PIN – Instytut Śląski w Opolu jest spadkobiercą i kontynuatorem powołanego do życia 15 XII 1933 r. w Katowicach stowarzyszenia naukowego Instytut Śląski, który swoją działalność zainaugurował 28 II 1934 r., a faktycznie rozpoczął 1 V 1934 r. Od początku istnienia Instytut realizował statutowe cele, organizując i upowszechniając wyniki badań nad przeszłością Śląska oraz jego współczesnością w aspektach szeroko pojętej historii, kultury oraz gospodarki.

Po wyzwoleniu Katowic spod okupacji niemieckiej, Instytut wznowił pracę jako placówka naukowa mająca realizować przedwojenne cele organizującego się w nowych warunkach ustrojowych województwa śląskiego. Powojenny rozwój placówki katowickiej przerwało, najpierw ograniczenie swobód badawczych, a następnie jej likwidacja w okresie pogłębiającego się stalinizmu, placówkę katowicką w 1949 r. zlikwidowano.Instytut Śląski odrodził się w Opolu 9 maja 1957 r., Inspiratorem idei było Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu. W odróżnieniu od przedwojennego Instytutu w Katowicach, głównie organizującego prace naukowe, opolski Instytut miał prowadzić śląskoznawcze prace badawcze. Program badawczy zaczęto realizować w roku 1958, wówczas też Instytut zaczął wydawać swój naukowy periodyk „Studia Śląskie”, którego redaktorem został jego inicjator prof. Seweryn Wysłouch.

W pierwszym okresie funkcjonowania, Instytut zaczął pełnić funkcję organizatora życia naukowego w regionie. Przełomowe znaczenie dla Instytutu miało powołanie przy Stowarzyszeniu Instytut Śląski w Opolu Instytutu Naukowo-Badawczego, nowo powstała placówka zaczęła korzystać z uprawnień państwowych instytutów naukowo-badawczych.

Na początku roku 1991 wojewoda opolski w porozumieniu z ministrem-przewodniczącym Komitetu Badań Naukowych i Ministrem Finansów przekształcił Instytut Śląski Instytut Naukowo-Badawczy w Państwowy Instytut Naukowy – Instytut Śląski w Opolu. Od tego momentu jako oddzielny podmiot działa Stowarzyszenie Instytut Śląski w Opolu.
Profil badań placówki obejmuje problemy specyficzne dla Śląska, a zarazem istotne dla procesu transformacji ustrojowej i polityki państwa. Należą do nich zagadnienia – (1) historia polityczna, społeczna, kultura i język oraz (2) społeczne, polityczne, gospodarcze, prawno-administracyjne i ekologiczne uwarunkowania rozwoju regionu, a także (3) wpływ polityki Niemiec i stosunków polsko-niemieckich na procesy społeczne, gospodarcze i polityczne na Śląsku.

* * *Państwowy Instytut Naukowy – Instytut Śląski w Opolu, jako spadkobierca przedwojennego katowickiego Instytutu Śląskiego – pozostaje wielodyscyplinarną placówką naukową, którego merytoryczny zakres badań wyznaczają zagadnienia charakterystyczne dla historycznego górnego Nadodrza, w szczególności Śląska Opolskiego, jako obszaru pogranicza socjohistorycznego i rzeczywistego, dla Rzeczypospolitej Polskiej istotnego we współczesnych procesach transformacji ustrojowej państwa oraz jego polityki stanowiącej ważny element kolejnych etapów integracji europejskiej.

(oprac. prof. dr hab. Michał Lis)

WIĘCEJ INFORMACJI:

• DOWIEDZ SIĘ WIĘCEJ O HISTORII INSTYTUTU
• UPAMIĘTNIENIE SYNAGOGI
• STOWARZYSZENIE NAUKOWE INSTYTUT ŚLĄSKI W OPOLU