Colloquium Opole 2022. Obywatelstwo, tożsamość, wielokulturowość.
Śląskie doświadczenia ochrony praw mniejszości narodowych
22-23 listopada 2022 r.
Zapraszamy na międzynarodową konferencję naukową z cyklu Colloquium Opole, która odbędzie się już za dwa tygodnie w Opolu. Tegoroczny temat spotkania to Obywatelstwo, tożsamość, wielokulturowość. Śląskie doświadczenia ochrony praw mniejszości narodowych.
W 2022 roku mija 100 lat od wejścia w życie polsko-niemieckiej konwencji górnośląskiej, która oprócz kwestii gospodarczych regulowała problem ochrony praw mniejszości narodowych na obszarze plebiscytowym. W 1922 roku powstał też Związek Polaków w Niemczech, który w okresie
międzywojennym pozostał największą i najaktywniejszą organizacją mniejszości polskiej w tym kraju. Sto lat temu zakładano, że uda się stworzyć nowy ład międzynarodowy w Europie, który także poprzez ochronę praw mniejszości będzie stabilny i zagwarantuje Kontynentowi pokój. Przyszłość pokazała, że mniejszości stały się zakładnikiem polityki państw totalitarnych. Śląskie dziedzictwo wielokulturowości okazało się jednak na tyle silne, że przetrwało masową wymianę ludności i praktykę politycznego przeciwstawiania sobie kategorii narodowościowych. Migracje, które kształtowały obraz Śląska przez minione dziesięciolecia są namacalnym dowodem błędu w myśleniu o specyfice pogranicza przez pryzmat dychotomii. Wyjątkowość pogranicza, jako styku kultur i tradycji oraz miejsce przenikania się tożsamości i języków pozostaje do dziś z jednej strony aksjologiczną podstawą rozwoju i pogłębiania współpracy pomiędzy narodami, ale z drugiej może stanowić pretekst politycznych sporów dynamizujących relacje społeczne i międzypaństwowe.
W 2022 r. historia zatoczyło koło. Politykę III Rzeszy i Związku Radzieckiego powtórzył rosyjski reżim Władimira Putina napadając 24 lutego tego roku na Ukrainę tworząc przy tym propagandową legendę o tym, że tzw. specjalną operacją wojskową zamierza chronić ludność, którą od macierzy odgrodziła sztuczna granica. Wydarzenia w Ukrainie, ale i powyższe jubileusze skłaniają nas do tego, by na problematykę obywatelstwa, tożsamości i wielokulturowości spojrzeć nie tylko z perspektywy doświadczeń dawnych pokoleń, ale i podjąć się próby wyjaśnienia źródeł dzisiejszych sporów i kontrowersji, które towarzyszą debacie na ten temat. Za case study przyjmujemy Śląsk i jego polsko-czesko-niemiecki sąsiedzki trójkąt.
Projekt
Szukaj książek
Tego dnia w roku…
- 1645 – Opole wraz z całym księstwem opolsko-raciborskim przeszło, tytułem zastawu, we władanie polskiej dynastii Wazów
- 1875 – we Wrocławiu zmarł Adrian Włodarski (ur. 2 marca 1807 r. w Hajdukach Dolnych, obecnie część Chorzowa), biskup sufragan wrocławski, kapłan parafii w Pyskowicach, powiatowy inspektor szkolny na okręg gliwicko-toszecki, współpracował z „Tygodnikiem Górnośląskim” i „Zwiastunem Górnośląskim”, wygłaszał kazania także w języku polskim, kurator zakonu szarytek
- 1890 – w Siedliskach k. Raciborza urodził się Karol Grzesik (zm. 1940 r. w Katyniu), poseł na Sejm RP II i III kadencji, marszałek Sejmu Śląskiego IV kadencji, prezydent Chorzowa, ofiara zbrodni katyńskiej
- 1896 – w Zabrzu urodził się Robert Oszek (zm. 13 kwietnia 1938 r. w Katowicach), od 1919 r. w polskiej marynarce wojennej, kapitan, powstaniec śląski, w III powstaniu śląskim dowódca samodzielnego oddziału szturmowego, pomógł Wojciechowi Korfantemu w likwidacji „buntu” w Dowództwie Grupy „Wschód”
- 1897 – w Bogucicach (obecnie część Katowic) urodziła się Marta Kłapowa (zm. 9 czerwca 1977 r. w Katowicach), nauczycielka, uczestniczka III powstania śląskiego, działaczka narodowa
- 1940 – w obozie koncentracyjnym w Sachsenhausen lub Dachau w Niemczech zmarł Ryszard Mańka (ur. 13 stycznia 1892 r. w Niwce, obecnie część Sosnowca), tworzył Polską Organizację Wojskową Górnego Śląska dla okręgu mysłowickiego, powstaniec śląski, dowódca baonu w trzech powstaniach, oficer Wojska Polskiego, uwięziony w obozie koncentracyjnym Sachsenhausen lub Dachau
- 1955 – 42 górników zginęło w pożarze w KWK „Sośnica” w Gliwicach