Zapraszamy na otwarte zebranie naukowe z cyklu Środy w Instytucie Śląskim, które odbędzie się 22 marca 2023 r., o godz. 14.00 w sali 201 Instytutu Śląskiego.
Spotkanie będzie miało charakter jubileuszowy w związku z 90. rocznicą urodzin prof. Roberta Rauzińskiego.
Podczas spotkania Jubilatowi zostanie wręczona księga “Społeczeństwo w dobie przemian – studia interdyscyplinarne. Księga jubileuszowa profesora Roberta Rauzińskiego”, pod red. nauk. Józefiny Hrynkiewicz, Bartosza Kuświka i Brygidy Solgi”.
Profesor Robert Rauziński – wybitny demograf i wrażliwy polityk społeczny
Robert Rauziński urodził się 18 listopada 1932 r. w Warszawie. Ojciec był prawnikiem, matka nauczycielką. Do roku 1939 mieszkał w Warszawie, Wilnie, Piotrkowie Trybunalskim i Siedlcach. W okresie okupacji mieszkał w ZSRR. Matka zginęła w czasie okupacji, natomiast ojciec – podczas pracy przymusowej w Niemczech. Po powrocie do Polski w ramach repatriacji, zamieszkał w Bydgoszczy, a potem w Gorzowie Wielkopolskim, gdzie ukończył szkołę średnią.
Studia w Wyższej Szkole Ekonomicznej w Katowicach ukończył w 1956 r. ze stopniem magistra. W tym samym roku podjął zatrudnienie w Wojewódzkiej Komisji Planowania Gospodarczego Urzędu Wojewódzkiego w Opolu jako kierownik Zespołu Badań Demograficznych i Zatrudnienia. Pracę naukową rozpoczął w 1961 r. w Stowarzyszeniu Instytut Śląski w Opolu i powstającym przy nim Instytucie Naukowo-Badawczym. Trzy lata później (1964) na podstawie rozprawy pt. Przemiany w strukturze zawodowej ludności wiejskiej województwa opolskiego w latach 1950–1960 uzyskał stopień doktora nauk ekonomicznych w Szkole Głównej Planowania i Statystyki w Warszawie (obecnie Szkoła Główna Handlowa). W tym okresie warsztat naukowy R. Rauzińskiego był ściśle związany z procesami demograficznymi zachodzącymi na Śląsku Opolskim po II wojnie światowej. Prowadzone badania obejmowały procesy zasiedlenia województwa opolskiego, odbudowy biologicznej, pochodzenia regionalnego i etnicznego mieszkańców tego regionu, kształcenia i zatrudnienia, a także zagadnienie kształtowania się warstwy chłopsko-robotniczej, bilanse siły roboczej i prognozy demograficzne.
Stopień naukowy doktora habilitowanego R. Rauziński uzyskał w 1976 r. w Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu w oparciu o pracę pt. Czynnik ludzki w gospodarce Śląska Opolskiego w latach 1950–1990. W roku 1978 został zatrudniony w Wyższej Szkole Inżynierskiej w Opolu (obecnie Politechnika Opolska), obejmując stanowisko kierownika Zakładu Ergonomii i Organizacji Pracy, a następnie Katedry Rynku Pracy i Kapitału Ludzkiego. Od tej pory działalność naukowa R. Rauzińskiego koncentruje się na badaniach przestrzennych związanych ze Śląskiem i obszarami województw nadodrzańskich. Są to badania, których głównym celem jest analiza uwarunkowań demograficznych związanych z rozwojem społeczno-gospodarczym, przemian struktur społeczno-zawodowych, rynku pracy, edukacji, zdrowia oraz warunków życia lokalnych i regionalnych społeczności.
Po nadaniu tytułu profesora zwyczajnego w 1993 r. R. Rauziński skupia się na studiach nad emigracją zagraniczną ludności Śląska Opolskiego do Niemiec oraz ich wpływem na zaburzenia ruchu naturalnego ludności, osłabienie kondycji demograficznej rodzin i więzi społecznych. W roku 1993 podejmuje pracę w Zakładzie Demografii i Socjologii Uniwersytetu Opolskiego, a w 1999 – w Katedrze Polityki Ekonomicznej i Badań Regionalnych Wyższej Szkoły Zarządzania i Administracji (WSZiA) w Opolu oraz Katedrze Teorii Ekonomii Wydziału Zamiejscowego WSZiA w Tarnowskich Górach. Obecnie (2022) zawodowo związany jest z Instytutem Śląskim.
* * *
W pracy naukowej Robert Rauziński specjalizuje się w polityce społecznej i demografii. Jego badania koncentrują się na problematyce przemian struktur społeczno-demograficznych ludności Śląska, kształceniu i zatrudnieniu kadr kwalifikowanych, bezrobociu, zarządzaniu zasobami pracy, migracjach wewnętrznych i zagranicznych, warunkach pracy oraz sytuacji demograficznej mniejszości niemieckiej. Za szczególnie cenne należy uznać studia i badania, które poświęcone są sytuacji demograficznej obszarów przygranicznych, deformacjom demograficznym na obszarach wiejskich Śląska Opolskiego, emigracjom stałym i sezonowym do Niemiec oraz optymalizacji struktur zatrudnienia. Do twórczych osiągnięć badawczych R. Rauzińskiego należy zaliczyć analizę układu przestrzennego Śląska, związanego z prawidłowościami procesów demograficznych uzależnionych od pochodzenia etnicznego i narodowościowego ludności, oraz zastosowanie w badaniach demograficznych metody taksonomii wrocławskiej. Z wieloletnich badań R. Rauzińskiego wyłoniły się liczne tezy o niekorzystnych procesach demograficznych, wyludnianiu się obszarów przygranicznych, nadmiernym odpływie ludności ze wsi, feminizacji i starzeniu się ludności obszarów wiejskich, negatywnym wpływie migracji zagranicznych na zaburzenia ruchu naturalnego ludności, dysproporcjach pomiędzy kształceniem a zatrudnieniem młodzieży i czynnikach kształtujących bezrobocie. Efektem badawczym tych osiągnięć jest opublikowanie ponad 450 prac naukowych, w tym 40 książek autorskich i współautorskich, licznych artykułów i komunikatów, a także skryptów i materiałów pomocniczych dla studentów z zakresu: demografii, polityki społecznej, socjologii pracy, problemów zatrudnienia i bezrobocia oraz planowania regionalnego. Wśród nich znajdują się między innymi następujące publikacje:
- Rozwój demograficzny Śląska Opolskiego w latach 1950–1985 (1967),
- Czynnik ludzki w gospodarce Śląska Opolskiego w latach 1950–1990 (1975),
- Atlas demograficzny wsi Śląska Opolskiego 1950–1980 (cz. 1 – 1981, cz. 2 – 1982),
- Ludność na Śląsku 1945–1990 (1991),
- Ludność Nadodrza 1945–2000 (współautor Kazimierz Szczygielski – 1995),
- Współczesne migracje zagraniczne ze Śląska Opolskiego w świetle stosunków narodowościowych i demograficznych (1999),
- Społeczeństwo Śląska Opolskiego w latach 1989–2020 (aspekty demograficzne i społeczne) (2002),
- Region migracyjny(wybrane aspekty demograficzne, społeczne i gospodarcze na przykładzie Śląska Opolskiego) (współautor Krystian Heffner, 2003),
- Przemiany struktury demograficznej i społecznej ludności Śląska 1946–2002–2030 (współautor Agata Zagórowska, 2007),
- Procesy i struktury demograficzne na Śląsku po II wojnie światowej (województwa dolnośląskie, opolskie i śląskie) (współautorzy Agata Zagórowska, Janusz Słodczyk, 2020),
- Uwarunkowania demograficzne regionalnej polityki społecznej na Śląsku Opolskim do 2050 roku (2021),
- Ocena powiązań stanu zdrowia ludności ze zmianami demograficznymi na Śląsku Opolskim (aspekty regionalne i lokalne). W: Region i rozwój regionalny w ujęciu interdyscyplinarnym, red. nauk. Brygida Solga i Brygida Klemens (2021).
Niezmiernie ważna i szeroka jest prowadzona przez Roberta Rauzińskiego działalność dydaktyczno-wychowawcza oraz związana z rozwojem kadry naukowej. Profesor wypromował liczne grono magistrów, a tylko w ostatnich dwóch dekadach był promotorem 6 prac doktorskich i recenzentem 20, a także recenzentem 8 przewodów i wniosków habilitacyjnych. Sporządzał recenzje i opinie wydawane w postępowaniu o nadanie tytułu naukowego profesora.
Robert Rauziński prowadzi wszechstronną działalność organizacyjno-naukową, będąc członkiem licznych gremiów naukowych, w tym:
- Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego (w latach 1985–1991),
- Komitetu Nauk Demograficznych PAN (od 1993),
- Komitetu Nauk o Pracy i Polityce Społecznej PAN oraz Komisji Regionalnych Badań Społecznych Komitetu Nauk o Pracy i Polityce Społecznej PAN (od 1993),
- Komitetu Badań nad Migracjami PAN (od 2011),
- Rządowej Rady Ludnościowej (od 2006 ).
Za szeroką i wielopłaszczyznową działalność naukową i ekspercko-doradczą oraz dydaktyczną, a także aktywność społeczną R. Rauziński uzyskał liczne nagrody i wyróżnienia, w tym:
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1975),
- Medal Komisji Edukacji Narodowej (1984),
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1985),
- Medal Rodła (1990),
- Nagrodę im. św. Franciszka Ksawerego „Żar Serca” (2001),
- tytuł Honorowego Obywatela Województwa Opolskiego (od 2003 r.),
- Medal im. Wacława Szuberta (2008),
- Nagrodę im. Karola Miarki (2011),
- odznakę honorową „Za zasługi dla statystyki Rzeczypospolitej Polskiej (2018),
- odznakę honorową „Primus in Agendo” Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (2019).
Projekt
Szukaj książek
Tego dnia w roku…
- 1628 – w Głuszynie k. Namysłowa urodził się Jan Akolut (zm. 3 maja 1689 r. we Wrocławiu), duchowny luterański, pisarz religijny, współautor Doskonałego kancyonału polskiego (1673)
- 1872 – w Śremie urodził się Wincenty Styczyński (zm. 18 kwietnia 1922 r. w Gliwicach), polski działacz narodowy, lekarz, radny i przewodniczący frakcji polskiej w Radzie Miejskiej Gliwic, zastrzelony przez Niemców
- 1922 – w Katowicach zmarł Józef Rymer (ur. 9 lutego 1882 r. w Zabełkowie k. Raciborza), górnik, działacz społeczny i narodowy, przewodniczący Naczelnej Rady Ludowej Górnego Śląska, zastępca Wojciecha Korfantego, polskiego komisarza plebiscytowego, powstaniec śląski, poseł na Sejm RP, pierwszy wojewoda śląski