Z okazji 120. rocznicy urodzin Jana Wawrzynka przypominamy jego sylwetkę:

Plansza wystawy o treści: "Jan Wawrzynek (ur. 22.06.1903 w Raciborzu, zm. 2.03.1971 r. w Opolu) Urodził się w Starej Wsi, dzielnicy Raciborza, w robotniczej rodzinie Adolfa i Marii z domu Mrachach. Miał pięcioro rodzeństwa, 3 braci: Roberta, Wincentego i Wojciecha oraz 2 siostry Jadwigę i Gertrudę. Po nauce w miejscowej 8-klasowej niemieckiej szkole podstawowej rozpoczął naukę zawodu tokarza w fabryce stali narzędziowej Böhlera w Raciborzu. W czasie II powstania śląskiego podjął decyzję o ucieczce do Polski. Razem z przyjacielem z dzieciństwa Rudolfem Manderą przeszli przez zieloną granicę na Przemszy za Szopienicami do Polski i tu w koszarach im. Traugutta zgłosił się jako ochotnik do Wojska Polskiego. Po służbie w 11. Pułku Piechoty został wysłany do Szkoły Podoficerskiej Karabinów Maszynowych w Chełmnie na Pomorzu. Następnie skierowano go do Raciborza do prac plebiscytowych. Jako zastępca komendanta Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska na miasto Racibórz był jednocześnie instruktorem szkolenia bojowego w zakresie obsługi karabinów maszynowych. Wraz z kolegami ochraniał siedzibę Komisariatu Plebiscytowego w „Strzesze”. Ubezpieczał też zebrania, wiece i manifestacje polskie. Do III powstania śląskiego wyruszył w nocy 2 maja 1921 r., a wraz z nim pięciu peowiaków z zamieszkałej przez Jana Wawrzynka kamienicy czynszowej przy ulicy Mariańskiej 93 w Raciborzu, w tym jego brat Robert. Walczył w pułku Alojzego Segetha. Ze swoim oddziałem przeszedł szlak bojowy Markowice–Dziergowice–Stare Koźle i znów Markowice, gdzie „łatano” przerwany front, dalej przez Łukasynę, Brzezie i Buków do Kuźni Raciborskiej. Tu zastał ich rozkaz o wycofaniu się na linię Korfantego, a oddział został przeniesiony do Wielkich Rud, gdzie załadowano go do pociągu i przewieziono do Siedlec pod Warszawą. Po amnestii wrócił do Raciborza i przez pierwszych parę miesięcy był bezrobotny. Był to rok 1922, czas odradzania się polskiego życia na Śląsku Opolskim. Jako jeden z pierwszych wstępuje Jan Wawrzynek do Związku Polaków w Niemczech (ZPwN) i zaczyna pracę w raciborskim Banku Ludowym, gdzie pod okiem dyrektora Kazimierza Malczewskiego uczy się fachu. W roku 1924 został przyjęty przez Dzielnicę I ZPwN jako pracownik etatowy i skierowany do pracy w powiecie opolskim. Organizował polskie szkoły, zakłada towarzystwa śpiewu. Jego talent oratorski powoduje, że kierują go na kurs społeczno-polityczny do Krakowa, a potem do Rawicza. W roku 1929 żeni się z Franciszką z domu Poliwoda. Żona Jana Wawrzynka Franciszka urodziła się 11 marca 1909 r. w Wójtowej Wsi. Po ukończeniu szkoły podstawowej zajmowała się gospodarstwem domowym oraz wychowywaniem młodszego rodzeństwa. W okresie plebiscytowym Franciszka uczestniczyła w dwóch polskich kursach z zakresu zajęć praktycznych, kolportowała polską prasę plebiscytową i materiały propagandowe. Już jako kilkuletnia dziewczynka brała udział w występach polskiego amatorskiego zespołu teatralnego i polskiego zespołu śpiewaczego. Po powstaniu Towarzystwa Śpiewu „Halka”, Franciszka zostaje jego członkiem oraz sekretarzem koła. Dzięki zaangażowaniu w działalność śpiewaczą wraz z siostrą Bronisławą trafiają do Chóru Górnośląskiego, z którym objeżdżają cały Śląsk Opolski i uczestniczą we wszystkich śpiewaczych zjazdach. W latach 1932–1935 Wawrzynkowie dzierżawią Gospodę Polską mieszczącą się przy Banku Ludowym w Strzelcach Opolskich. W roku 1935 Niemcy doprowadzają jednak do jej zamknięcia. Jan Wawrzynek aktywny był w wielu imprezach na Śląsku Opolskim, często organizował wycieczki krajoznawcze oraz pielgrzymki, sam również w nich brał udział."

Druga plansza wystawy o treści: "W roku 1936 objął Jan Wawrzynek funkcję sekretarza powiatowego ZPwN w powiatach raciborskim, opolskim, oleskim, prudnickim i strzeleckim. Rodzina Wawrzynków przeniosła się do Wójtowej Wsi, a potem w 1937 r. do Opola. Jan był pierwszym prezesem Związku Młodzieży Polskiej, do września 1939 r. zasiadał stale w jego zarządzie. Założył 22 wiejskie towarzystwa młodzieży. Był wiceprezesem Związku Śląskich Kół Śpiewaczych, członkiem Rady Nadzorczej Banku Ludowego w Opolu, współorganizatorem Banków Ludowych i Banku Rolników w Oleśnie, Dobrodzieniu i Głogówku. Prezesem Rady Nadzorczej Banku Rolników w Opolu był przez 12 lat. Działał z Związku Harcerstwa Polskiego w Niemczech, sekretarzował Chórowi Męskiemu „Echo” w Opolu od chwili jego założenia w 1931 r. W roku 1936 był współzałożycielem i prezesem Związku Polaków na Śląsku do chwili jego rozwiązania i połączenia z Dzielnicą I ZPwN w lutym 1937 r. W tym samym czasie wraz z Wiktorem Gorzołką wydawał „Słowo Śląskie” i „Katolika Trzyrazowego”. Od roku 1937 do wybuchu II wojny światowej był pełnomocnikiem Wydziału ds. Kongregacji Mariańskich Związku Polskiej Młodzieży Katolickiej na Śląsku Opolskim. Jan Wawrzynek żył i pracował będąc pod stałą inwigilacją policji i bojówek nazistowskich. Do lipca 1937 r. był wielokrotnie aresztowany. Dnia 11 września 1939 r. został osadzony w obozie koncentracyjnym. Więziony przez 2067 dni w Buchenwald, Ravensbrück i Sachsenhausen. Po wybuchu wojny i aresztowaniu męża, Franciszka Wawrzynek wróciła do rodzinnego domu w Wójtowej Wsi, gdzie przeżyła czas niemieckiej okupacji. Pierwsze dwa lata wojny zarabiała krawiectwem, a później pracowała jako najemnik u rolników. Jan Wawrzynek z obozów wysyłał do żony kartki i listy. Dnia 18 maja 1945 r. Jan Wawrzynek pieszo, w pasiaku, wychudzony i siwy dotarł do Wójtowej Wsi, gdzie odnalazł żonę i dzieci. Wawrzynkowie doczekali się 6 dzieci: Andrzeja, Romana, Haliny (po mężu Kania), Zbigniewa, Ludmiły (po mężu Czuba) i Mariana. Franciszka Wawrzynek po wyzwoleniu współpracowała z reaktywowanym Chórem „Halka”, pomagała organizować polską szkołę i Zarząd Gminy. Podjęła pracę w Urzędzie Gminnym. Społecznie pracowała w Lidze Kobiet i komitecie rodzicielskim. Była współorganizatorem przedszkola na Zaodrzu."

Trzecia plansza wystawy o treści: "Jan Wawrzynek reaktywował Towarzystwo Śpiewu i już 8 lipca 1945 r. otworzył pierwszy na Opolszczyźnie Dom Ludowy. Objął obowiązki sekretarza gminy i został pierwszym przewodniczącym Gromadzkiej Rady Narodowej w Wójtowej Wsi. Współorganizował również spółdzielczość bankową i w latach 1947–1949 był prezesem Zarządu Powiatowego Gminnej Spółdzielni w Opolu. Po wojnie był także współorganizatorem reaktywowanej spółdzielczości bankowej, m.in. długoletnim członkiem władz Banku Rolników w Opolu, przewodniczącym Rady Nadzorczej Wojewódzkiego Oddziału Centralnego Związku Spółdzielni Oszczędnościowo-Pożyczkowych w Opolu. Aktywny w ruchu kombatantów i Związku Weteranów Powstań Śląskich, później Związku Bojowników o Wolność i Demokrację, gdzie był członkiem Rady Naczelnej, radny Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu, działacz Towarzystwa Rozwoju Ziem Zachodnich. Uczestnik wielu manifestacji społecznych i wieców protestacyjnych przeciwko wojnie, podczas których występował w pasiaku. Odznaczony m.in. Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Śląskim Krzyżem Powstańczym, Honorową Odznaką Związku Polaków w Niemczech „Za Wiarę i Wytrwanie”. O swoim życiu pisał we Wspomnieniach Opolan, wydanych pod redakcją Wiktora Kornatowskiego i Kazimierza Malczewskiego. O Franciszce Wawrzynek pisano w publikacji Ludzie spod znaku Rodła. O Janie Wawrzynku znajdziemy informacje w wielu publikacjach. Autor wystawy: Leokadia Drożdż | Koncepcja: Leokadia Drożdż, Maria Szwed | Redakcja i korekta: Maria Szwed | Opracowanie graficzne i skład: Piotr Solga | Wszystkie fotografie pochodzą z archiwum rodziny Wawrzynków"