MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA
„ROK 1945 NA ŚLĄSKU”
Opole, 9–10 października 2025 r.
Więcej informacji na oficjalnej stronie konferencji.
For more information see the official conference webesite.
W 2025 r. mija 80 lat od przejścia przez Śląsk ofensywy radzieckiej, zakończenia II wojny światowej i zmiany przynależności państwowej regionu. Zapraszamy do udziału w debacie naukowej na temat tych wydarzeń oraz ich skutków. Tytułowy rok 1945 stanowi przełomową cezurę w dziejach regionu śląskiego, doszło wówczas do szeregu zmian o charakterze politycznym, społecznym i gospodarczym. Do rozmowy na temat tych okoliczności zapraszamy zarówno doświadczonych naukowców jak i początkujących badaczy z Polski oraz zagranicy.
Proponowane zagadnienia:
- Wojna (zbrodnie i krach reżimu hitlerowskiego w ostatniej fazie wojny, specyfika działań wojennych na Śląsku, przejście frontu, marsze śmierci, martyrologia duchowieństwa, wyzwolenie obozów hitlerowskich, polegli)
- Władza (rządy sowietów na Śląsku, problem dwuwładzy, budowa struktur administracji polskiej, weryfikacja narodowościowa, inwigilacje, propaganda, praktyczna realizacja „programu spełnienia” – nowy (stary?) mit Kresów Zachodnich (Ziem Odzyskanych))
- Społeczeństwo (Tragedia Górnośląska – obozy, proces przesiedlania ludności, budowa życia społecznego, relacje świadków, traumy wojenne – poczucie tymczasowości)
- Gospodarka (zniszczenia wojenne, szabrownictwo, nacjonalizacja majątków i przemysłu)
- Kultura (odniemczanie, polonizacja , powstanie polskich instytucji kulturalnych i oświatowych)
- Biografie
- Pamięć i przekaz (miejsca pamięci, film, literatura, prasa, wspomnienia i relacje, dyskurs o roku 1945)
- Źródła
- Edukacja (projekty edukacyjne, konspekty zajęć, materiały edukacyjne)
Organizatorzy:
Instytut Śląski, Archiwum Państwowe w Opolu, Instytut Historii Uniwersytetu Opolskiego, Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. Emanuela Smołki w Opolu, Centrum Dokumentacyjno-Wystawiennicze Niemców w Polsce.
Rada naukowa konferencji:
dr hab. Tomasz Ciesielski, prof. UO (Dyrektor Instytutu Historii UO), dr Bartosz Jan Kuświk (Dyrektor Instytutu Śląskiego), dr Sławomir Marchel (Dyrektor Archiwum Państwowego w Opolu), dr hab. Adriana Dawid, prof. UO; dr hab. Piotr Pałys, prof. IŚ.
Wypełnione zgłoszenia udziału w konferencji oraz sekcji studencko-doktoranckiej (formularze poniżej) wraz z abstraktem będą przyjmowane do 30 lipca 2025 r.
Pytania prosimy kierować do:
- Sekretarz konferencji Joanny Siek, tel. +48 530 850 169, email: j.siek@instytutslaski.pl
Projekty
Szukaj książek
Tego dnia w roku…
- 1873 – w Końskiej (obecnie część Trzyńca na Zaolziu) urodził się Józef Buzek (zm. 22 września 1936 r. w Cieszynie), ekonomista, prawnik, historyk, profesor Uniwersytetu Warszawskiego i Wyższej Szkoły Handlowej w Warszawie, założyciel i dyrektor Głównego Urzędu Statystycznego
- 1917 – w Wiedniu urodził się Maurycy Horn (zm. 21 listopada 2000 r. w Warszawie), historyk, rektor Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu, dyrektor Instytutu Śląskiego w Opolu i Żydowskiego Instytutu Badawczego w Warszawie, członek Międzynarodowego Stowarzyszenia im. Janusza Korczaka
- 1946 – w Baborowie urodził się Kazimierz Szczygielski (zm. 4 sierpnia 2019 r. w Opolu), polityk, geograf, poseł na Sejm, pracownik naukowy Instytutu Śląskiego i Politechniki Opolskiej, kierownik Katedry Polityki Regionalnej, autor m.in. publikacji: Środowisko geograficzne Opola a zachorowalność dzieci (1986), Zarządzanie przestrzenią: wybrane zagadnienia z zakresu polityki regionalnej i przestrzennej (2003)
- 1987 – w Katowicach zmarł Władysław Zieliński (ur. 17 grudnia 1939 r. w Słomnikach k. Krakowa), polski historyk, pracownik m.in. Instytutu Śląskiego w Opolu i Śląskiego Instytutu Naukowego w Katowicach
- 1999 – w Katowicach otwarto centrum handlowo-usługowe 3 Stawy

Rok 1945 na Śląsku
Kresowianie na Śląsku po 1945 r.
Interaktywna mapa miejsc pamięci
Serwis Opolskie Drogi do Wolności – kompendium wiedzy i powstaniach śląskich i plebiscycie na Górnym Śląsku


