gdyby taki leksykon powstał wiele lat temu. Nie musiałbym szukać śladów po setkach domów o ludziach przybyłych z Kresów. Taka też będzie rola tego leksykonu dla przyszłych badaczy i publicystów, piszących najnowsze dzieje Śląska – odtwarzających historię, w której biografie ludzi stanowią jeden z najważniejszych i najatrakcyjniejszych sposobów ilustrowania dziejów społeczności i oddawania sprawiedliwości osobom tworzącym kształt dziejów swojej ojczyzny”.

Prof. Stanisław Sławomir Nicieja,

Spis treści

Wprowadzenie
Wstęp

Adamiuk Antoni Władysław, bp
Adaptacja i integracja
Affanasowicz Michał Józef
Aftanazy Włodzimierz Roman
Albański Spirydion Jan
Albert Zygmunt
Antonów Michał
Aulich Jerzy
Bagier Tadeusz
Bagiński Jan, bp
Baranowski Tadeusz
Baumgardten Aleksander
Beck Henryk
Berger-Mayerowa Janina Kazimiera
Biblioteki i księgozbiory kresowe
Bierwiaczonek Olgierd
Bietkowski Marian Tadeusz
Blicharski Czesław Eugeniusz
Bober Stanisław
Boberski Jan
Bohosiewicz Michał Andrzej Jan
Brejter (Breiter) Wacław
Brochwicz Władysław Kazimierz
Byczkowski Józef
Cehak-Hołubowiczowa Helena
Cetner Józef
Ceypek Tadeusz Edmund
Chorążak Tadeusz Ludwik
Chrząstowski Roman
Chwalibogowski Artur Aleksander
Ciechanowski Zygmunt Wojciech
Cisak Edmund, ks.
Cudnowski Henryk
Czajkowski Zbigniew
Czyżewski Julian
Daszewski Mieczysław
Derdacki Władysław
Didur Adam
Dylikowska-Gadomska Ludwika Paulina
Dziedzictwo kulturowe Kresowian na Śląsku po 1945 r.
Falkiewicz Antoni
Fastnacht Ryszard
Felczyński Wacław
Feldman Krystyna
Franz Antoni
Fritz Kazimierz Rudolf
Fryze Stanisław
Garlicki Marian Mieczysław
Ginko Tadeusz
Gospodarek Tadeusz
Güttler Jerzy
Guzik Antoni
Hołubowicz Włodzimierz
Jahn Alfred
Jakób Wiktor
Jankowski Mieczysław
Jeżowska-Trzebiatowska Bogusława
Jopek Stanisław
Karpowicz Tymoteusz
Kaufman Stefan
Kleszczyński Zygmunt Janusz
Klimowicz Mieczysław
Kochman Stanisław
Kokoszyńska-Lutmanowa Maria
Kołek Władysław
Koncewicz Ryszard
Kosiba Aleksander
Kowalska Anna
Kowalski Mieczysław
Kresowa obrzędowość doroczna
Kresowianie w strukturach władzy 1945–1989
Kresy Wschodnie
Kruk-Ołpiński Witold
Kubala Wawrzyniec
Kucharzewski Jacek
Kuchnia kresowa
Kuczewski Władysław
Kukiz Tadeusz
Kulczycki Faustyn
Kulczyński Stanisław Leon
Lenartowicz Stanisław
Lipczyński Zbigniew
Lutman Roman
Łukaszewicz Józef
Madonny kresowe
Maleczyńska-Trębicka Emilia
Malicki Tomasz
Malzacher Stanisław
Mandel Jakub
Marciniak Tadeusz Józef
Matyas Michał Franciszek
Mayer Józef Jan
Mejbaum-Katzenellenbogen Wanda Lucyna
Mergentaler Jan Jerzy
Messner Zbigniew
Michnowska Stefania
Migocki Wojciech
Mitscha Adam
Młodnicki Artur Karol
Moździerz Kazimierz
Muzea, wystawy i kolekcje kresowe
Nestarowski Antoni
Ochęduszko Stanisław
Opacki Ireneusz
Opacki Józef
Owiński Tadeusz Szczęsny
Państwowy Urząd Repatriacyjny
Pawłowiczowa Maria Anna
Pelc Julian
Periodyki kresowe na Śląsku po 1945 roku
Plamitzer Antoni
Podlacha Wincenty
Podleski Leon Edward, herbu Bogorya
Popielski Bolesław
Popowicz Oktawian Kazimierz
Pszoniak Wojciech
Repatriacja, ekspatriacja, wypędzenie – problemy terminologiczne
Rękas Michał, ks.
Rogowski Jan Franciszek
Romaszkan Kazimierz, ks.
Romaszkan Roman Antoni Karol
Romer Edmund
Rutkiewicz Wanda Halina
Rutyna Ludwik, ks.
Rybicki Józef Stefan
Rybicki Paweł Hieronim
Rydet Zofia
Rzeszutko Tomasz
Sadliński Czesław Bolesław
Seko Kazimierz Światomir Bolesław
Skrowaczewska Zofia Jadwiga
Sławski Adam Józef
Socha Leopold
Spaltenstein Wincenty
Specylak Zbigniew Edward
Steinhaus Hugo Dyonizy
Sucharda Edward
Szarski Kazimierz Witalis
Szczęścikiewicz Aleksander Napoleon
Szczudłowski Kazimierz
Szurlej Jan Kanty, ks.
Teatr i Kresowianie w życiu teatralnym Śląska
Teisseyre Henryk Jan Juliusz
Teisseyre Jerzy Henryk
Teodorowicz-Todorowski Tadeusz Ludwik
Urban Wincenty, bp
Wasilkowski Franciszek
Wasylewski Stanisław
Węgierski Jerzy Julian
Woytowicz Bolesław
Wróblewski Stefan
Wysłouch Seweryn Wiktor Józef
Zagajewski Adam
Zagajewski Tadeusz
Zakład Narodowy im. Ossolińskich
Zbiegieni Adam
Zieliński Jerzy
Związek Repatriantów Polskich ze Wschodu
Żyliński Eustachy

Wykaz źródeł ilustracji